Џемс Фенимор Купер
Џејмс Фенимор Купер (1789-1851) е првиот голем американски писател, наречен "американскиот Волтер Скот", во неговите авантуристички романи е претставен архитипот на американски херој - храбриот бел маж од дивиот запад, добро ја познава индијанската култура, кој води независен и слободен живот во близина на природата, туѓ на "цивилизацијата", која ја носат доселеници. Купер е автор на повеќе од 30 романот најпознати негови дела се "Последниот Мохиканец" [1], "Преријата", и др.
По женидбата, Купер живее мирен живот во својата фарма. Секојдневниот живот на младото семејство е речиси идилично. Еден ден, кога го завршил читањето на роман од англиската писателка Џејн Остин, Купер извикал: "Јас би можел да напишам поубав роман!" - И со овие зборови започнува неговата писателска кариера на еден од најголемите американски писатели. Првиот роман на Купер, "Внимателност" (1820) е имитација на Џејн Остин, не постигнува голем успех.
Вториот негов роман "Шпион" (1821), иако пак е имитација, овој пат на Волтер Скот, доживува заслужена слава. Во него се раскажува за Американската војна за независност - тема исклучително интересна за американската публика. Скот го инспирира Купер во осмислувањето на главните ликови - или вистински херои, или вистински негативци. На сличен елементарен модел се изградени и женските ликови - руси и невини или темни и страсни.
Во 1823 се појавува романот "Пионери". Со него започнува серијата на романи пишувани во продолжени на 20 години, познати под општиот наслов "Приказни за Кожниот чорап" (Leatherstocking Tales), бидејќи во сите нив учествува главен херој - Нати Бампо Кожниот чорап. Тој е белец, кој живее меѓу индијанци. Неговотo индијанско име е Јастребово око. Целата серија за Јастребовото окоги вклучува романите: "Ловец на елени", "Последниот Мохиканец", "Страсниот трагач" и "Прерија".
Во овие романи се вплетени одликите на реално постоечка личност - Даниел Бун, еден од првите пионери во населувањето на дивиот запад. Бун одржувал пријателски врски со индијанските племиња, ги познавал тајни патеки и планински премини, што му помогнало да ги пренесе белите доселеници кон западните, индијански територии.
Од 1826 до 1833 година Купер живее во Европа. Се запознава со Валтер Скот, но му е непријатно да го претставуваат како "американскиот Волтер Скот". Од сите европски земји најмногу се допаѓа Италија, а литературните кругови во Лондон му се чинат досаден. Во 1833 година се враќа во Америка. Славата му носи и непријатности. Со годините Купер станува жолчен и незадоволен. Почнува да губи пријатели поради нетактичност и недостаток на разум. Умира на 14 септември 1851 година. Неговата сопруга умира четири месеци по него.
Дела
[уреди | уреди извор]
| Date | Title: Subtitle | Genre | Topic, Location, Period |
|---|---|---|---|
| 1820 | Precaution [1] | novel | England, 1813–1814 |
| 1821 | The Spy: A Tale of the Neutral Ground [2] | novel | Westchester County, New York, 1778 |
| 1823 | The Pioneers: or The Sources of the Susquehanna [3] | novel | Leatherstocking, Otsego County, New York, 1793–1794, |
| 1823 | Tales for Fifteen: or Imagination and Heart [4] | 2 short stories | written under the pseudonym: Jane Morgan |
| 1824 | The Pilot: A Tale of the Sea [5] | novel | John Paul Jones, England, 1780 |
| 1825 | Lionel Lincoln: or The Leaguer of Boston | novel | Battle of Bunker Hill, Boston, 1775–1781 |
| 1826 | The Last of the Mohicans: A narrative of 1757 [6] | novel | Leatherstocking, French and Indian War, Lake George & Adirondacks, 1757 |
| 1827 | The Prairie [7] | novel | Leatherstocking, American Midwest, 1805 |
| 1828 | The Red Rover: A Tale [8] | novel | Newport, Rhode Island & Atlantic Ocean, pirates, 1759 |
| 1828 | Notions of the Americans: Picked up by a Travelling Bachelor | non-fiction | America for European readers |
| 1829 | The Wept of Wish-ton-Wish: A Tale [9] | novel | Western Connecticut, Puritans and Indians, 1660–1676 |
| 1830 | The Water-Witch: or the Skimmer of the Seas [10] | novel | New York, smugglers, 1713 |
| 1830 | Letter to General Lafayette | politics | France vs. US, cost of government |
| 1831 | The Bravo: A Tale [11] | novel | Venice, 18th century |
| 1832 | The Heidenmauer: or, The Benedictines, A Legend of the Rhine | novel | German Rhineland, 16th century |
| 1832 | No Steamboats | short story | |
| 1833 | The Headsman: The Abbaye des Vignerons [12] | novel | Geneva, Switzerland, & Alps, 18th century |
| 1834 | A Letter to His Countrymen | politics | Why Cooper temporarily stopped writing |
| 1835 | The Monikins [13] | novel | Antarctica, aristocratic monkeys, 1830s; a satire on British and American politics. |
