բեղ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [bɛʁ]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ բեղ

վանկեր՝ բեղ 

Ստուգաբանություն

Փոխառություն՝ արևելյան թուրքերեն biγ:

Գոյական

1. տղամարդու վերին շրթունքի վրա գտնվող մազերի ամթողջությունը, ընչացք ◆ Փոքրիկ բեղերով մարդը գլխաբաց վազեց նրա հետևից։ (Ակսել Բակունց)
2. կատվի, շան, առյուծի և այլ կենդանիների վերին ծնոտի երկար, ցցված մազերը ◆ [Կատուն] բեղի տակին իրեն֊իրեն քիչ փնթփնթաց ու մուշտարու վրա թնդաց։ Հովհաննես Թումանյան
3. (երաժշտ․) տե՛ս ջութակ

Հոմանիշներ

1. ընչացք (մազածածկ, վերին շրթունքից մինչև քթատակ)

Արտահայտություններ

1. բեղը նոր ծլա, բեղերը նոր ծլած - շատ ջահել, հասուն պատանի ◆ Դա բեղերը նոր ծլած էր․․․ բերել էին աֆիցիեր։ Ստեփան Զորյան
2. բեղի ծայրին փաթաթել - ականջին օղ անել, որևէ խոսք՝ խրատ և այլն միշտ հիշել և գործադրել
3. բեղի տակ առնել - կարևորություն տալ, մարդու տեղ դնել ◆ Տղեդ ինձ հետ բեղի տակ չի առնում։ Սահակ Ամատունի
4. բեղի տակ ծիծաղել - քմծիծաղ տալ ◆ Առուստամը բեղի տակ ծիծաղում էր։ (Ակսել Բակունց)
5. բեղի տակ մռթմռթալ, փնթփնթալ - ինքն իրեն փնթփնթալ, քրթմնջալ, ցածրաձայն խոսել
6. բեղի տակովն անց կենալ - կաևորություն չտալ, մեկին թեթև հաշվի առնել ◆ Թե ուզում ես բամբակ առնես, գնա, քեռուդ բեղի տակով անց կաց, նոր առ։ Սահակ Ամատունի
7. բեղից ընկած բրինձ - հարգանքից, հեղինակությունից զրկված մարդ, անպետք բան, ոչնչություն ◆ Իմ խոսքը գին չունի այս տանը, ես բեղից ընկած բրինձ եմ դարձել։ Սերո Խանզադյան
8. բեղ ու մորուքով - հասակավոր, հասուն (մարդ)
9. (հնց․) բեղերը թրաշել, բեղերը կտրել - մեկին խայտառակել, անարգել, տե′ս վարկաբեկել
10. բեղերը կոտրատել - տե′ս զայրանալ
11. բեղերը ոլորել, սրել -
    1. ուրախությունից, հաճույքից կամ գործի հաջողությունից բեղերի ծայրը ոլորել, տե′ս ուրախանալ
    2. մտքի մեջ ընկնել, մտախոհ դառնալ ◆ Երբ զվարթաձայն մեր երգը լռեց, մռայլ թամադեն բեխերն ոլորեց։ Հովհաննես Թումանյան
12. բեղերը սափրել - տե′ս վարկաբեկել
13. բեղերը սրել - տե′ս ուրախանալ
14. բեղի ծայրը կրծել - տե′ս մտածել
15. բեղի ծայրին փաթափել - տե′ս հիշել
16. բեղմորուքը սևանալ - տե′ս երիտասարդանալ
17. բեղի պատիվը պահել - իրեն չնվաստացնել, տղամարդու արժանապատվությունը բարձր պահել ◆ Ակաս-մակաս, էդ էր պակաս, մարդ իր բեղի պատիվը պիտի պահի։ ԳՄՀ
18. բեղը կտրել, բեղը վեր անել - մեկին խայտառակել, պատվազուրկ անել
19. բեղերը կրծոտել - լուռ զայրանալ ◆ Սմբատն, ասում է, ամեն օր անունս լսելիս բեղերը կրծոտում է։ (Շիրվանզադե)
20. բեղն ու հոնքը մեկ - 25-30 տարեկան երիտասարդ
21. Պոլիս՝ վեր թուքնեմ պյըխս, վարդուքն եմ մորքուքս - այնելանելի վիճակի մեջ եմ, ոչ այսպես կարող եմ անել, ոչ այնպես
22. Խարբերդ, Պոլիս՝ պեխեն մուկ կախել - խոսքը կտրել ◆ Մարդը բերանը բացեց թե չէ, պեխեցեն մուկ կկախենք։ (Թլկատինցի)

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ mustache, whiskers, whisker գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ ус (ru) ‎(us) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Գոյական

1. Սասուն՝ ջրի ճանապարհի՝ առվի թեթևակի մաքրումը կեղտերից

Արտահայտություններ

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Կ․Ե․ Մելիք-Վրթանեսյան, Մ․ Ա․ Տոնյան, Երաժշտական բացատրական բառարան, Երևան, «Խորհրդային գրող», 1989 — 270 էջ։

Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Բեղ: