Chorwacka Partia Ludowa – Liberalni Demokraci
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Data założenia |
1990 |
| Ideologia polityczna | |
| Barwy | |
| Strona internetowa | |
Chorwacka Partia Ludowa – Liberalni Demokraci (chorw. Hrvatska narodna stranka – liberalni demokrati, HNS-LD) – chorwacka partia polityczna o profilu centrolewicowym i socjalliberalnym, działająca od 1990. Ugrupowanie należy do Partii Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Chorwacka Partia Ludowa powstała w okresie przemian politycznych na przełomie lat 80. i 90. Jej inicjatorami byli tzw. liberalni komuniści i uczestnicy Chorwackiej Wiosny z 1971 – Savka Dabčević-Kučar i Miko Tripalo. Ugrupowanie odwołało się do tradycji Partii Ludowej utworzonej jeszcze w XIX wieku na terenie Chorwacji. Pierwszy samodzielny start w wyborach parlamentarnych w 1992 przyniósł ludowcom 6 mandatów, w kolejnych wyborach (1995 i 2000) współtworzyli szerokie listy koalicyjne, uzyskując jednak jedynie pojedyncze mandaty. Pozycja HNS wzrosła, gdy działacz tej partii Stjepan Mesić wygrał w 2000 wybory prezydenckie[2]. Pomiędzy 2000 i 2003 HNS współtworzyła dwa kolejne gabinety, na czele których stał Ivica Račan. W kolejnych wyborach krajowych partia zwiększyła swoje poparcie, jednak przeszła do opozycji.
W 2005 Chorwacką Partię Ludową zasiliła Partia Liberalnych Demokratów (LIBRA), którą założył trzy lata wcześniej były minister obrony Jozo Radoš wraz z grupą działaczy Chorwackiej Partii Socjalliberalnej[3]. W 2010 ludowcy weszli skład sojuszu wyborczego, nazwanego później Koalicją Kukuriku[4]. Koalicja ta zwyciężyła w wyborach w 2011.
Liberałowie współtworzyli przez całą czteroletnią kadencję rząd Zorana Milanovicia. W 2012 ich lider Radimir Čačić został prawomocnie skazany przez sąd odwoławczy na Węgrzech na bezwzględną karę pozbawienia wolności za spowodowanie w 2010 wypadku drogowego, w którym zginęły dwie osoby[5]. Przewodniczącą partii została ponownie Vesna Pusić. Zwolennicy wykluczonego z szeregów HNS-LD Radimira Čačicia w 2014 powołali nowe ugrupowanie pod nazwą Partia Ludowa – Reformatorzy[6].
Chorwacka Partia Ludowa kontynuowała natomiast współpracę z socjaldemokratami, tworząc nową koalicję wyborczą pod nazwą Chorwacja Rośnie, która zajęła drugie miejsce w wyborach parlamentarnych w 2015[7]. Ugrupowania te wspólnie startowały również w wyborach w 2016.
W czerwcu 2017 ludowcy zdecydowali się na wejście do koalicji rządzącej z centroprawicową Chorwacką Wspólnotą Demokratyczną. Negocjacje koalicyjne doprowadziły do kryzysu w partii. Sprzeciwiały się nim m.in. Vesna Pusić i Anka Mrak-Taritaš, które opuściły HNS-LD[8]. Popierający porozumienie Ivan Vrdoljak zrezygnował z funkcji przewodniczącego[9], powrócił jednak na nią pół roku później. W 2020 HNS-LD pod własnym szyldem uzyskała w skali kraju 1 mandat poselski[10]. Partia zapowiedziała swoje dalsze wsparcie dla Andreja Plenkovicia, premiera i lidera HDZ[11], nie wprowadzając ministrów do nowego rządu. W 2024 formacja startowała w ramach koalicji zorganizowanej przez Chorwacką Wspólnotę Demokratyczną, utrzymując 1 miejsce w parlamencie kolejnej kadencji[12].
