Nicolas-Marie Dalayrac

Nicolas-Marie Dalayrac
	Nicolas-Marie Dalayrac - ; geschilderd door François-Séraphin Delpech, 1815.
Algemene informatie
Volledige naam	Nicolas-Marie Dalayrac
Geboren	8 juni 1753
Geboorteplaats	Muret
Overleden	26 november 1809
Overlijdensplaats	Parijs
Land	Frankrijk
Werk
Genre(s)	opera, HaFaBramuziek
Beroep	componist, advocaat
	(en) AllMusic-profiel; (en) Discogs-profiel; (en) MusicBrainz-profiel;
	Handtekening
Portaal	Muziek

Nicolas-Marie Dalayrac, (eigenlijk d'Alayrac) (maar ook: Dallairac, Daleyrac, Dallerac) (Muret, Haute-Garonne, 8 juni 1753 – Parijs, 26 november 1809) was een Frans componist en advocaat.

Levensloop

Hij was de zoon van Jean d'Alayrac en Marie Cluzel. Van 1761 tot 1767 ging hij in Toulouse op school. Toen hij terugkwam naar Muret, leerde hij zang en viool spelen en werd lid van een klein plaatselijk orkest, waar hij tweede viool ging spelen. Hij studeerde rechten en in 1774 was hij afgestudeerd en werd advocaat. Maar hij kon zijn voorliefde voor de muziek niet onderdrukken.

Later werd hij onderluitenant in de Garde du comte d'Artois in Versailles. In Parijs verkeerde hij kringen rond Baron de Bésenval, die hem opdracht gaven tot het schrijven van een opera. Hij kreeg compositieles van Honoré Langlé. Naar een essay voor een muziek van André Ernest Modeste Grétry noemt hij zich nu en schrijft zijn naam als Dalayrac.

Zijn eerste composities waren duo's, trio's en kwartetten voor violen, die hij nog onder een Italiaans pseudoniem publiceerde. Nadat de kwartetten veel succes bij het publiek kregen, maakte hij zijn identiteit bekend. Dalayrac behoorde tot de loge van de vrijmetselarij (neuf sœurs) en schreef muziek voor de inwijding van Voltaire en voor een erefeest voor Benjamin Franklin gehouden bij Madame Helvétius.

In 1781 componeerde hij voor een privéconcert van Baron de Bésenval zijn eerste opera's Le petit souper en Le chevalier à la mode. Zijn eerste publiekelijk uitgevoerde opera was L'Eclipse totale.

Dalayrac huwde de actrice Gilberte Pétronille Sallard. Tijdens de Franse Revolutie componeerde hij een aantal werken voor koor en harmonieorkest, meestal hymnes en patriottische liederen voor openbare uitvoeringen, zoals die in deze tijd veel gevraagd waren.

In 1798 werd hij lid van de Koninklijke Zweedse Akademie en in 1804 wordt hem de orde van de Légion d'honneur toegekend. Voor de jaarviering van de kroning van Napoleon op 4 december 1809 componeerde hij Le poète et le musicien.

Composities

Werken voor harmonieorkest

1790 Hymne à Jean Jacques Rousseau, voor zang en harmonieorkest
1792 Hymne à la Liberté "Vaillons au salut de l'Empire", voor zang en harmonieorkest - tekst: Gyrei-Dupré
1794 Les Canons ou la Réponse au salpêtre, voor bariton, koor en harmonieorkest - tekst: Coupigny

Muziektheater

Opera's

Voltooid in	titel	aktes	première	libretto
1780	A trompeur trompeur et demi	1 akte	23 november 1780, Brunoy	Desfontaines, pseudoniem van F.-G. Fouques
1781	Le Chevalier à la mode	1 akte	1781, Parijs, privé-uitvoering	Auguste Etienne Xavier Poisson de La Chabeaussière
1781	Le Petit souper, ou l'abbé qui veut parvenir	1 akte	1781, Parijs, privé-uitvoering	Louis Édme Billardon de Sauvigny
1781	L'Eclipse totale	1 akte	7 maart 1782, Parijs, Comédie Italienne	Auguste Etienne Xavier Poisson de La Chabeaussière
1783	Le Corsaire; 2e rev. versie: Le Corsaire algérien ou Le Combat naval	3 aktes	7 maart 1783, Versailles; rev. versie: 19 mei 1785, Parijs, Comédie Italienne; 2e rev. versie: 1 juli 1793, Parijs, Comédie Italienne	Auguste Etienne Xavier Poisson de La Chabeaussière
1783	Mathieu ou Les Deux Soupers; rev. versie: Les Deux tuteurs	3 aktes; rev. versie: 2 aktes	11 oktober 1783, Fontainebleau; rev. versie: 8 mei 1784, Parijs, Comédie Italienne	Auguste Etienne Xavier Poisson de La Chabeaussière
1785	L'Amant-statue	1 akte	4 augustus 1785, Fontainebleau	Desfontaines, pseudoniem van F.-G. Fouques
1785	La Dot	3 aktes	8 november 1785, Fontainebleau	Desfontaines, pseudoniem van F.-G. Fouques
1786	Nina, ou La Folle par armour	1 akte	15 mei 1786, Parijs, Comédie Italienne	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1786	Azémia ou Le nouveau Robinson; rev. versie: Azémia ou Les Sauvages	3 aktes	17 oktober 1786, Fontainebleau; rev. versie: 3 mei 1787, Parijs, Comédie Italienne	Auguste Etienne Xavier Poisson de La Chabeaussière
1787	Renaud d'Ast	2 aktes	19 juli 1787, Parijs, Comédie Italienne	Pierre-Yves Barré en Jean-Baptiste Radet, naar Jean de La Fontaines, «L'Oraison de Saint Julien»
1787-1788	Les Deux Sérénades	2 aktes	23 januari 1788, Parijs, Comédie Italienne	(J. F. T. Goulard)
1788	Sargines, ou L'Élève d'amour	2 aktes	14 mei 1788, Parijs, Comédie Italienne	Jacques Marie Boutet de Monvel
1788	Fanchette, ou L'Heureuse Éprouve	2 aktes	13 oktober 1788, Parijs, Comédie Italienne	Desfontaines
1788-1789	Les Deux petits Savoyards	1 akte	14 januari 1789, Parijs, Comédie Italienne	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1789	Raoul sire de Créqui; rev. versie: Bathilde et Eloi	2 aktes	31 oktober 1789, Parijs, Comédie Italienne; rev. versie: 9 november 1794, Parijs, Opéra-Comique	Jacques Marie Boutet de Monvel
1790	La Soirée orageuse	1 akte	29 mei 1790, Parijs, Comédie Italienne	Jean-Baptiste Radet
1790	Le Chêne patriotique ou La Matinée du 14 juillet 1790	2 aktes	10 juli 1790, Parijs, Comédie Italienne	Jacques Marie Boutet de Monvel
1790	Vert-Vert	1 akte	11 oktober 1790, Parijs, Comédie Italienne	Desfontaines
1791	Camille, ou Le Souterrain	3 aktes	19 maart 1791, Parijs, Comédie Italienne	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1791	Agnès et Olivier	3 aktes	10 oktober 1791, Parijs, Comédie Italienne	Jacques Marie Boutet de Monvel, naar Jacques Gazotte, «Olivier»
1791	Philippe et Georgette	1 akte	28 december 1791, Parijs, Comédie Italienne	Jacques Marie Boutet de Monvel, naar Charlotte Villette
1792	Tout pour l'amour ou Roméo et Juliette	4 aktes	7 juli 1792, Parijs, Comédie Italienne	Jacques Marie Boutet de Monvel
1792	L'Actrice chez elle	1 akte
1792-1793	Ambroise ou Voilà ma journée	1 akte	12 januari 1793, Parijs, Comédie Italienne	Jacques Marie Boutet de Monvel
1793	Asgill ou Le Prisonnier de guerre; rev. versie: Arnill ou Le Prisonnier américain	1 akte; rev. versie: 2 aktes	2 mei 1793, Parijs, Opéra-Comique; rev. versie: 9 maart 1795, Parijs, Opéra-Comique	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1793	Urgande et Merlin	1 akte	14 oktober 1793, Parijs, Opéra-Comique	Jacques Marie Boutet de Monvel
1794	La Prise de Toulon	1 akte	1 februari 1794, Parijs, Théâtre Feydeau	Louis Benoît Picard
1794	Le Congrès des rois; samen met: Henri Montan Berton, Matthieu Frédéric Blasius, Luigi Cherubini, François Devienne, Prosper-Didier Deshayes, André Ernest Modeste Grétry, Louis Emmanuel Jadin, Rudolphe Kreutzer, Étienne Nicolas Méhul, Jean Pierre Solié, Armand-Emmanuel Trial	3 aktes	26 februari 1794, Parijs, Opéra Comique (Salle Favart)	Desmaillots, pseudoniem van Antoine-François Ève en Sewrin, pseudoniem van Charles-Augustin de Bassompierre
