Alexis Langer
 Alexis Langer | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Alma mater |
Królewska Szkoła Sztuki, Budownictwa i Rzemiosła we Wrocławiu |
| Praca | |
| Styl | |
| Budynki |
Kościół św. Michała Archanioła we Wrocławiu |
Alexis Langer (ur. 2 lutego 1825 w Oławie, zm. 21 września 1904 we Wrocławiu) – niemiecki architekt, przedstawiciel stylu neogotyckiego, działał głównie na terenie Śląska.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Langer pochodził z rodziny ewangelickiej[1]. W młodości nauki pobierał u mistrzów murarskich w Oławie i Kłodzku, w latach 1845–1846 kształcił się w Królewskiej Szkole Sztuki, Budownictwa i Rzemiosła we Wrocławiu. Tytuł mistrza murarskiego zyskał w Kłodzku w 1848. W tym okresie też dużo podróżował, poznawał architekturę Niemiec i kontaktował się z doświadczonymi architektami.
Pierwszym ważnym zrealizowanym projektem Langera była kamienica na rogu ulic Krupniczej i Włodkowica we Wrocławiu, zbudowana w 1853[2]. Architekt zyskał uznanie i otrzymał nowe zamówienia, m.in. wrocławski biskup katolicki Heinrich Förster zlecił mu zbudowanie kaplicy cmentarnej. Odtąd Langer zaczął coraz ściślej współpracować z biskupem[3]. W 1858 Langer przeszedł na katolicyzm[3]. W 1862, również na zlecenie biskupa Förstera, zaprojektował kościół pw. Najświętszej Marii Panny (Mariacki) w Katowicach, które jeszcze wtedy nie miały praw miejskich. W tym samym roku Langer rozpoczął realizację największego swojego projektu – kościoła pw. św. Michała we Wrocławiu. Praca szła dobrze, jednak w 1868 nastąpiła katastrofa budowlana – zawaliła się wówczas jedna z wież świątyni, co spowodowało utratę zamówień ze strony wrocławskiego kościoła na wiele lat. Pierwsze zlecenie nastąpiło dopiero w 1891.
Alexis Langer był twórcą płodnym, działającym przede wszystkim w zakresie architektury sakralnej, rzadziej świeckiej (np. ratusz w Ząbkowicach Śląskich). Większość jego kościołów znajduje się na Śląsku – najbardziej znane znajdują się we Wrocławiu, Wałbrzychu, Katowicach, Bielawie, Legnicy, ale niektóre są też w Wielkopolsce, a nawet na Kujawach. Intensywnie pracował do późnych lat, w ostatnim okresie życia stworzył m.in. projekty kościołów w Wałbrzychu, Obornikach Śląskich, Legnicy i Rawiczu. Ostatnim jego dziełem był kościół pw. Trójcy Świętej w Legnicy, projektował go w 1901 r., a budowę realizował w latach 1902–1904. Zmarł 21 września 1904 r.[4] Został pochowany przy prezbiterium zaprojektowanej przez siebie kaplicy św. Wawrzyńca na dawnym cmentarzu katedralnym we Wrocławiu. Grób nie zachował się.
Wybrane dzieła
[edytuj | edytuj kod]
- 1853 – pasaż Pokoyhof – ciąg kamienic przy ul. Krupniczej i Włodkowica we Wrocławiu, w tym kamienica Pokoyhof
- 1854–1857 – kościół Matki Boskiej Bolesnej w Tułach
- 1857–1861 – kościół Trójcy Świętej w Lubaniu
- około 1858 – regotycyzacja detali gotyckiego kościoła św. Michała Archanioła w Świebodzinie
- 1858 – kaplica cmentarna św. Wawrzyńca we Wrocławiu, obecnie kościół zielonoświątkowy
- 1859–1861 – kościół Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Wołczynie
- 1859–1864 – kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Chrząstawie Wielkiej
- 1861–1863 – kościół św. Jana Chrzciciela w Smogorzowie
- 1862–1865 – ratusz w Ząbkowicach Śląskich, z częściowym wykorzystaniem starszych murów z XVI wieku, ze strzelistą, ośmiokondygnacyjną wieżą
- 1862–1879 – kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach, jednonawowy z rzędami kaplic międzyprzyporowych i wieżą frontową
- 1862–1871 – kościół św. Michała Archanioła we Wrocławiu, bazylika transeptowa z dwuwieżową fasadą
- 1868–1876 – kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Bielawie, hala z transeptem i wieżą frontową
- 1868–1870 – neogotyckie prezbiterium dobudowane do manierystycznego kościoła Trójcy Świętej w Żmigrodzie
- 1869 – projekt ołtarza głównego w kościele św. Piotra i Pawła w Namysłowie (zrealizowany przez Carla Buhla i Ferdinanda Wintera)
- 1874 – pomnik Zwycięstwa 1870–1871, odsłonięty na nadodrzańskiej cz. Promenady, naprzeciwko Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu (ob. pl. Polski) – nieistniejący, rozebrany po II wojnie światowej[5][6]
- 1877–1883 – przebudowa dziedzińca i wnętrz pałacu w Osieku Grodkowskim Kurta von Ohlena[7]
- 1883 – neogotycka kaplica grobowa w parku pałacowym Kurta von Ohlena w Osieku Grodkowskim
- 1885–1886 – kościół św. Barbary w Gryżynie (powiat kościański), halowy, wybudowany z fundacji rodziny von Lossow
- 1887–1890 – Kościół św. Wawrzyńca w Wonieściu (powiat kościański), z częściowym wykorzystaniem dawnych murów gotyckich
- 1888–1894 – Kościół Najświętszej Maryi Panny Śnieżnej w Krzycku Małym k. Leszna
- 1896–1900 – Kościół św. Walentego i Macierzyństwa Bożego Maryi Dziewicy w Pakosławiu (powiat rawicki)
- 1889–1891 – Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tucznie (powiat inowrocławski), z transeptem i wieżą frontową
- 1898–1901 – Kościół św. Jana Chrzciciela w Kołdrąbiu (powiat żniński)
- 1898–1904 – kolegiata Najświętszej Maryi Panny Bolesnej i św. Aniołów Stróżów w Wałbrzychu, hala transeptowa z wieżą przy korpusie
- 1899–1901 – kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Obornikach Śląskich, z narożną wieżą frontową
- 1900–1904 – kościół św. Trójcy w Legnicy, halowy z transeptem i wieżą narożną
- 1902–1907 – kościół Chrystusa Króla i Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Rawiczu, pseudohalowy z oktagonalną wieżą frontową
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jacek Froniewski: Alexis Langer- architekt naszego kościoła. [dostęp 2010-10-05].
- ↑ Agnieszka Zabłocka-Kos. Alexis Langer (1825–1904) – śląski neogotycysta. „Biuletyn Historii Sztuki”. 56 (3), s. 267–281, 1994. ISSN 0006-3967.
- ↑ a b Agnieszka Zabłocka-Kos: Katholischer und protestantischer Kirchenbau in Schlesien im 19. Jahrhundert als Abbild der konfesionellen Konfrontation. W: Joachim Köhler, Rainer Bendel: Geschichte des christlichen Lebens im schlesischen Raum. T. 1. LIT Verlag Münster, 2002, s. 618. ISBN 3-8258-5007-2. [dostęp 2010-10-05]. (niem.).
- ↑ Barbara Skoczylas-Stadnik, 100 lat Kościoła Trójcy Świętej w Legnicy, Wydawnictwo Edytor, Legnica 2004, s. 60–61. ISBN 83-88214-61-6.
- ↑ Pomnik Zwycięstwa (dawny) – Siegesdenkmal. polska-org.pl.
- ↑ Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 469, 702. ISBN 83-7384-561-5.
- ↑ Aleksandra Ziółkowska: Pałac w Osieku Grodkowskim. Narodowy Instytut Dziedzictwa, OT w Opolu, 2015-11-13. [dostęp 2024-08-01]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Agnieszka Zabłocka-Kos: Sztuka – wiara – uczucie. Alexis Langer – śląski architekt neogotyku. Wrocław: 1996. ISBN 83-229-1396-6.
- Agnieszka Zabłocka-Kos. Alexis Langer (1825–1904) – śląski neogotycysta. „Biuletyn Historii Sztuki”. 56 (3), s. 267–281, 1994. ISSN 0006-3967.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Alexis Langer – realizacje na str. polska-org.pl