Baexem

**Baexem**
Baoksem
Plaats in Nederland
	(Details) (Details)
	;
Situering
Provincie	Limburg
Gemeente	Leudal
Coördinaten	51° 14′ NB, 5° 53′ OL
Algemeen
Oppervlakte	11,08 km²
- land	11,04 km²
- water	0,04 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	2.650 ; (239 inw./km²)
Woningvoorraad	1.078 woningen
Overig
Postcode	6095
Netnummer	0475
Woonplaatscode	2940
Belangrijke verkeersaders	N279 N280
COROP-gebied	Midden-Limburg
Portaal	Nederland

Baexem (Limburgs: Baoksem/Baokse) is een kerkdorp gelegen in Midden-Limburg in de Nederlandse gemeente Leudal. Het dorp heeft 2.650 inwoners.

Ligging en oriëntatie

Baexem ligt aan de provinciale weg N280, die de steden Weert en Roermond met elkaar verbindt. Het is een woonkern die qua werkgelegenheid en voor een aantal voorzieningen georiënteerd is op het nabijgelegen Heythuysen en Roermond, en qua (middelbaar) onderwijs op Heythuysen en Horn.

Etymologie

Voor de betekenis van de naam Baexem worden twee opties gegeven:

Het zou afkomstig zijn van het Nederduitse Bax-heim, dat woonplaats van de krijgers betekent.
Het zou afkomstig zijn van Bach-heim, dat woonplaats tussen de beken betekent. Deze laatste optie lijkt het meest voor de hand liggend daar Baexem tussen twee beken gebouwd is: de Tungelroyse Beek en de Haelense Beek.

Geschiedenis

In 1244 werd Baexem voor het eerst schriftelijk vermeld. Er was een kasteel. Van de middeleeuwen tot 1795 was Baexem onderdeel van het onafhankelijke abdijvorstendom Thorn. Reeds in 1485 was er sprake van een onafhankelijke parochiekerk. In 1872 vestigden zich de Jezuïeten in Baexem.

Van 1795 tot 1991 was Baexem een zelfstandige gemeente. In de 19e eeuw werd om de wateroverlast in het gebied te beteugelen het waterschap Het Land van Weert opgericht.

Sinds 1991 behoorde Baexem tot de gemeente Heythuysen, sinds 1 januari 2007 met andere gemeenten gefuseerd tot de gemeente Leudal.

Het huidige dorp ontwikkelde zich vanuit twee kernen: Aan de noordzijde bij kerk en spoorlijn, waar zich ook het klooster Mariabosch bevindt; aan de zuidzijde langs de weg van Weert naar Roermond, welke in 1844 werd aangelegd. Hier vindt men ook een kasteel.

Bezienswaardigheden

Kastelen

Kasteel Baexem
Exaten, kasteel, later onder meer een klooster, met landgoed
Baronsberg, een motte, waar mogelijk ooit een kasteel heeft gestaan.
Aldenhoven (ook: Oude Hof of Ondenhof), aan Oudenhofweg 7, tegenwoordig een modern landhuis in traditionalistische stijl.

Kerkelijke gebouwen

De Johannes de Doperkerk, uit 1949-1950
Kapellen:
- Sint-Gabriëlkapel, betreedbare kapel, aan Leukerweg, uit 1923
- Sint-Jozefkapel, wegkapelletje, aan Parallelweg nabij 3, uit 1923
- Mariakapel, wegkapelletje, nabij Stapperstraat 4
De Lourdesgrot aan de voet van de Baronsberg
De Klockeberg, een terp die de locatie van de voormalige kerk was
Klooster Mariabosch

Overig

Huize De Brias, aan Rijksweg 6, uit 1717, met een schouw uit de 16e eeuw.
Windmolen Aurora, een standerdmolen uit 1845.
Het voormalige treinstation (station Baexem-Heythuysen) is tegenwoordig in gebruik als woonhuis.

Natuur en landschap

Baexem ligt in een ontginningsgebied op zandgrond, op een hoogte van ongeveer 28 meter. In het noorden wordt het grondgebied begrensd door de Tungelroyse Beek, die in oostelijke richting stroomt. Ten zuiden van Baexem loopt de Haelense Beek, in zuidoostelijke richting. Vanuit het zuidwesten komen kleinere waterlopen als Rijdt, Vogelsven en Leemskuilen bijeen om ten noorden van Baexem in de Tungelroyse Beek uit te monden.

Het belangrijkste natuurgebied ligt in het noordwesten van het grondgebied en betreft Bergheide en Weyerbroek, respectievelijk een naaldbos met heiderestanten en een broekbosje.