Sàbot
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa bresàna moderna. |
El Sàbot o Sàbet l'è giü dei dé de la setemàna, el vé dòpo del Venerdé e prìma de la Dümìnica.
El nòm el vé del Latì Sabbatum, che a sò ólta 'l vé del Ebràic Shabbat che völ dì polsà. Quàze töte le lèngue neolatìne le derìa 'l sò nòm a la stésa maniéra: Sabato 'n Italià, Sàbado en Spagnöl e 'n Portoghés, Dissabte en Català e 'n Ocità. El Ruméno Sâmbătă 'n e 'l Fransés Samedi i vé del Latì Bas Sambati dies.
Endèle lèngue scandìnave el Sàbot el g'ha nòm Lørdag en Danés e Norvegés (bokmål), Laurdag en Norvegés (Nynorsk) e Lördag en Svedés. Töcc chèsti nòm i derìa de 'na paròla che 'ndèl norvegés antìc l'éra laugr (Islandés: Laugardagur) che la significàa bagn. Per i Vichinghi difàti el sàbot l'éra 'l dé del bagn.
El Samstag del todèsc el derìa apò a chèl de Shabbat (Alt todèsc antìc: Sambaztac). En sèrte zòne de la Germània però se dopèra apò la paròla Sonnabend che la derìa de Sunnunaband che a la lètera völ dì vigìlia del sul, cioè vigìlia del dé del sul che pò l'è la Dümìnica.
Endèle ótre lèngue germàniche 'nvece, el nòm el derìa del Latì Saturnii dies cioè dé del pianéta Saturno che pò 'l ciapàa 'l nòm de la divinità dei antìchi Romà. En inglés antìc el nòm del sàbot l'èra Sæternesdæg e de lé gh'è nìt fò l'inglés del dé d'encö Saturday. L'urìgin l'è la stèsa apò per l'Olandés Zaterdag.
Apò a le lèngue cèltiche le derìa 'l nòm del sàbot del Satùrno dei Latì e difàti 'n Galés se dis Dydd Sadwrn, en Irlandés se dis an Satharn, en Gaélic Scosés se dis Disathairne e 'n Brétone se dis Sadorn o Disadorn.