1794	L'Enfance de Jean Jacques Rousseau	1 akte	23 mei 1794, Rouen, Opéra-Comique	François Guillaume Jean Stanislas Andrieux
1794	Les Détenus ou Cange commissionnaire de Lazare	1 akte	18 november 1794, Parijs, Opéra-Comique	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1795	La Pauvre femme	1 akte	8 april 1795, Parijs, Opéra-Comique	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1795	Adèle et Dorsan	3 aktes	27 april 1795, Parijs, Opéra-Comique	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1796	La Famille américaine	1 akte	20 februari 1796, Parijs, Opéra-Comique	Jean-Nicolas Bouilly
1796	Marianne ou L'Amour maternel (La Tendresse maternelle)	1 akte	7 juli 1796, Parijs, Opéra-Comique	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1797	La Maison isolée ou Le Vieillard des Vosges	2 aktes	11 mei 1797, Parijs, Opéra-Comique	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1797	La Leçon ou La Tasse de gaces	1 akte	24 mei 1797, Parijs, Théâtre Feydeau	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1797	Gulnare, ou L'Esclave persanne	1 akte	30 december 1797, Parijs, Opéra-Comique	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1798	Alexis ou l'Erreur d'un bon père	1 akte	24 januari 1798, Parijs, Théâtre Feydeau	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1798	Léon, ou Le Château de Monténéro	3 aktes	15 oktober 1798, Parijs, Opéra-Comique	François Benoït Hoffmann, naar A. Radcliffe
1798-1799	Adolphe et Clara, ou Les Deux prisonniers	1 akte	10 februari 1799, Parijs, Opéra-Comique	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1798-1799	Primerose (ook: Roger ou Le Page)	3 aktes	8 maart 1799, Parijs, Opéra-Comique	Edmond-Guillaume-François de Favières en Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1798-1800	Une matinée de Catinat ou Le Tableau	1 akte	1 oktober 1800, Parijs, Théâtre Feydeau	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1799	Laure ou L'Actrice chez elle	1 akte	27 september 1799, Parijs, Opéra-Comique	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1800	Le Rocher de Leucade	1 akte	14 februari 1800, Parijs, Opéra-Comique	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1800	Maison à vendre	1 akte	23 oktober 1800, Parijs, Opéra-Comique	Alexandre Duval
1801	Léhéman, ou La Tour de Neustadt	3 aktes	12 december 1801, Parijs, Opéra-Comique	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1802	L'Antichambre ou Les Valets maîtres; rev. versie: Picaros et Diégo ou la Folle soirée	1 akte	27 februari 1802, Parijs, Opéra Comique; rev. versie: 3 mei 1803, Parijs, Opéra Comique	Louis Emanuel Felice Charles Mercier-Dupaty
1802	La Boucle de cheveux	1 akte	30 oktober 1802, Parijs, Opéra Comique	François Benoït Hoffmann
1803	La Jeune prude, ou Les Femmes entre elles	1 akte	14 januari 1804, Parijs, Opéra-Comique	Louis Emanuel Felice Charles Mercier-Dupaty
1804	Une Heure de mariage	1 akte	20 maart 1804, Parijs, Opéra-Comique	Charles-Guillaume Etienne
1804	Le Pavillon du calife, ou Almanzor et Zobéide; rev. versie: Le Pavillon des fleurs, ou Les Pêcheurs de Grenade	2 aktes	20 april 1804, Parijs, Opéra Ganier; rev. versie: 13 mei 1822, Parijs, Opéra-Comique	Étienne Morel de Chédeville en J.-B.-D. Després/J.-M. Deschamps
1805	Gulistan, ou Le Hulla de Samarcande	3 aktes	30 september 1805, Parijs, Opéra-Comique	Charles-Guillaume Etienne en Auguste Etienne Xavier Poisson de La Chabeaussière
1806	Deux mots ou une nuit dans la forêt	1 akte	9 juni 1806, Parijs, Opéra-Comique	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1806	Koulouf, ou Les Chinois	3 aktes	18 december 1806, Parijs, Opéra-Comique	Guilbert de Pixérécourt
1807	Lina, ou Le Mystère	3 aktes	8 oktober 1807, Parijs, Opéra-Comique	Jacques-Antoine Baron de Révéroni Saint-Cyr
1809	Elise-Hortense ou Les Souvenirs de L'Enfance	1 akte	26 september 1809, Parijs, Opéra-Comique	Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières
1809	Le Poète et le musicien, ou Je Cherche un sujet	3 aktes	30 mei 1811, Parijs, Opéra-Comique	Louis Emanuel Felice Mercier-Dupaty
	Les Trois Sultanes		uitsluitend fragmenten bewaard

