Tychnowy

wieś w województwie pomorskim

Tychnowy (niem. Tiefenau) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Kwidzyn przy drodze krajowej nr .

Tychnowy
wieś
Ilustracja
Kościół pw. św. Jerzego i Opatrzności Bożej
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

kwidzyński

Gmina

Kwidzyn

Wysokość

~50 m n.p.m.

Liczba ludności (31 III 2021)

847

Strefa numeracyjna

55

Kod pocztowy

82-500[2]

Tablice rejestracyjne

GKW

SIMC

0151360

Położenie na mapie gminy wiejskiej Kwidzyn
Mapa konturowa gminy wiejskiej Kwidzyn, w centrum znajduje się punkt z opisem „Tychnowy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Tychnowy”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Tychnowy”
Położenie na mapie powiatu kwidzyńskiego
Mapa konturowa powiatu kwidzyńskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Tychnowy”
Ziemia53°46′49″N 18°57′29″E/53,780278 18,958056[1]
Fragment centrum wsi

Wieś szlachecka położona była w II połowie XVI wieku w województwie malborskim[3]. W latach 19451954 roku miejscowość była siedzibą gminy Tychnowy. Po reformie administracyjnej z 1954 r. gmina Tychnowy została zdegradowana do poziomu gromady i w takiej postaci przetrwała do 1973 roku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Historia

edytuj

Po drugim pokoju toruńskim (1466 rok) kończącym wojnę trzynastoletnią dobra tychnowskie znalazły się w województwie malborskim Prus Królewskich i były w rękach szlachty polskiej. W 1920 roku podczas przegranego przez Polaków plebiscytu na Powiślu miejscowa ludność opowiedziała się w 59,09% za Polską. Mimo opcji propolskiej mieszkańców, wieś pozostała na obszarze Niemiec. W okresie międzywojennym Tychnowy stanowiły silny ośrodek polskości na terenie niemieckiej części Powiśla. Działały tu polski bank, czytelnia, biblioteka i niedzielna szkółka polska prowadzona przez ks. Piotra Baranowskiego.

Do 1 grudnia 1916 we wsi znajdował się przystanek kolejowy[4].

Szkoła podstawowa

edytuj

Zaraz po zakończeniu II wojny światowej szkółka niedzielna została przekształcona w 7-klasową szkołę podstawową. Pierwszym kierownikiem szkoły był Leon Gierasimowicz, zaś pierwszy rok szkolny 1945/46 rozpoczął się 4 września 1945 roku. Wówczas szkoła była ulokowana w dwóch budynkach poniemieckich, tzw. górnym (położonym na pagórku) oraz dolnym (w latach 1952-1958 znajdowało się tam dodatkowo przedszkole[5]). W latach 1969–1971 dokonano rozbudowy szkoły o tzw. łącznik, który połączył oba budynki szkoły i zapewnił miejsce na zajęcia lekcyjne dla dodatkowej 8 klasy w związku z reformą oświaty z 1961 roku. W latach 1991–1994 dokonano kolejnej przebudowy szkoły wraz z oddaniem do użytku nowej hali gimnastycznej z szatniami w 1993 roku. W 2015 r. w drodze uchwały Rady Gminy Kwidzyn, na wniosek społeczności szkolnej, szkoła otrzymała imię Marii Kotlarz, zasłużonej dla szkoły i lokalnej społeczności nauczycielki, będącej też kierowniczką szkoły w latach 1950-1975 oraz prawo do posiadania sztandaru. Obecnie dyrektorem szkoły jest dr Maciej Manowski[6].

Zabytki

edytuj

Według rejestru zabytków NID[7] na listę zabytków wpisany jest zespół kościoła parafialnego:

  • kościół pw. św. Jerzego i Opatrzności Bożej, poł. XIV, 1600, nr rej.: A-265 z 9.12.1961
  • cmentarz przy kościele, grzebalny, nr rej.: A-265 z 7.07.1998
  • brama cmentarna, 2 poł. XIX w., nr rej.: j.w.
  • kapliczka pw. św. Rocha, 1853 r., nr rej.: j.w.

Murowany, gotycki kościół pochodzi z XIV w., przebudowany na przełomie XVI/XVII w. (powstało wówczas obecne sklepienie gwiaździste i wsporniki z herbami rodów polskich). Wieża kościelna oraz kruchta pochodzą z 1869. We wnętrzu gotycka granitowa chrzcielnica, zabytkowe malowane drzwi drewniane, chór muzyczny z polichromiami z XVIII w i tegoż wieku ołtarze[8]. Odkryto też gotyckie freski.

Bibliografia

edytuj
  • J. Liguz, 2008: Zabytki architektury w powiecie kwidzyńskim. Wyd. Lokalna Organizacja Turystyczna Liwa.

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 142009
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1316 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Prusy Królewskie w drugiej połowie XVI wieku : suplement. Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2021, k. 1.
  4. Świat Kolei nr 12/2016
  5. Nasz profil - Historia szkoły | Szkoła Podstawowa im. Marii Kotlarz w Tychnowach [online], sptychnowy.edupage.org [dostęp 2023-09-24].
  6. Nasz profil - O szkole | Szkoła Podstawowa im. Marii Kotlarz w Tychnowach [online], sptychnowy.edupage.org [dostęp 2023-09-24].
  7. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 53 [dostęp 2020-03-15].
  8. Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 s. 50-51 ISBN 83-7200-631-8
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy