Самаль (халық)
| Самаль | |
| а’а сама | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
320 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Самаль (өз атауы — а’а сама) - Филиппиндегі моро тобының халқы, Сулу архипелагының оңтүстік бөлігінде тұрады. Саны 320 мың адам. Малайзияда (Сабах провинциясында) 50 мыңға жуық адам тұрады.[1]
Тілі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Олар бір — бірімен тығыз байланысты екі тілде сөйлейді - батыс сулу және ішкі сулу. Көпшілігі сулу тілін ана тілі деп санайды.[2]
Діні
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дінге сенушілердің діни байланысы: сүнниттік мұсылмандар.[3]
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Олар Сулу аралына XIII-XIV ғасырларда Джохор аралынан қоныс аударса керек, жергілікті халық қысымына ұшырап, тек жағалау бойына қоныстануға мүмкіндік алды. Олар көп жағынан Сулу мәдениетін қабылдап, ассимиляцияға ұшыраған (кейде сулулармен біртұтас сулу-самал тобына бірігеді).
Кәсібі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Теңізшілер, құл саудагерлері, қарақшылар ретінде белгілі. Самальдардың ішінде бірнеше топтар ерекшеленеді: самал-лаут («теңіз самалы») – теңізшілер мен балықшылар, самал-талон (дихашылар), самал-гимба – егіншілер, т.б. Тәтті картоп, бұршақ, кокос және арека пальмалары, банандар, кофе, ананас өсіреді. Балық аулау желкенді қайықтармен жүзеге асырылады, ұлулар, трепанг, теңіз шөптері және басқа да теңіз өнімдері өндіріледі. Мал шаруашылығы да бар, буйволдар, жылқылар, ешкілер, құстар өсіріледі. Інжу мен маржан қабықтары өндіріледі. Қолөнер дамыды – металл өңдеу, ағашқа және інжу-маржанға ою, зергерлік бұйымдар, қайық жасау, тоқу, өру.[4]
Тұрмыс салты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Самалдар қауымдастықта тұрады, көсемдер (дато) және дін қызметкерлері (имамдар) билікке ие. Отбасы моногамды болып табылады. Неке – неолокалдық. Қалыңдық үшін төлем жасау дәстүрі сақталған. Ажырасуға рұқсат етіледі, бірақ балалар әкесінде қалады.[5]
Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дәстүрлі тұрғын үйі қадаларда орналасқан, бір бөлмелі, шағын верандалары бар.[6]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Самаль сөзінің мағынасы. Тексерілді, 31 қазан 2024.
- ↑ Самаль халқы. Тексерілді, 31 қазан 2024.
- ↑ Қазіргі заман энциклопедиясы. Тексерілді, 31 қазан 2024.
- ↑ Әлем халықтары/Самаль. Тексерілді, 31 қазан 2024.
- ↑ Самаль. Тексерілді, 31 қазан 2024.
- ↑ В.А.Тишков Дүние жүзіндегі халықтар мен діндер. Энциклопедия. — Москва: Үлкен Ресей энциклопедиясы, 1999. — Б. 467. — 930 б. — 100 000 таралым. — ISBN 5-85270-155-6.