Wyniki wyborcze
[edytuj | edytuj kod]Wyniki do Zgromadzenia Chorwackiego[13][14][15][10]:
- 1992: 6,7% głosów i 6 mandatów
- 1995: 18,3% głosów i 18 mandatów (koalicja, 2 mandaty dla HNS)
- 2000: 15,6% głosów i 24 mandaty (koalicja, 2 mandaty dla HNS)
- 2003: 8,0% głosów i 11 mandatów (koalicja, 10 mandatów dla HNS)
- 2007: 6,8% głosów i 7 mandatów
- 2011: 40,0% głosów i 80 mandatów (koalicja, 13 mandatów dla HNS-LD)
- 2015: 33,2% głosów i 56 mandatów (koalicja, 9 mandatów dla HNS-LD)
- 2016: 33,5% głosów i 54 mandaty (koalicja, 9 mandatów dla HNS-LD)
- 2016: 33,5% głosów i 54 mandaty (koalicja, 9 mandatów dla HNS-LD)
- 2020: 1,3% głosów i 1 mandat
- 2024: 34,4% głosów i 61 mandatów (koalicja, 1 mandat dla HSU)[12]
Przewodniczący
[edytuj | edytuj kod]- 1990–1994: Savka Dabčević-Kučar
- 1994–2000: Radimir Čačić
- 2000–2008: Vesna Pusić[3]
- 2008–2013: Radimir Čačić
- 2013–2016: Vesna Pusić
- 2016–2017: Ivan Vrdoljak
- 2017: Predrag Štromar (p.o.)
- 2017–2020: Ivan Vrdoljak
- 2020: Predrag Štromar[16]
- 2020–2022: Stjepan Čuraj[17]
- od 2022: Mirko Korotaj (p.o.)[18]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Chorwacka Partia Ludowa – Liberalni Demokraci na stronie ELDR. [dostęp 2011-06-27]. (ang.).
- ↑ Mesic, Stipe. rulers.org. [dostęp 2011-06-27]. (ang.).
- ↑ a b Leaders of Croatia. terra.es. [dostęp 2011-06-27]. (ang.).
- ↑ O koaliciji. kukuriku.org. [dostęp 2011-10-08]. (chorw.).
- ↑ Kako je primio vijest: Šokirao se, Josipović ga potapšao. vecernji.hr, 14 listopada 2012. [dostęp 2012-11-23]. (chorw.).
- ↑ Čačić o etici i moralu, pa podržao Ivu Josipovića. index.hr, 28 września 2014. [dostęp 2015-11-10]. (chorw.).
- ↑ Donosimo pregled svih kandidata koji su izborili mjesto u Saboru. vecernji.hr, 9 listopada 2015. [dostęp 2015-11-09]. (chorw.).
- ↑ 'Gubitnici' iz HNS-a u svoj klub, možda i u novu stranku. vecernji.hr, 9 czerwca 2017. [dostęp 2018-01-01]. (chorw.).
- ↑ Odlučeno je: HNS podržao koaliciju s HDZ-om! Mrak Taritaš: 'Odlazim iz HNS-a', Pusić će biti izbačena. zagreb.info, 7 czerwca 2017. [dostęp 2017-06-09]. (chorw.).
- ↑ a b Rezultati izbora zastupnika u Hrvatski sabor provedenih 4. srpnja i 5. srpnja 2020.. izbori.hr, 6 lipca 2020. [dostęp 2020-07-06]. (chorw.).
- ↑ HDZ’s Andrej Plenkovic ready to form new government in Croatia. intellinews.com, 6 lipca 2020. [dostęp 2020-07-13]. (ang.).
- ↑ a b Vanja Moskaljov: Za njih ste glasali: Ovo su imena svih izabranih zastupnika za Hrvatski sabor. tportal.hr, 18 kwietnia 2024. [dostęp 2024-04-22]. (chorw.).
- ↑ Parties and Elections in Europe: Croatia. parties-and-elections.eu. [dostęp 2024-04-22]. (ang.).
- ↑ Izbori za zastupnike u Hrvatski sabor 2011.. izbori.hr. [dostęp 2011-12-06]. (chorw.).
- ↑ DIP OBJAVIO KONAČNE REZULTATE. HDZ je pobjednik izbora s osvojenim 61 mandatom. index.hr, 12 września 2016. [dostęp 2016-09-15]. (chorw.).
- ↑ Predrag Štromar novi je predsjednik HNS-a. novilist.hr, 24 maja 2020. [dostęp 2020-09-06]. (chorw.).
- ↑ HNS-ovke i HNS-ovci su odlučili. Novi predsjednik HNS-a je Stjepan Čuraj!. hns.hr, 12 grudnia 2020. [dostęp 2021-02-03]. (chorw.).
- ↑ Mirko Korotaj preuzima vodstvo HNS-a, Stjepan Čuraj podnio ostavku. evarazdin.hr, 24 listopada 2022. [dostęp 2023-08-01]. (chorw.).