Sjrikkeljaor
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
E sjrikkeljaor is e jaor met 366 daog, in plaots van 365.
Oorzaak
[bewirk | brón bewèrke]E (zonne)jaor doort 365 daog, 5 oor, 48 menute en 45,1814 seconde. Dat beteikent tots te bij gebruuk vaan de 365-daog lange Gregoriaanse kalender - dee in bijnao de gaanse westerse wereld gebruuk weurt - bijnao eder 4 jaor einen daag tekort kumps.
Korreksie
[bewirk | brón bewèrke]Um dit te kompensere krijg eder veerde jaor ('n jaortal dat deilbaar is door 4) 'nen daag debei: 29 fibberwarie, de sjrikkeldaag. Dit zörg evels veur 'n euverkorreksie, vaan oongeveer 3 daog eder 400 jaor. Daorum zien iewjaore allein 'n sjrikkeljaor es ze deilbaar zien door 400 (zoewie 2000). Zien ze neet deilbaar door 400 (zoewie 1700, 1800, 1900) daan zien 't gein sjrikkeljaore.
Mie korreksies
[bewirk | brón bewèrke]Es te good rekens kumste noe oongeveer edere 8000 jaor 'nen daag tekort. De lengte vaan 't zonnejaor is evels neet konstant. Dit kump omtot de Eerd neet altied eve hel drejt door 't effek vaan de zwoertekrach vaan de maon op de getije op de Eerd, en de 'precessie' vaan de Eerdas (de Eerdas steit neet hielemaol stèl, meh beweeg ouch nog e bitsje). Daorum is 't neet op veurhand te zègke, wienie 'n korreksie mót plaotsvinde. Hiel aof en touw weure sjrikkelsecondes ingeveurt, normaal gesproke bij d'n euvergaank vaan 30 juni nao 1 juli of vaan 31 december nao 1 jannewarie. De lèste kier waor dat in 2008. Dees korreksies höbbe evels niks te make mèt de aofwieking in de Gregoriaanse kalender te make. D'n euvergaank vint plaots door um 23:59:59 'n extra seconde in te veuge: 23:59:60, boenao 0:00:00 op de klok versjijnt. In de berekeninge weurt rekening gehawwe mèt negatieve sjrikkelsecondes, mer die zien tot noe touw neet veurgekoume. D'n euvergaank zouw daan goon vaan 23:59:58 nao 0:00:00.
Naom
[bewirk | brón bewèrke]De naom 'sjrikkeljaor' is aofkomsteg vaan 't Middelnederlandse scricken, wat 'mèt groete passe loupe' en 'springe' beteikent, wat is trök te vinde in 't Hasseltse schrikschoen (sjaats).