Afife Jale
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód |
aktorka |
| Współmałżonek |
Selahattin Pınar |
| Lata aktywności |
1919-1941 |
Afife Jale (ur. 1902 w Stambule, zm. 24 lipca 1941 tamże[1]) – turecka aktorka teatralna, pierwsza muzułmanka w Turcji występująca na scenie teatralnej[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Była jednym z trójki dzieci Hidayeta i Mehije[1]. Ukończyła naukę w szkole przemysłowej dla dziewcząt w Stambule, a w 1918 zdała egzamin aktorski[2]. Zafascynowana teatrem, pragnęła występować na scenie, ale w państwie osmańskim istniał zakaz występów muzułmanek na scenie. Wobec sprzeciwu ojca, Afife zdecydowała się uciec z domu. Uczyła się w konserwatorium państwowym (Darülbedayi), gdzie uruchomiono pierwszy kurs dla przyszłych aktorek (miały występować tylko dla widowni kobiecej)[1].
W 1920 Afife zadebiutowała na scenie w roli Emel w dramacie Yamalar, Hüseyina Suata (odgrywająca wcześniej tę rolę ormiańska aktorka Eliza Binemeciyan wyjechała do Paryża)[3]. Przyjęła wówczas pseudonim sceniczny Jale. Policja powiadomiona o występach muzułmanki na scenie, próbowała ją aresztować, ale z pomocą przyjaciół udało się jej uciec[3]. Występowała na deskach Teatru Apollona w Kapiköy. Po interwencji policji w 1921 opuściła tę scenę i występowała w małych zespołach teatralnych, pod różnymi pseudonimami[1]. Kłopoty finansowe i napadowe bóle głowy, na które cierpiała, spowodowały, że uzależniła się od morfiny[1].
W 1923 Mustafa Kemal zniósł zakaz występowania kobiet muzułmanek na scenie i Afife mogła legalnie występować. Stan zdrowia uniemożliwił jej występy pod koniec życia. Zmarła w szpitalu psychiatrycznym Bakırköy[4].
W 1928 poślubiła muzyka Selahattina Pınara, z którym rozwiodła się w 1935[1]. Nie miała dzieci.
Pamięć
[edytuj | edytuj kod]W 1987 powstała sztuka teatralna Nezihe Araza Afife Jale, która stała się także podstawą scenariusza filmowego. W filmie tytułową bohaterkę zagrała Şahin Kaygun. W 2017 powstał musical poświęcony postaci aktorki (jej rolę zagrała Serenay Sarıkaya). W 2004 film dokumentalny o życiu Afife Jale nakręcił Can Dündar, Od 1997 nadawana jest młodym aktorom nagroda nosząca imię Afife Jale. W 2023 reżyser Boğos Çalgıcıoğlu odnalazł grób aktorki na jednym z cmentarzy stambulskich[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f AFİFE JALE 1902 (İstanbul) – 24 Temmuz 1941 (İstanbul) [online], tarihistan.org, 2021 (tur.).
- ↑ a b Afife Jale [online], terakki.org.tr (tur.).
- ↑ a b Afife Jale [online], iyografya.com, 2021 (ang.).
- ↑ a b Afife Jale’nin mezarı 82 yıl sonra bulundu [online], gazeteduvar.com.tr, 2023 (tur.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Afife Jale [online], iyografya.com, 2021 (ang.).