Калмактар

Уруулардын тарыхый тайпасы
Учурда калк
	Калмактар; Расм.аталышы — хальмг, хальмгуд
	; ;
Экзоэтнонимдер	калмак, калмык, калмок, колмак
Этноиерархия
Раса	монголоид
Калк тайпасы	монголдор
Тайпачасы	ойроттор (батыш моңголдор)
Жалпы маалыматтар
Тили	Калмак тили
Жазуусу	Тодо-бичиг, калмак жазуусу
Дини	— тибет буддизми (Гелуг мектеби); — христиан ; —сунниттер
Ичинде	дербеттердин бир бөлүгү, торготтор, хошуттар жана Сарт-калмактар
Теги	жуңгарлар
Туугандары	хойттор, өлөттөр, чоростор †, зүнгарлар †
Учурдагы орду
	: 183 372 (Бүт.орус эл каттосу, 2010-жыл); : 162 740 (2010-жыл); ; : 6 624 (2010-жыл); ; Калып:Өлкө желеги/Москва: 3 996 (2010-жыл) ; ; : 1 576 (2010-жыл) ; ; : 1 283 (2010-жыл); ; : 878 (2010-жыл) ; ; : 840 (2010-жыл) ; Ханты-Манси АА: 400 (2010-жыл) ; ; Ямал-Ненец АА: 361 (2010-жыл) ; ; ; : 804 (2010-жыл) ; ; : 757 (2010-жыл) ; ; : 164 (2010-жыл) ; ; : 12 000 (2009-жыл); : 422 (Эл каттоо, 2009-жыл)
Тарыхый орду
	— Иртыш дарыясынын жээги, Ом жана Ишим (XVI к. аягы); — Төмөнкү Волга жана Түндүк Прикаспий (XVI аягы - XVII кк. башы)
Мамлекеттүүлүгү
	— Калмак хандыгы (XVII-XVIII кк.); — СССР курамында (1917-жылдан): «Калмак элинин талаа областы», Калмак АА, Калмак АССР; — Орусия курамында (1990-жылдан): Калмак ССР, Республика Калмак — Хальмг Тангч, Республика Калмак

Калмактар же (кара-калмактар) (калм. хальмг, хальмгуд монг.халимаг)- монгол тилдүү калктардын бири, батыш монголдордун ойрот конфедерациясынын жана Жуңгар хандыгынын курамынан бөлүнүп чыккан жана ушул тапта Орусиянын Урал аймагында байырлаган калк.

Бул элдин аталышы түркчө "калмак" сөзүнөн келип чыккан.

Алардын чакан бөлүгү мусулман динин кабыл алган. Бул бөлүктүн бир тобу Кыргызстанга 19-кылымдын 70-80-жылдары баш паана издеп келген.

Тарыхта бул топ "сарт калмак" деген аталышта белгилүү.

Сарт калмактар 20-кылымда кыргыздарга биротоло жуурулушуп кетти.

Мамлекеттүүлүгү

Калмак Өзэркин Облусу
Калмак Району
Калмак Өзэркин Кеңештик Социалисттик Республикасы

Галерея

Калмактардын жайгашуусу боюнча алгачкы европалык карта:

«Cosmographia» атласынын картасы. 1544-жыл Себастьян Мюнстер.
Улуу Тартарстан картасынын үзүндүсү. Guillaume de L’Isle. 1706-жыл
Орус империясынын картасынан үзүндү. Швед офицери тарабынан, болжол менен 1709-жыл түшүрүлгөн

Адабият

Урстанбеков Б.У., Чороев Т.К. Кыргыз тарыхы: Кыскача энциклопедиялык сөздүк. – Фрунзе: Кыргыз Совет Энциклопедиясынын Башкы редакциясы, 1990. – 288 бет. – Рецензент: тарых илиминин доктору Өмүркул Караев. - ISBN 5-89750-028-2. Мында 70-71-беттерде.
Wang Jinglan, Shao Xingzhou, Cui Jing et al. Anthropological survey on the Mongolian Tuerhute tribe in He shuo county, Xinjiang Uigur autonomous region // Acta anthropologica sinica. Vol. XII, № 2. May, 1993. p. 137-146.
Санчиров В. П. О Происхождении этнонима торгут и народа, носившего это название // Монголо-бурятские этнонимы: cб. ст. — Улан-Удэ: БНЦ СО РАН, 1996. C. 31—50.
Galushkin S.K., Spitsyn V.A., Crawford M.H. Genetic Structure of Mongolic-speaking Kalmyks // Human Biology, December 2001, v.73, no. 6, pp. 823-834.
Хойт С.К. Генетическая структура европейских ойратских групп по локусам ABO, RH, HP, TF, GC, ACP1, PGM1, ESD, GLO1, SOD-A // Проблемы этнической истории и культуры тюрко-монгольских народов. Сборник научных трудов. Вып. I. Элиста: КИГИ РАН, 2009. с. 146-183.

Интернеттеги шилтемелер

Ойроттор тууралуу Archived 2010-07-05 at the Wayback Machine

Калып:Элдер-stub

↑ Тилдердин башкача аталышы — ойрот, жунгар, ойрот-калмак, моңгол-калмак, батыш-моңгол.
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 Итоги ВПН 2010
↑ Москва шаары боюнча БОЭК жыйынтыгы, 2010-ж. Тиркеме 5. Москва шаарынын административдик аймактарынын калкынын улуттук курамы
↑ ^4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 ^4.4 ^4.5 ^4.6 ^4.7 ^4.8 http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Vol4/pub-04-04.pdf
↑ Статистика боюнча Республика Казаккстандын агенттиги. Каттоо 2009. (Калктын улуттук курамы.rar)
↑ По 1989-жылы Казакстанда өткөн эл каттоодо 1 127 калмак катталган (Демоскоп Weekly. № 433—434).

[1] Тилдердин башкача аталышы — ойрот, жунгар, ойрот-калмак, моңгол-калмак, батыш-моңгол.

[gks.ru-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 Итоги ВПН 2010

[perepis2010_Москва-3] Москва шаары боюнча БОЭК жыйынтыгы, 2010-ж. Тиркеме 5. Москва шаарынын административдик аймактарынын калкынын улуттук курамы

[ReferenceA-4] 4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 ^4.4 ^4.5 ^4.6 ^4.7 ^4.8 http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Vol4/pub-04-04.pdf

[Каз2009-5] Статистика боюнча Республика Казаккстандын агенттиги. Каттоо 2009. (Калктын улуттук курамы.rar)

[6] По 1989-жылы Казакстанда өткөн эл каттоодо 1 127 калмак катталган (Демоскоп Weekly. № 433—434).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Мамлекеттүүлүгү

Галерея

Адабият

Интернеттеги шилтемелер

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.