1879
1879 (MDCCCLXXIX) waor e gewoen jaor wat begós op goonsdag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse
[bewirk | brón bewèrke]
- 2 jannewarie - In Mechele geit 't Lemmensinsjtituut van sjtart: de interdiocesane hoagere opleijing in de kirkmeziek.
- 22 jannewarie - In de sjlaag biej Isandlwana wirt ein Brits leger door de Zoeloes vernetigt.
- 22 jannewarie en 23 jannewarie - Ein handjvol Britse soldaote van 139 man hawwe in de Sjlaag biej Rorke's Drift sjtand, taengeneuver ein Zoeloesjtriedmach van 4 à 5.000 kriegersj. Boete de zjwaor en lich gewónje ware d'r mer 15 gesjneuvelde Britse soldaote en euver de 370 gesjneuvelde Zoeloes.
- fibberwarie - Groat-Brittannië sjtuurt ein expeditieleger nao Zoeloelandj.
- 3 fibberwarie - Joseph Swan demonsjtreert de eësjte gleujlamp.
- mieërt - De revier de Tisza euversjtruimp, wodoor de Hongaarse sjtad Szeged groatesdeils wirt verrinneweert.
- 22 april - In Nederlandj wirt biej wèt bepaold dat jeder tieën jaor ein volkstèlling zal waere gehawwe.
- 29 april - De Utrechtse (paerde)tram riejt veur 't eësj.
- 4 juli - Eindj van de Zoeloe-aorlog.
- 20 augustus - Beëdiging van 't Kabinèt-Van Lynden van Sandenburg.
- 4 september - Pim Mulier rich de Haarlemsche Football Club op, noe es Keuninklikke HFC de awtste voetbalclub van Nederlandj.
- 7 oktober - Otto von Bismarck sjlut ein geheim militair verdraag mèt Oasteriek-Hongarije: de Tweëbóndj.
- 13 december - Op de Keizersgrach in Amsterdam wirt eine wedsjtried sjoanrieje gehawwe, de awtste bekènde wedsjtried in dees vorm van sjaatse.
- 28 december - Biej eine zjwaore sjtörm bezjwiek de Tai Bridge es dao eine trein euverheen riejt. D'r zint neugetig doaje te betreure.
- zónger datum
- Vincent van Gogh trèk nao de Borinage óm d'r 't Geluif te verkóndige.
- Abraham Kuyper rich de Anti-Revolutionaire Partij op.
- De liberale regering van Belsj ónger Walthère Frère-Orban krit parlementaire goodköring veur neutraal officieel óngerwies. Dit leijt tot ein breuk mèt 't Vaticaan en in eige landj eine sjoalsjtried.
- In Nederlandj geit de eësjte sjtoumtram rieje tösje Den Haag en Sjeveninge.
- Eësjte Indian Boarding School wirt opgerich in Pennsylvania. In dees kossjoal waere 139 Siouxkènjer losgemaak van hun cultuur en opgevoed tot "Amerikane".
- Edison patenteert zien gleujlamp. Hae sjtich 't bedrief Edison General Electric.
- Wilhelm Wundt sjtich 't eësjte psychologisch laboratorium op. Hiejdoor waas psychologie es weitesjap ein feit.
- Begin van de Salpeteraorlog tösje Peru en Bolivia taenge Chili (beëindig in 1884).
