Wikipedia:De kroeg/Archief/20241229

Ezelsbruggetje teveel / te veel

Regelmatig schrijf ik het woord "teveel" aan elkaar als dat niet hoort, met correcties door taalkundig beter onderlegde wikipedianen tot gevolg. Voor wie dit bij zichzelf herkent: in het tijdschrift Onze Taal las ik vanmorgen een handig ezelsbruggetje:

Kun je "teveel" vervangen door het synoniem "overschot", dan moet "teveel" aan elkaar. Kun je het in de zin vervangen door "te weinig", dan moet het los.

Voorbeelden:

• Ik wijt uw klachten aan een teveel aan alcohol. Volgens mij hebt u te veel gedronken.
• U hebt te veel betaald. Het teveel zal worden teruggestort.

Sietske | _Reageren? 22 dec 2024 11:00 (CET)

Hmmm… Nu ik zo eens kijk, is er ook een korter ezelsbruggetje te bedenken: als je “te” kunt weglaten, en de zin klopt nog steeds, dan kan het los. Sietske | _Reageren? 22 dec 2024 11:03 (CET)

Hartelijk dank voor deze nuttige toevoeging aan mijn kennis! ;) MartinD (overleg) 22 dec 2024 11:16 (CET)

Geen ezelsbruggetje, maar misschien helpt het om het fundamentele verschil te zien: een/het teveel is een zelfstandig naamwoord (znw) en in te veel is veel een bijwoord.

Oh, dat geeft toch nog een bruggetje: kun je er het of een voorzetten dan is het een znw en dus aan elkaar. Eigenlijk hetzelfde als wat Sietse zegt, ook dat bruggetje gebruikt het grammaticale verschil  →bertux 22 dec 2024 11:57 (CET)

Je schrijft ook niet 'teweinig'. Dus 'tekort' en 'teveel' zul je in gelijke gevallen ook los moeten schrijven. 22 dec 2024 13:06 (CET) Thieu1972 (overleg) 22 dec 2024 13:06 (CET)

teveel is een lidwoord, als het geen lidwoord in de zin is, is het dus te veel. Bronloos (overleg) 22 dec 2024 11:20 (CET)

In het Nederlands hebben we slechts drie lidwoorden. Teveel is er dus één te veel. — Matroos Vos (overleg) 22 dec 2024 13:45 (CET)

Een teveel aan lidwoorden is ook niet handig. Thieu1972 (overleg) 22 dec 2024 13:54 (CET)

Klopt, en een teweinig is dat ook al niet. — Matroos Vos (overleg) 22 dec 2024 14:16 (CET)

Als je die woorden van Sietske omwisselt, is er trouwens nog steeds datzelfde verschil: "Een veelte aan snoep kan veel te verleidelijk zijn." — Matroos Vos (overleg) 22 dec 2024 14:25 (CET)