Маддяръяс
| Маддяръяс | |
|---|---|
| |
| Лыд: | 14 500 000 |
| Оланінъяс: | Венгрия, Румыния, Сербия, Словакия, Украина, Россия, Германия, Ыджыд Британия, Австрия, АӦШ, Чили, Канада |
| Кыв: | маддяр |
| Эскӧм: | Католицизм, Протестантизм, Грекокатолицизм, Православие, иудаизм |
| Ӧти рӧдвужысь лоӧм войтыръяс: | Вӧгулъяс, Ӧстякъяс |
Маддяръяс (маддяр: Magyarok; роч: венгры) — Европаын олысь финн-йӧгра войтыр, кодлӧн эм аслас канму — Венгрия. Уна маддяр олӧ сідзжӧ Румынияын (Трансильвания), Сербияын (Воеводина войвылын), Словакияын, Украинаын, Россияын, Германияын, Ыджыд Британияын, Австрияын, АӦШ-ын, Чилиын да Канадаын.
2001 воын Венгрияын олӧма 9,5 млн гӧгӧр маддяр (ставсьыс 93 %). На пӧвстын медуна католик; эмӧсь протестантъяс да православнӧйяс.
Ас ним да этнографическӧй котыръяс
[вежны | Вежны кодировкаын]Маддяръяслӧн ас ним — magyar(ok) (важ маддяр кыв: Моgor; шӧр грек кыв: Μεγέρη) — юкӧны кык торъя кыв вылӧ. Медводдза юкӧнсӧ — mōś — ӧткодялӧны вӧгулъяслӧн манси ас нимкӧд да ӧстякъяслӧн кык фратрияысь ӧтиклӧн Мось ас нимкӧд. Кывйыслӧн мӧд юкӧныс абу гӧгӧрвоана: вермас пӧ лоны сэні кутшӧмкӧ фин-йӧгра кыв, коді артманног серти матын фин. yrkö «айлов» вежӧртаса кывлы.
Маддяръяс пӧвстын торйӧдӧны татшӧм этнографическӧй котыръяс да субэтносъяс: палоци, медье, шаркёз, чанго, кунъяс, ясъяс, гайдукъяс (хайду), секейяс, маддярабъяс.
Кыв
[вежны | Вежны кодировкаын]Маддяр кыв пырӧ фин-йӧгра кывъяс лыдӧ, торйӧдӧны 11 сёрнисикас.
Лыд
[вежны | Вежны кодировкаын]История
[вежны | Вежны кодировкаын]Нималана маддяръяс
[вежны | Вежны кодировкаын]Ӧшмӧсъяс
[вежны | Вежны кодировкаын]- Венгры // Этноатлас Красноярского края / Гл. ред. Р.Г. Рафиков; 2-е изд., перераб. и доп. Красноярск: изд-во «Платина», 2008. 224 с. — ISBN 978-5-98624-092-3.
- Шушарин В.П. Ранний этап этнической истории венгров. Проблемы этнического самосознания. — М.: РОССПЭН, 1997. — ISBN 5-86004-105-5
- Народы и религии мира: Энциклопедия / Гл. ред. В.А. Тишков. — М.: изд-во «Большая Российская энциклопедия», 1998. — ISBN 5-85270-155-6
Ыстӧдъяс
[вежны | Вежны кодировкаын]
| Финн-йӧгра войтыр |
|---|
| Балтика фин котыр: вепсъяс | водь | ижора | карелъяс (на пиын ливвикъяс | людикъяс | тиверечьяс) | ливъяс | финъяс | квенъяс | инкерияс | эстъяс (на пиын сету)
Перым котыр: комияс (на пиын коми | перым комияс) | ёдзва комияс) | удмуртъяс (на пиын бесермана) Волга фин котыр: мари | мокша | эрзя Йӧгра котыр: маддяръяс (на пиын сэкейяс | чанго | маддярабъяс | яс) | вӧгулъяс | ӧстякъяс Бырӧм фин-йӧгра войтыр: весь | сумь | емь | чудь | нарова | буртасъяс | мера | мешшӧра | мурома |