Vocale muziek

Adieu d'un vieillard à son fils, voor zang en basso continuo
Chanson patoise no. 2, vijf couplets voor zang en orkest
Le Premier amour, romance voor zang en piano
Recit Air de Lucrece, voor zang en piano
Quand la bien-aime reviendra, voor sopraan en strijkers

Kamermuziek

Six Quatuors d'airs connus mis en variation et en dialogue, voor twee violen, altviool en cello, opus 10
Six Trios, voor twee violen en bas, opus 2
Six Quatuors concertants, voor twee violen, altviool en bas, opus 11

Werken voor piano

Les Trois Sultanes, ouverture voor piano

Bibliografie

Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziek encyclopedie, Haarlem: De Haan, 1979-1984, ISBN 978-90-228-4930-9
Wilhelm Christiaan Maria Kloppenburg: Nicolas Dalayrac (1753-1809), Mens en melodie. 9 (1954), S. 378-383.
François-Joseph Fétis: Biographie Universelle des Musiciens et bibliographie générale de la musique, Paris: Firmin-Didot et Cie., 1881-89, 8 vols. Supplement et complement. 2 vols. ISBN 2-845-75049-8; heruitgave 2006, Adamat Media Corporation, ISBN 0-543-98534-2 (paperback); ISBN 0-543-98533-4 (hardcover)
Francis Claudon: Dictionnaire de l'opéra-comique français, Paris: Peter Lang, 1995, 531 p., ISBN 978-3906753423
Marianne Betz: Musikalienbibliographie, in: Der Csakan und seine Musik : Wiener Musikleben im frühen 19, Jahrhundert, dargestellt am Beispeil einer Spazierstockblockflöte, Tutzing: Verlegt bei Hans Schneider, 1992, 294 p.
Robert Brecy: Florilege de la chanson revolutionnaire de 1789 au front populaire, Edition revue et corrigee, Conde-sur-noireau, France: Les Editions Ouvrieres, 1990, 305 p.
Spire Pitou: The Paris opera. - An encyclopedia of operas, ballets, composers, and performers; rococo and romantic, 1715-1815, Westport, Connecticut: Greenwood Press, 1985, 619 p., ISBN 978-0-313-24394-3
Karin Pendle: Marsollier & Dalayrac : a working friendship, Music and Letters. 64 (1983), S. 44-57.
Christian Doumet, Claude Pincet: Les musiciens français (Reliure inconnue), Rennes: Editions Ouest-France (1 février 1982), 438 p., ISBN 978-2-858-82420-5
Franz Stieger: Opernlexikon - Teil II: Komponisten. 1, Band A-F, Tutzing: Hans Schneider, 1975-1983, 371 p., ISBN 3-7952-0203-5
Franz Stieger: Opernlexikon - Teil II: Komponisten. 2, Band G-M, Tutzing: Hans Schneider, 1975-1983, 373-772 p., ISBN 3-7952-0228-0
Gösta Morin, Carl-Allan Moberg, Einar Sundström: Sohlmans musiklexikon - 2. rev. och utvidgade uppl., Stockholm: Sohlman Förlag, 1975-1979, 5 v.
Gösta Morin, Carl-Allan Moberg, Einar Sundström: Sohlmans musiklexikon : nordiskt och allmänt upplagsverk för tonkonst, musikliv och dans, Stockholm: Sohlmans Förlag, (1951-)
Gustaf Hilleström: Utlandska ledamöter, in: Matrikel 1771-1971 : Kungl. Musikaliska Akademien, Strängnäs: Nordiska Musikförlaget i distribution, 1971, 286 p.
Marc Honneger: Dictionnaire de la musique, Paris: Bordas, 1970-76
Zenei lexikon, Budapest: Zenemukiado Vallalat, 1965
Richard J. Wolfe, Carleton Sprague Smith: Secular music in America 1801-1825, New York: New York Public Library, 1964
Robert Eitner: Biographisch-bibliographisches Quellen-Lexikon der Musiker und Musikgelehrten Christlicher Zeitrechnung bis Mitte des neunzehnten Jahrhunderts, Graz: Akademische Druck- u. Verlaganstalt, 1959
