Encyklopedija
Encyklopedija (grjeksce εγκυκλοπαιδεία, egkyklopaideia, sformowana ze starogr. enkýklios kružny a paideía wučba, kubłanje) je strukturowane, po móžnosći wobsažne zwobraznjenje čłowjeskeje wědy, kotrež je dosć podrobne za wšědne wužiće. Zapřijeće, z kotrymž běše w pjatym lětstotku do Chrystusa uniwersalne kubłanje měnjene, dźe na Hippiasa z Elisa wróćo. Nimo uniwersalnych encyklopedijow su tež fachowe encyklopedije z wobmjezowanjom na wěsty temy.
Powšitkowne charakteristika
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Encyklopedije hodźa so z pomocu kajkosćow předmjet, zaměr, metoda, rozrjadowanje a proces nastaća definować.
- Encyklopedije móža powšitkowne być; tajke hesła z rodźělnych předmjetow wobsahuja (Brockhaus, Encyclopaedia Britannica a pod.), abo so na wěsty předmjet abo wobłuk hesłow specializować; potom so zwjetša jako leksikon abo słownik woznamjenjeja (na př. kompjuterowy leksikon, leksikon rěčespyta, realny leksikon assyriologije a pod.), na wěste geografiske, kulturne polo abo na stawiznisku periodu (leksikon antiki, leksikon zažnych kulturow).
- Encyklopediske dźěła maja za cil, wažne zhromadźene znajomosće z wěsteho předmjeta přinjesć; w tutym zmysle so přez podrobnosće a rozpjeće rozeznawaja. Zaměr dźěła móže tež cilowy kruh čitarjow; dźěćaca encyklopedija so z tema hinak rozestaja hač powšitkownja encyklopedija abo fachowe leksika.
- Historisce eksistujetej dwaj rozdźělnej typaj ćišćanych encyklopedijow: z alfabetiskim porjadom a hierarchiskim porjadom po kategorijach. Elektroniske encyklopedije zwjetša wobě metodźe zwjazuja, nimo toho zmóžnjeja přepytowanje, indeksowanje a mjezsobne wotkazy w měrje, kotraž je při ćišćanych dźěłach njepředstajomna.
- Encyklopediske dźěła so tež we wólbje swojich awtorow a editorow, we wašnju zhromadźowanja, w spušćomnosći a w spisowanju jednotliwych hesłow rozeznawaja. Awtorojo encyklopediskeho dźěła móža renoměrowani fachowcy we wotpowědnych předmjetach być, druhe moderne encyklopedije (mjez nimi tež Wikipedija) so wot wo wjele šěršeho kruha awtorow tworja.
Encyklopediji w serbskim wobłuku stej (němskorěčny) Serbski kulturny leksikon a serbska Wikipedija. Projekt Mačičneje encyklopedije so ženje njezwoprawdźi.