Arthur Schnitzler
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Arthur Schnitzler (Wene 15 mei 1862 - 21 oktober 1931) waor 'ne hoesdokter en 'ne Oosteriekse sjriever va proza en toneelsjtukke. Al zien waerk is sjtaerk van d'r erotiek dörtrokke mae ooch 't dörchèè lope va woeërhèèd en läöge, zieë en sjien is 'n belangriek thema. In z'n later waerke kaome sociaal vraogsjtukke, wie 't antisemitisme, mieë op d'r vörgroond.
Laeve
[bewirk | brón bewèrke]Es zoon van 'ne väöraansjtaonde KNO-arts sjtudeerde Schnitzler ooch vör dokter. Z'n bezeunder belangsjtèlling gong, wie e practizeerde, al gow oet nao de psychoanalyse en e waor mèt d'r groondlègker, Freud, bevreund. Dör z'n succes es auteur gong e zich ömmer mieë op de literatuur toelègke. Z'n bekaandste toneelwaerk is Reigen, d'r Cramignon of Reidans över 't decadente Weense laeve roond 1900. In dae tied waor 't sjtuk e-zoe controversieel dat 't lange tied neet moech werre opgeveurd.
Ooch es prozasjriever is Schnitzler belangriek. Z'n novelle Leutnant Gustl (1900) is 't örsjte verhaol in 't Duutsj dat gaans es monologue intérieur is gesjraeve. 't Is 'n satire op de huichelachtige erecode in 't Oostenriekse leger va doe.
Ander waerk
[bewirk | brón bewèrke]- Anatol (1893) örsj zaeve, later ach dialoge
- Märchen (1894) drama
- Freiwild (1898) drama
- Vermächtnis (1899) drama
- Liebelei (1896) drama
- Sterben (1895) novelle
- Reigen (1897) 10 dialoge
- Der grüne Kakadu, (1899) èènakter
- Mevrouw Bertha Garlan (1910), verhaol
- Frau Beate und ihr Sohn (1913), verhaol
- Leutnant Gustl (1901), monologue intérieur
- Der blinde Geronimo und sein Bruder (1902), novelle
- Der Weg ins freie (1908), roman
- Professor Bernhardi (1913), drama
- De eenzame weg (1904), drama
- Zwischenspiel (1906), drama
- Das weite Land (1911), drama
- Baddokter Gräsler (1917), roman
- Casanova's Thuisreis (1918), roman
- Else (1924), roman
- Therese (1928), roman