Ceriom
Ensampel a | Elven gymyk |
---|---|
Furvell gymyk | Ce |
Dydhyas diskudhans | 1804 |
Niver atomek | 58 |
Elektronegedhegedh | 1.12 |
Rann a | lanthanid, period 6 |
Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia |
Elven gymyk yw ceriom, niver 58 y'n Vosen Beriodek. Y furvell yw Ce. An hanow a dheu dhyworth an planet korr Ceres. Onan a'n elvennow gelwys dor-tanow yw mes kamm yw an hanow ma awos nyns yw re anedha tanow vytholl. Lanthanid a via term gwell.
Diskudhys veu ceriom gans an kymygydh Jöns Jacob Berzelius (1779-1848) ha'n dororydh Wilhelm Hisinger (1766-1852) yn Vestmanland, Sweden yn gwav 1803/4. Usys yw dhe wul gwederow arbennek usys yn dasoberyansow nuklerek, daffar dewynnow-X, settow pellwolok ha sterydhyon ughviolet, ha rann essensek yw a vollennow golow nerthedh-isel. Rann a gonvertydhyon katalytyk yw ceriom oksid.
Poos atomek ceriom yw 140.16, y boynt treudhi yw 799°C ha'y boynt bryjyon yw 3426°C. Y dhosedh yw 8.2kg an liter. Alkan gweythresek loos yw ceriom. Teudhans gwann a ceriom nitrat yw an dyghtyans gwella rag loskow drog.
Mirva
[golegi | pennfenten]-
Jöns Jacob Berzelius
-
Wilhelm Hisinger
-
Bollen golow nerthedh-isel
-
Konvertydh katalytyk