Joaquín Pena, Higinio Anglés, Miguel Querol Gavalda: Diccionario de la Música LABOR, Barcelona: Editorial Labor, 1954, 2V, 2318P.
Jean Godefroy-Demombynes: Histoire de la musique française, 1943, 431 p.
Theodore Baker: Baker's biographical dictionary of musicians, Fourth edition revised and enlarged, New York: G. Schirmer, 1940
Theodore Baker, Alfred Remy: Baker's biographical dictionary of musicians, Third edition, New York: G. Schirmer, 1919, 1094 p.
Theodore Baker: Biographical dictionary of musicians, New York: G. Schirmer, 1900, 653 p.
Henri Gougelot: La Romance française sous la Révolution et l'Empire; étude historique et critique, Melun: Legrand et Fils, 1938
Carlo Schmidl: Dizionario universale dei musicisti, Milan: Sonzogno, 1937, 2V p.
Paul Frank, Wilhelm Altmann: Kurzgefasstes Tonkünstler Lexikon : für Musiker und Freunde der Musik, Regensburg: Gustave Bosse, 1936, 730 p.
Tobias Norlind: Allmänt musiklexikon, Stockholm: Wahlström & Widstrand, 1927-28, 2V p.
Alfred Hannedouche: Les Musiciens et compositeurs français, Paris: Lecene, Oudin et Cie, Editeurs, 1890
James Duff Brown: Biographical dictionary of musicians. - With a bibliography of English writings on music, Paisley, Scotland: A. Gardner, 1886, 637 p.
La Mara - pseudoniem van: Marie Lipsius: Musikerbriefe aus fünf Jahrhunderten : erster Band, Leipzig: Breitkopf & Härtel, 1886, 354 p.
David Baptie: A handbook of musical biography, London: W. Morley, 1883, 256 p.
Felix Clement: Les musiciens celebres depuis le seizieme siecle jusqu'a nos jours, Paris: Librairies Hachette, 1878
Eusebe Lucas: Les concerts classiques en France, Paris: Sandoz & Eischbacher, 1876, 213 p.
Alfred Dantes (pseudonym: Charles Victoire Alfred Langue): Dictionnaire biographique et bibliographique ... des hommes les plus remarquables dans les lettres, les sciences et les arts, etc ..., Paris: 1875
Gustave Chouquet: Histoire de la musique dramatique en France depuis ses origines jusqu'a nos jours, Paris: Librairie Firmin Didot Freres, Fils et Gie, 1873
Louis Charles Dezobry, Jean Louis Theodore Bachelet: Dictionnaire general de biographie et d'histoire, etc ..., Paris: 1869, 2 vols.
Wilhelm Bauck: Musik och Theater; samlade kritiska uppsater; dels ur journaler och tidskifter, dels ur konsthistoriska forelasningar, Hallna I. K. musikaliska akademien, Stockholm: P.A. Norstedt & Soner, 1868, 276 p.
F. Crozat: Revue de la musique dramatique en France, contenant un essai abrege de l'histoire de l'opera; des notices; par ordre alphabetique, de tous les operas ... qui ont ete representes en France ... et enfin des notices ... des compositeurs dont les oeuvres ont ete representes en France, avec la liste de tous leurs ouvrages, Grenoble: Imprimerie de Prudhomme, 1866, 477 p.
Adolphe-Charles Adam: Souvenirs d'un musicien, Paris: Michel Levy Freres, 1857
Johann Christian Ferdinand Hoefer: Nouvelle biographie generale, etc ..., Paris: 1852-66, 46 vols.
George Hogarth: Memoirs of the opera in Italy, France, Germany and England, Vol. II, New York: 1851, 379 p.
François Xavier de Feller: Biographie universelle ou dictionnaire des hommes qui se sont fait un nom, etc ..., Lyon: 1851, 8 vols.
Biographie Toulousaine, ou dictionnaire historique des personnages qui ... se sont rendus celebres dans la ville de Toulouse, etc ..., Paris: 1823, 2 vols.