Sveton
| Sveton | |
 | |
| Statsborgarskap | Romarriket |
| Fødd | 70 e.Kr., 69 e.Kr. |
| Død |
126, 140 |
| Yrke | skribent, historikar, sekretær, biograf, lyrikar, antikvar |
| Sjanger | biografi |
| Sveton på Commons | |
Gaius Suetonius Tranquillus (70–126), vanlegvis kjend berre som Sveton, var ein romersk historikar, språkforskar, oldtidsforskar og embetsmann. Han var fødd inn i riddarstanden, og hadde ulike sekretærstillingar i dei øvste sjikta i den keisarlege administrasjonen. Sveton var mellom anna ein del av staben til Plinius den yngre då han var prokonsul i Pontus. Han er best kjend for verket ‘Om livet til Cæsarane’ (De vitaa Caesarum), som er ei av dei fremste kjeldene for det tidlege romerske keisardømet. Han blir rekna som ein av dei meir objektive av historikarane frå antikken, men sympatiane og antipatiane hans kjem ofte fram i tekstane. Bortsett frå nokre få fragment frå den omfangsrike forfattarskapen hans er det berre biografien om dei tolv keisarane frå Julius Cæsar til Domitian som er att av verket hans.
Forfattarskap
[endre | endre wikiteksten]Kvar av Sveton sine biografiar over dei tolv keisarane er oppdelte tematisk, det vil seia at dei består av avsnitt som tek for seg høvesvis dygdene og lastane til til kvar keisar, ete- og seksualvanane, humoren hans og så vidare. I motsetnad til andre forfattarar i antikken, som til dømes Plutark, utleier ikkje Sveton noko form for moraliserande konklusjon om portrettet sitt. Skildringane følgjer heller ikkje eit kronologisk mønster, og dei politiske aspekta i liva til keisaren er nesten heilt fråverande i Svetons skildring. Dette betyr at verket hans er ei svært problematisk kjelde til den politiske historia i den tidlege keisartida, men er omvendt ei god mentalitetshistorisk kjelde til den romerske overklassen.
Verket De vitaa Caesarum er nesten bevart i heilskap, berre dei første delane som handlar om opphavet og barndommen til Julius Cæsar manglar.
I eit avsnitt i biografien om Claudius nemner han at nokon som følgjer «Chresto» er involvert i uro i det jødiske samfunnet i Roma, og at dette førte til at keisaren forviste dei. Dette kan bli tolka som den tidlegaste tilvisinga til ei kristenforfølging eller jødeforfølging, avhengig av om det det er Kristus eller ein annan person han viser til.[1]
Andre verk som er kjende er:
- De Illustribus Grammaticis
- De Claris Rhetoribus
- De Viribus Illustris
Norske omsetjingar av Sveton
[endre | endre wikiteksten]- Romerske keisere (De vita Caesarum), omsett av Henning Mørland 1974 ISBN 8203060064
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ På latin lyder teksten: «Iudaeos impulsore Chresto assidue tumultuantis Roma expulit.» – SVETONI TRANQVILII VITA DIVI CLAVDI, i en engelsk oversettelse: «He banished from Rome all the Jews, who were continually making disturbances at the instigation of one Chrestus.» og på norsk vil oversettelsen være «Han forviste fra Roma de jødene som stadig laget tumulter ved undersøkelsene om en Chresto». Slingerland, H. Dixon: Claudian Policymaking and the Early Imperial Repression of Judaism at Rome. South Florida Studies in the History of Judaism, 160. Atlanta, Scholars Press, 1997, mener at bevisbyrden ligger på den som vil identifisere Chresto med Kristus, ikke blant dem som er uenige (side 169-217).
- Denne artikkelen bygger på «Sveton» frå Wikipedia på bokmål, den 15. september 2024.