Estiu
L’estiu[1][2] es una de las quatre sasons de las zonas temperadas e polaras, tradicionalament percebuda coma la pus cauda.
Data
[modificar | Modificar lo còdi]Al punt de vista astronomic, lo solstici d'estiu (lo 21 de junh dins l'emisfèri nòrd e lo 21 de decembre dins l'emisfèri sud, es a dire quand lo solelh es pus naut fòra de la zòna intertropicala) deuriá marcar lo mitan de l'estiu, e l'equinòcci d'automne (lo 22 de setembre dins l'emisfèri nòrd e lo 21 de mars dins l'emisfèri sud) lo mitan de l'automne. Mas las temperaturas jornadièras aumentan fòrça aprèp lo 7 de mai (començament astronomic teoric de l'estiu), la tèrra e la mar meton qualque temps a caufar.
Per consequent, en meteorologia, l’estiu compren per convencion los meses complets de junh, julh e agost dins l’emisfèri nòrd e de decembre, genièr e febrièr dins l’emisfèri sud. La definicion meteorologica centra coma aquò melhor l’estiu sus los periòdes pus cauds d’una annada que la definicion astronomica.
Diferents païses convenon de datas de començament de l’estiu diferentas: en Irlanda, l’estiu debuta lo 1èr de mai; per d'autres es lo 1èr de junh, e d’autres lo 21 de junh. Arriba tanben que los jorns a meteissa distància dels solsticis e dels equinòccis sián utilizats per definir las sasons, permetent atal de los centrar sua aquestes eveniments astronomics; es lo cas par exemple de l’astronomia chinesa que l’estiu i comença vèrs lo 7 de mai.
Dins lo sud e lo sud-èst de’Asia, l’estiu se definís pus generalament coma lo periòde anant de març a mai o començament de junh, lo periode pus caud de l’annada que se termina amb l’arribada de la monson.
Efèits
[modificar | Modificar lo còdi]
L’estiu es generalament vist coma la sason ont las temperaturas son pus elevadas, e mai coma lo periòde de l’annada ont lo Solelh demòra pus longtemps dins lo cèl entre sa sortida e son cloc. Amb l’enclinason de la Tèrra sul plan de l’ecliptica, l’emisfèri en plan dins la sason d’estiu es enclinat cap al Solelh, provocant atal l'alongament de la durada dels jorns e l'aumentacion de la temperatura.
Dins l’emisfèri Nòrd, la Tèrra se tròba a l’afèli de son orbita en estiu. La Tèrra se tròba doncas a aquel moment pus alunhada del Solelh, çò qu'a per consequéncia una velocitat orbitala pus flaca que pendent las autras sasons; l’estiu es doncas la sason pus longa dins l’emisfèri nòrd. Un fenomèn simetric se produtz dins l’emisfèri sud, la Tèrra se trobant alara al perièli e l’estiu i es la sason pus corta.
Dins las latituds al delà dels cercles polars, lo fenomèn de solelh de mièjanuèch se produtz pendent l’estiu e lo Solelh se cloca pas pendent plusors jorns. Sus de latituds pus bassas, lo crepuscul dura una ora al mens e de còps qu'i a al fenomèn de nuèches blancas, coma Sant Petersborg o en Escandinàvia.
L’estiu es lo periòde ont fructifican gaireben totas las plantas. L’estiu s'utiliza doncas sovent coma una metafòra d’un periòde astrat, d’un apogèu.
Arts
[modificar | Modificar lo còdi]
- L’Estiu es una de las Quatre Sasons d'Vivaldi.
- L'Estiu es una pèça de teatre de Romain Weingarten.
- L'Estiu es un ensag d’Albert Camus.
- L’Estiu es un quadre de Giuseppe Arcimboldo que n'existís plusors versions.
- Lo Somi d'una nuèch d'estiu es una pèça de teatre de William Shakespeare.
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Articles connèxes
[modificar | Modificar lo còdi]
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Institut d'Estudis Aranesi-Acadèmia Aranesa dera lengua occitana. Vocabulari ortografic de l’estandard de la lenga occitana (en occitan) [1a. ed. novembre de 2019]. ISBN 978-84-09-13866-1. «estiu m.»
- ↑ «Été» (en francés). Multidiccionari Occitan Dicodòc. Congrès permanent de la lenga occitana. [Consulta: 7 de febrièr de 2024]