Prólogo
 | Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. |
O prólogo (etim. do grego "prol": antes e "logos": discurso), é o escrito breve, situado ao principio dunha obra extensa, entre os documentos chamados preliminares, e serve a un escritor para xustificar o habela composto e ao lector para orientarse na lectura. Posúe, ademais, outros labores:
- Facer crítica literaria sobre o autor.
- Presentar ao autor, facendo unha breve descrición ou recordo do mesmo.
- Presentar a obra e ao autor a un público que descoñece sobre que trata esta, e quen e que traxectoria posúe quen a compuxo.
- Orientar sobre as modificacións que sufriu a obra: correccións, ampliacións, supresións, actualizacións, textos utilizados...
- Agradecer o labor de quen colaboraron ou participado na composición da obra.
- Defender o mérito da obra e a necesidade de que exista.
- Gañarse a simpatía do que vai lela mediante o tópico da captatio benevolentiae, escusar ao autor ou pedir perdón por el.
O prólogo é ademais o chanzo previo que serve para explicar ou aclarar algunhas circunstancias importantes sobre a obra literaria que ao autor interésalle destacar.
Cando o autor é novel, o prólogo adoita escribilo un escritor recoñecido para presentalo, pero nos restantes casos adoita facelo o mesmo autor que compuxo a obra extensa. Componse sempre logo de acabar a obra, non antes, e pode haber máis dun, sobre todo se a obra tivo éxito e reeditouse ou reimprimiuse varias veces, polo que cada edición nova leva o seu propio prólogo que vai a continuación dos demais. Cando os prólogos do autor acumúlanse, o autor da obra ofrece unha perspectiva diacrónica da súa relación coa obra literaria composta e a súa acollida a través dos anos, por exemplo, en La Colmena, de Camilo José Cela. Se o obxectivo do prólogo a unha obra é defendela, denomínase galeato.
O prólogo sitúase entre un conxunto de textos iniciais da obra que se denomina habitualmente como liminares ou preliminares. Posúe un carácter máis literario que a introdución, que é unha presentación do contido máis que do autor, e debe distinguirse claramente do prefacio, ou escrito preliminar que expresa a intención dunha obra con anterioridade a que esta sexa escrita.
Hai que considerar o prólogo dentro do que Gerard Genette denomina paratexto, isto é, calquera texto que se sitúa na periferia do texto literario: o título, o subtítulo, a dedicatoria, o lema, o prólogo ou prólogos, o epílogo ou ultílogo ou ultimólogo, as notas, glosas ou escolios á marxe ou ao pé, as sobrecubertas, as faixas, os capítulos refuxados, os borradores...
O prólogo ten unha grande importancia para a historia literaria, pois con frecuencia ofrece as claves críticas da interpretación da obra polo seu propio autor ou por alguén próximo a el. Só ata fai moi pouco empezou a ser estudado como xénero literario.