Gebore
[bewirk | brón bewèrke]
gebaore in 1879
gebaore in 1879
- 1 jannewarie - E.M. Forster, Èngelsje sjriever (gesjtórve 1970)
- 1 jannewarie - William Fox, Amerikaanse óngernummer (gesjtórve 1952)
- 4 jannewarie - Piet Dickentman, Nederlandse fitserenner (gesjtórve 1950)
- 14 fibberwarie - Gaetano Catanoso, Italiaanse heilige (gesjtórve 1963)
- 26 fibberwarie - Frank Bridge, Èngelsje componis (gesjtórve 1941)
- 1 mieërt - Alexander Stamboeliski, Bulgaarse politicus (gesjtórve 1923)
- 5 mieërt - William Beveridge, Britse econoom (gesjtórve 1963)
- 14 mieërt - Albert Einstein, Duutsje natuurkundige (gesjtórve 1955)
- 15 mieërt - Gerrit Jan Heering, Nederlandse theoloog, predikant en vredesactivis (gesjtórve 1955)
- 30 mieërt - Coen de Koning, Nederlandse sjaatser, winnaer Èlfsjtejetoch van (1912 en 1917) (gesjtórve 1954)
- 2 april - Alexander Moisiu, Albanese acteur (gesjtórve 1935)
- 26 april - Owen Willans Richardson, Èngelsje natuurkundige en Nobelprieswinnaer (gesjtórve 1959)
- 6 mei - Hendrik van Heuckelum, Nederlandse voetballer en winnaer brónze Olympische medajje (gesjtórve 1929)
- 19 mei - Nancy Astor, Brits politica en feministe (gesjtórve 1964)
- 27 mei - Karl Bühler, Duutsje psycholoog (gesjtórve 1963)
- 5 juni - René Pottier, Franse fitserenner, winnaear van de Tour de France van 1906 (gesjtórve 1907)
- 7 juni - Joan Voûte, Nederlandse astronoom (gesjtórve 1963)
- 9 juni - Oskar Back, Hongaars-Nederlandse violis en vijoalleëraar (gesjtórve 1963)
- 13 juni - Johannes Geelkerken, Nederlandse predikant en theoloog (gesjtórve 1960)
- 16 juni - Theo Thijssen, Nederlandse sjriever (gesjtórve 1943)
- 28 juni - Adriaan Hendrik Sirks, Nederlandse militair en peliesiefunctionaris (gesjtórve 1941)
- 1 juli - Jake Atz, Amerikaanse honkballer (gesjtórve 1945)
- 9 juli - Ottorino Respighi, Italiaanse componis (gesjtórve 1936)
- 8 augustus - Emiliano Zapata, Mexicaanse revolutionair (gesjtórve 1919)
- 11 augustus - Frieda von Richthofen, Duutsj/Amerikaanse sjriefster en vertaalster (gesjtórve 1956)
- 31 augustus - Alma Mahler, Oasterieks-Amerikaanse componiste en sjilderes (gesjtórve 1964)
- 5 september - Frank Jewett, Amerikaanse natuurkundige (gesjtórve 1949)
- 6 september - Johan Nygaardsvold, Noorse politicus (gesjtórve 1952)
- 6 september - Joseph Wirth, Duutsje riekskanseleer (gesjtórve 1956)
- 24 september - Alfred Blunt, Anglicaanse geistelikke (gesjtórve 1957)
- 8 oktober - Ernest Douwes Dekker, Nederlands/Indische publicis en politicus (gesjtórve 1950)
- 9 oktober - Max von Laue, Duutsje natuurkundige (gesjtórve 1960)
- 14 oktober - Theodoor Alexander Boeree, Nederlandse beroopsoffeceer en kriegsgesjiedkundige (gesjtórve 1968)
- 28 oktober - W.G. van de Hulst sr., Nederlandse sjriever (gesjtórve 1963)
- 7 november - Leon Trotski, Russische revolutionair en politicus (gesjtórve 1940)
- 10 november - Marius Cornelis van Houten, Nederlandse militair en museumdirecteur (gesjtórve 1953)
- 16 november - Alfred Emile Rambaldo, Nederlandse meteoroloog en lóchtvaartpioneer (gesjtórve 1911)
- 10 december - Ernest Shepard, Èngelsje bookillusjtrator (gesjtórve 1976)
- 18 december - Paul Klee, Duutsj/Zjwitserse kunssjilder (gesjtórve 1940)
- datum ónbekènd
Jörgen Nilsen Schaumann, Zjweedse dermatoloog (gesjtórve 1953)
Gesjtórve
[bewirk | brón bewèrke]
gesjtórve in 1879
- 24 jannewarie - Heinrich Geißler (64), Duutsje natuurkundige en oetvènjer van de geisslerbuus
- 4 april - Elizabeth Patterson (94), eësjte vrouw van Jérôme Bonaparte en sjoanzöster van keizer Napoleon I
- 16 april - Bernadette Soubirous (35), Franse heilige
- 26 april - Édouard-Léon Scott de Martinville (62), Franse oetvènjer van de fonograaf
- 1 juni - Napoleon Eugène Bonaparte (23), Franse keizerlikke prins
- 11 juni - Kroanprins Willem (38) van Nederlandj
- 25 juni - William Fothergill Cooke (73), Britse elektrotechnicus en oetvènjer
- 29 juni - Albertus Jacobus Clemens Janssens (72), Nederlandse peliesiefunctionaris
- 19 juli - Louis Favre (53), Zjwitserse ingenieur, projekleijer biej de boew van de Gotthardtunnel
- 28 juli - Willem van Mecklenburg (52), Duutsje militair
- 17 september - Eugène Viollet-le-Duc (65), Franse architec
- 3 november - Joseph Poelaert (62), Belzje architec
- 5 november - James Maxwell (48), Sjotse wis- en natuurkundige
Meziek
[bewirk | brón bewèrke]- In München wirt de première opgeveurd van de opera Die Fornarina van Karl Zeller
Beeldende Kuns
[bewirk | brón bewèrke]-
Herfsdaag in Sokolniki (1879) Isaak Levitan
