K wobsahej skočić

Peipuski jězor

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
58.68333333333327.530
Peipuski jězor
Peipsi-Pihkva järv
Псковско-Чудское озеро
Pobrjóh Peipuskeho jězora pola wjeski Ranna
Pobrjóh Peipuskeho jězora pola wjeski Ranna
Geografija
stat(y) Estiska/Ruska
Peipuski jězor na karće Estiskeje
Peipuski jězor na karće Estiskeje
DEC
přitoki Emajõgi, Võhandu, Wjelikaja
wotběh Narwa
přibrjóžne sydlišća Kallaste, Mustvee
Daty
wysokosć 30 m n.m.hł.
přestrjeń 3555 km²
rozměry 135x45 km
wolumen 292 km³
hłubokosć
přerězna 8 m
maksimalna 15 m
Wobdźěłać
p  d  w

Peipuski jězor (estisce Peipsi-Pihkva järv, rusce Псковско-Чудское озеро/Pskowsko-Čudskoje ozero) je najwjetši jězor Estiskeje a Baltikuma a zdobom pjaty najwjetši cyłeje Europy. Namaka so na wuchodźe Estiskeje při ruskej hranicy, něhdźe 140 kilometrow juhowuchodnje Tallinna a 180 kilometrow juhozapadnje Pětrohroda. Jeničke wulkoměsto we wokolinje jězora je Pskow na ruskim boku, kotrež je 12 kilometrow wot jeho pobrjoha zdaleny.

Přitočnišćo Peipuskeho jězora

Peipuski jězor je sydom króć wjetši hač Bodamski jězor a steji po Ladogaskim, Onjegaskim, Vänerskim a Saimaaskim jězorje na pjatym městnje najwjetšich europskich jězorow.

Wón wobsteji z třoch dźělow:

  • Wulki jězor (estisce Peipsi järv abo Suurjärv, rusce Чудское озеро/Čudskoje ozero) na sewjeru, z 2610 km² najwjetši dźěl, kotryž so tohodla husto jako samy Peipus woznamjeni
  • Ćopły jězor (Lämmijärv resp. Тёплое озеро/Tjoploje ozero) z 235 km² wosrjedźa, zwjazuje tamnej dźělej jako přeliw ze sobu
  • Mały jězor (Pihkva järv resp. Псковское озеро/Pskowskoje ozero) z 710 km² na juhu, kotryž słuša nimale dospołnje k Ruskej

Jězor měri wot južneho kónca Małeho hač k sewjernemu kóncej Wulkeho jězora něhdźe 135 kilometrow a je hač do 50 kilometrow šěroki. Wón twori hromadźe ze swojim jeničkim wotběhom Narwa nimale cyłu wuchodnu hranicu Estiskeje z Ruskej a je tuž wot lěta 2004 dźěl wonkowneje hranicy Europskeje unije. Wot cyłkowneje přestrjenje słuša 44 % k Estiskej.

Přerězna hłubokosć wučinja jenož wósom metrow; na najhłubšim městnje je jězor 14,6 metrow hłuboki, čehoždla so w lěću spěšnje wohrěwa. Při maksimalnych wódnych temperaturow wot 22° C je Peipus wosebje při sewjernym pobrjoze mjez městnomaj Kauksi a Vasknarva woblubowane kupanišćo. Při tamnych pobrjohach so jězor lědma turistisce wužiwa. W zymje zwjetša zamjerznje, při čimž docpě lód w měrcu maksimalnu sylnosć wot połsta centimetrow. Přez taće sněha so Peipuski jězor w nalěću wo hač do 780 km² powjetši a přepławja niske a rědko wobsydlene pobrjohi.

Peipuski jězor je jara bohaty na ryby, podleži pak w přiběracej měrje wobćeženjam z industrije, předewšěm z ruskeho Pskowa.

Wot wulkeho historiskeho woznama bě bitwa na zamjerznjenym jězorje spočatk apryla 1242 mjez ruskim wójskom pod knjezom Aleksandrom Njewskim a němsko-danskimi křižerjemi Němskeho rjada z estiskimi zwjazkarjemi.

 Commons: Peipuski jězor – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy