Altafjorden
 Widok ogólny fiordu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wymiary |
długość 38 km |
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Wyspy |
Årøya |
Położenie na mapie Norwegii  | |
 69°59′24,0″N 23°19′27,1″E/69,990000 23,324200
| |
Altafjorden[1] (płn.-lap. Álaheaivuotna[2]; kwe. Alattionvuono[3]) – fiord w gminie Alta regionu Finnmark w Norwegii. Rozciąga się na 38 km długości od miejscowości Alta na południu, aż po przybrzeżne wyspy Stjernøya i Seiland. Do fiordu, w miejscowości Alta, uchodzi 200-kilometrowa rzeka Altaelva. Dobiegając do wysp Stjernøya i Seiland fiord rozdziela się na dwie cieśniny, którymi łączy się z Morzem Norweskim. Większymi odnogami głównego zbiornika są Langfjorden, Kåfjorden i Korsfjorden[4][5].
Co najmniej do połowy XX wieku używano nazwy „Altenfjord”.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Kultury prahistoryczne
[edytuj | edytuj kod]Na obrzeżach fiordu znaleziono znaczną ilość barwionych petroglifów, przede wszystkim w zatoce Jiepmaluokta. Miejsca te, jak wioska Kåfjord, Jiepmaluokta i Amtmannsnes zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[6][7]. Petroglify datowane są na okres pomiędzy 4200 a 500 p.n.e., co wynika z przebiegu linii brzegowej w przeszłości i pobliskich śladów prahistorycznego osadnictwa[8].
II wojna światowa
[edytuj | edytuj kod]W Kåfiordzie, który jest odgałęzieniem Altafiordu, kotwiczył w czasie II wojny światowej niemiecki pancernik Tirpitz, atakowany w roku 1943 przez brytyjskie miniaturowe okręty podwodne w ramach operacji Source i przez samoloty Royal Navy podczas operacji Tungsten w kwietniu, Mascot w lipcu, Goodwood w sierpniu i Paravane we wrześniu 1944 roku[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nazewnictwo geograficzne świata – Zeszyt 12: Europa, część II. ksng.gugik.gov.pl. s. 166. [dostęp 2015-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-06)]. (pol.).
- ↑ Steinar Pedersen: Bruken av land og vann i Finnmark inntil første verdenskrig. [w:] Bruk av land og vann i Finnmark i historisk perspektiv – Bakgrunnsmateriale for Samerettsutvalget [on-line]. regjeringen.no, 1994. [dostęp 2015-04-24]. (norw.).
- ↑ Alattionvuono. kvenskestedsnavn.no. [dostęp 2015-04-24]. (norw.).
- ↑ Altafjorden. W: Store Norske leksikon. Petter Henriksen (red.). Oslo: Kunnskapsforlaget, 2007. [dostęp 2009-08-04]. (norw.).
- ↑ Altaelva. W: Store Norske leksikon. Petter Henriksen (red.). Oslo: Kunnskapsforlaget, 2007. [dostęp 2009-08-04]. (norw.).
- ↑ The rock art of Alta. Alta Museum. [dostęp 2009-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-05)]. (ang.).
- ↑ Bjørn Berg. The Concept of Nature: Rock Carvings and Shamanism in Arctic Norway. „Adoranten”, 2005. Scandinavian Society of Prehistoric Art. [dostęp 2009-08-05]. [zarchiwizowane z adresu 2012-02-26]. (ang.).
- ↑ Alta-ristningene. W: Bergljot Solberg: Store Norske leksikon. Petter Henriksen (red.). Oslo: Kunnskapsforlaget, 2007. [dostęp 2009-08-06]. (norw.).
- ↑ Niklas Zetterling, Michael Tamelander: Tirpitz: The Life and Death of Germany's Last Super Battleship. Philadelphia: Casemate, 2009, s. 282–284. ISBN 978-1-9351-4918-7.