Isfahan
| Isfahan | |||
| by | |||
 | |||
| Land |  Iran
| ||
|---|---|---|---|
| Region | Isfahan-provinsen | ||
| Areal | 493,82 km² | ||
| Folketal | 1 961 260 (2016)[1][2] | ||
 Isfahan 32°39′09″N 51°40′29″E / 32.6525°N 51.674722222222°E | |||
| Wikimedia Commons: Isfahan | |||
Isfahan eller Eşfahān (historisk òg stava Ispahan, mellompersisk Spahān, persisk skrift اصفهان), er den tredje største byen i Iran, etter Teheran og Mashhad. Han ligg omtrent 340 km sør for Teheran og er administrasjonssenteret i Isfahan-provinsen. Folkesetnaden i 2000 var 2 540 000.
Isfahan er ein av dei eldste byane i Persia. Han er omtalt av Ptolemaios under namnet Aspadana, eit anna eldre namn var Djaiy. Isfahan verker å ha vore ein viktig by i den muslimske tida fram til han blei øydelagd av Timur Lenk i 1387. Byen voks att då Abbas I gjorde byen til persisk residensby.[3]
Isfahan ligg ved breidda av Zayandeh Rud. Langs sørbreidda av elva ligg forstaden Djulfa, som er kalla opp etter den tidlegare armenske byen Djulfa. Innbyggjarane i denne byen blei deporterte til Isfahan av Abbas den store i 1605. Mange armenske kyrkjer pregar området. Byen hadde tidlegare sidan sassanidekongen Yazdegerd I si tid ein viktig jødisk koloni, som sidan siste halvdel av 1900-talet er heilt forsvunnen.
Isfahan ligg langs karavanevegen Teheran-Isfahan-Shiraz-Bushehr-Bender Abbas. Han var eit viktig handelssenter og ein av dei mektigaste byane til det persiske riket frå 1600-talet og fram til 1722. Byen blei erobra i 1722 av afghanfyrsten Mahmud Ghilzai. Han blei gjenerobra i 1729 av Nadir Shah, men vann aldri tilbake den tidlegare stillinga si. I staden vaks Teheran fram som hovudstaden i landet.[4]
Isfahan ligg cirka 340 km sør for Teheran. Byen er kjend for sin store moské (fram til 1979 kjent som Masjed-e Shah, deretter Masjed-e Emam, begge namna blir brukt på folkemunne). Der finst òg eit anlegg for anriking av uran.
I 1979 blei Meidan Emam i Isfahan sett på UNESCO si verdsarvliste.[5]
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 https://www.citypopulation.de/Iran-MajorCities.html.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری» (på persisk). Henta 29. oktober 2023.
- ↑ Carlquist, Gunnar: Svensk uppslagsbok. Bd 14, Svensk Uppslagsbok AB, Malmö 1933, s. 55.
- ↑ Carlquist, Gunnar: Svensk uppslagsbok. Bd 14, Svensk Uppslagsbok AB, Malmö 1933, s. 54–55.
- ↑ Skildring av Meidan Emam på nettstaden til Unesco
- Denne artikkelen bygger på «Isfahan» frå Wikipedia på bokmål, den 24. februar 2019.