| 1836 | The Eclipse [14] | memoir | Solar eclipse in Cooperstown, New York 1806 |
| 1836 | An Execution at Sea [15] | short story | execution of a murderer on a ship |
| 1836 | Gleanings in Europe: Switzerland (Sketches of Switzerland) | travel | Hiking in Switzerland, 1828 |
| 1836 | Gleanings in Europe: The Rhine (Sketches of Switzerland, Part Second) | travel | Travels France, Rhineland & Switzerland, 1832 |
| 1836 | A Residence in France: With an Excursion Up the Rhine, and a Second Visit to Switzerland [16] | travel | |
| 1837 | Gleanings in Europe: France | travel | Living, travelling in France, 1826–1828 |
| 1837 | Gleanings in Europe: England | travel | Travels in England, 1826, 1828, 1833 |
| 1838 | Gleanings in Europe: Italy | travel | Living, travelling in Italy, 1828–1830 |
| 1838 | The American Democrat : or Hints on the Social and Civic Relations of the United States of America | non-fiction | US society and government |
| 1838 | The Chronicles of Cooperstown | history | Local history of Cooperstown, New York |
| 1838 | Homeward Bound: or The Chase: A Tale of the Sea [17] | novel | Atlantic Ocean & North African coast, 1835 |
| 1838 | Home as Found: Sequel to Homeward Bound [18] | novel | Eve Effingham, New York City & Otsego County, New York, 1835 |
| 1839 | The History of the Navy of the United States of America | history | US Naval history to date |
| 1839 | Old Ironsides [19] Архивирано на 24 декември 2016 г. | history | History of the Frigate USS Constitution, 1st pub. 1853 |
| 1840 | The Pathfinder, or The Inland Sea [20] | novel | Leatherstocking, Western New York, 1759 |
| 1840 | Mercedes of Castile: or, The Voyage to Cathay | novel | Christopher Columbus in West Indies, 1490s |
| 1841 | The Deerslayer: or The First Warpath | novel | Leatherstocking, Otsego Lake 1740-1745 |
| 1842 | The Two Admirals | novel | England & English Channel, Scottish uprising, 1745 |
| 1842 | The Wing-and-Wing: le Le Feu-Follet [21] (Jack o Lantern) | novel | Italian coast, Neopolitan Wars, 1745 |
| 1843 | Autobiography of a Pocket-Handkerchief [22], also published as
|
novelette | Social satire, France & New York, 1830s |
| 1843 | Richard Dale | ||
| 1843 | Wyandotte: or The Hutted Knoll. A Tale [23] [24] Архивирано на 13 октомври 2015 г. | novel | Butternut Valley of Otsego County, New York, 1763–1776 |
| 1843 | Ned Myers: or Life before the Mast [25] | biography | of Cooper's shipmate who survived an 1813 sinking of a US sloop of war in a storm |
| 1844 | Afloat and Ashore: or The Adventures of Miles Wallingford. A Sea Tale [26] | novel | Ulster County & worldwide, 1795–1805 |
| 1844 | Miles Wallingford: Sequel to Afloat and Ashore [27] British title: Lucy Hardinge: A Second Series of Afloat and Ashore (1844)[28] |
novel | Ulster County & worldwide, 1795–1805 |
| 1844 | Proceedings of the Naval Court-Martial in the Case of Alexander Slidell Mackenzie, &c. | ||
| 1845 | Satanstoe: or The Littlepage Manuscripts, a Tale of the Colony [29] | novel | New York City, Westchester County, Albany, Adirondacks, 1758 |
| 1845 | The Chainbearer; or, The Littlepage Manuscripts | novel | Westchester County, Adirondacks, 1780s (next generation) |
| 1846 | The Redskins; or, Indian and Injin: Being the Conclusion of the Littlepage Manuscripts | novel | Anti-rent wars, Adirondacks, 1845 |
| 1846 | Lives of Distinguished American Naval Officers | biography | |
| 1847 | The Crater; or, Vulcan's Peak: A Tale of the Pacific [30] (Mark's Reef) | novel | Philadelphia, Bristol (PA), & deserted Pacific island, early 19th century |
| 1848 | Jack Tier: or the Florida Reefs [31] a.k.a. Captain Spike: or The Islets of the Gulf |
novel | Florida Keys, Mexican War, 1846 |
| 1848 | The Oak Openings: or the Bee-Hunter [32] | novel | Kalamazoo River, Michigan, War of 1812 |
| 1849 | The Sea Lions: The Lost Sealers [33] | novel | Long Island & Antarctica, 1819–1820 |
| 1850 | The Ways of the Hour | novel | "Dukes County, New York", murder/courtroom mystery novel, legal corruption, women's rights, 1846 |
| 1850 | Upside Down: or Philosophy in Petticoats | play | satirization of socialism |
| 1851 | The Lake Gun [34] | short story | Seneca Lake in New York, political satire based on folklore |
| 1851 | New York: or The Towns of Manhattan [35] | history | Unfinished, history of New York City, 1st pub. 1864 |
|
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ The James Fenimore Cooper Society Архивирано на 10 ноември 2013 г. - extensive collection of material about Cooper, in particular many scholarly articles on him and his work