Cross (zespół muzyczny)
| Rok założenia | |
|---|---|
| Rok rozwiązania | |
| Pochodzenie | |
| Gatunek | |
| Wydawnictwo | |
| Powiązania | |
| Skład | |
| Krzysztof Cugowski Krzysztof Mandziara Roman Tarnawski Ireneusz Nowacki | |
| Współpracownicy | |
| Wojciech Jaworski Mieczysław Jurecki | |
Cross – polski zespół hard rockowy[1], powstały pod koniec 1980 roku[2] we Wrocławiu[3][4] i działający do 1983 roku[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W skład grupy wchodzili: Krzysztof Cugowski (eks-Art Flash; śpiew), Krzysztof Mandziara (gitara elektryczna), Roman Tarnawski (gitara basowa) i Ireneusz Nowacki (eks-Art Flash; perkusja). Założycielami zespołu byli Cugowski i Nowacki. Cross grał hard rocka z domieszką bluesa[1], który wyprzedzał stylowo i brzmieniowo ówczesne ugrzecznione kanony muzyki pop dominujące w piosenkarskim światku końca lat 70.
Zespół koncertował w całym kraju[5] w tym na dużych festiwalach, takich jak Rock na Wyspie[6] i Rockowisko[7] oraz nagrał dwa programy telewizyjne z cyklu: Nowe płyty Polskich Nagrań: Krzysztof Cugowski i Cross (data emisji: 10 sierpnia 1982)[8] i Gwiazdy, Gwiazdki, Gwiazdeczki: Krzysztof Cugowski i Cross (data emisji: 1983[9], koncert grupy Cross zarejestrowany w Piwnicy Świdnickiej – scenariusz i reżyseria Jacek Wenzel)[10][11]. W 1983 roku po trzech latach działalności został rozwiązany[3]. W 1984 roku nakładem Pronitu ukazał się album pt. Podwójna twarz zrealizowany z gościnnym udziałem koncertującego z Crossem pianisty Wojciecha Jaworskiego[5][12]. Krążek został nagrany pod koniec 1981 roku w studiu Polskich Nagrań w Warszawie[2] z wyjątkiem utworów Okna zamknięte na głucho i Po zmęczonych schodach w dół, które zostały zarejestrowane w maju 1982 roku w Polskim Radiu w Warszawie i dołączone do listy utworów zawartych na longplayu (ponadto przed majową, warszawską sesją radiową, formacja nagrała w Polskim Radiu Wrocław nowe wersje kilku utworów, które zostały zarejestrowane wcześniej w Polskich Nagraniach)[1]. Autorami kompozycji byli Cugowski, Mandziara i Romuald Lipko[2]. Jednakże stan wojenny pokrzyżował plany wydawnicze i koncertowe grupy[2]. Po rozpadzie zespołu Cugowski powrócił do Budki Suflera, zabierając ze sobą Mandziarę.
W 1993 Podwójna twarz została wydana na płycie kompaktowej przez TA Music i na kasecie magnetofonowej wydawnictwa New Abra[12]. W 2001 roku Cross (w składzie: Cugowski, Mandziara, Nowacki, Jaworski i Mietek Jurecki w zastępstwie Tarnawskiego, który wyjechał z kraju) reaktywował się jednorazowo z myślą o wzięciu udziału w koncercie Recydywa i goście, który odbył się 12 grudnia we wrocławskim Pubie Columbus[5]. Pod koniec 2006 roku powstał zespół CrossRecydywa, nawiązujący zarówno do Crossu, jak i Recydywy, zespołów w których grali wcześniej Nowacki i Mandziara. Obydwaj muzycy zaprosili do współpracy Pawła "Muzzy" Mikosza (śpiew, gitara basowa). Pod koniec kwietnia 2007 roku w wyniku nieporozumień odszedł Krzysztof Mandziara, co położyło kres istnieniu grupy.
W prywatnych zbiorach bywalców koncertów grupy w latach 80. znajdują się kasety magnetofonowe z zarejestrowanymi występami Crossu[6]. W internecie pojawiły się nagrania z wrocławskiego festiwalu Rock na Wyspie we Wrocławiu (20.08.1981), koncert zarejestrowany w 1982 roku w Kinie Przyjaźń w Szczecinku[6] oraz występ Crossu na festiwalu Rockowisko w Łodzi[7]. W repertuarze pierwszej kasety znajduje się pięć piosenek Budki Suflera (Sen o dolinie, Lubię ten stary obraz, Z dalekich wypraw, Pieśń niepokorna, Cień wielkiej góry), dwa autorskie utwory formacji (Kiedy już pójdziesz do domu, Pulsujący bar – I'm on the run), solowa piosenka Cugowskiego (Pocztówka do Londynu)[13] i cover z repertuaru ZZ Top (Tush)[6]. Zaś druga i trzecie nagranie to praktycznie cały repertuar z jedynego longplaya formacji pt. Podwójna twarz – w pierwszym przypadku uzupełnione o covery z przewagą utworów ZZ Top w tym jedna piosenka Elvisa Presleya (Jailhouse Rock)[6], która została zagrana także podczas koncertu na festiwalu Rockowisko[7].
Dyskografia
[edytuj | edytuj kod]Albumy
[edytuj | edytuj kod]- Podwójna twarz (LP Pronit, 1984)[12]
- Podwójna twarz (CD TA Music; inna okładka + nagranie radiowe Crossu pt. Zjawy i dwa bonusy z płyty K. Cugowskiego Wokół cisza trwa – taki sam zestaw znajduje się na kasecie (MC) wydawnictwa New Abra, 1993)[12]
- Podwójna twarz (CD GAD Records, 2023) – reedycja płyty zawierająca trzy utwory dodatkowe, a mianowicie nagrane w grudniu 1982 roku trzy nagrania radiowe: Zjawy, Wolę być sam, Trzeci peron[2]
Nagrania radiowe
[edytuj | edytuj kod]- Polskie Radio Wrocław (1982):?[1]
- Polskie Radio Warszawa (maj 1982): Po zmęczonych schodach w dół, Okna zamknięte na głucho[1]
- Polskie Radio Warszawa (3-6 grudnia 1982): Zjawy, Wolę być sam, Trzeci peron[2][1]
Programy telewizyjne
[edytuj | edytuj kod]- Nowe płyty Polskich Nagrań: Krzysztof Cugowski i Cross (1982)[8]
- Gwiazdy Gwiazdki, Gwiazdeczki: Krzysztof Cugowski i Cross[10][11] (1983)[9]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Krzysztof Cugowski & Cross – Podwójna twarz (GAD Records, GAD CD 236, 2023) info: okładka płyty
- ↑ a b c d e f Michał Wilczyński: Krzysztof Cugowski & Cross – Podwójna twarz. kultowenagrania.pl. [dostęp 2023-03-17]. (pol.).
- ↑ a b c Interia: Irek Nowacki nie żyje. muzyka.interia.pl, 2017-01-12. [dostęp 2020-07-24]. (pol.).
- ↑ Krzysztof Kucharski: Rozmowa z Krzysztofem Cugowskim przed koncertem w Hali Ludowej. wroclaw.wyborcza.pl, 2001-11-08. [dostęp 2020-07-24]. (pol.).
- ↑ a b c Recydywa i goście. cojestgrane.pl. [dostęp 2020-07-24]. (pol.).
- ↑ a b c d e Piotr K.: Cugowski i Cross – Live. musicblog-piotrk.blogspot.com, 2011-01-13. [dostęp 2023-03-07]. (pol.).
- ↑ a b c Krzysztof Cugowski i Cross – Rockowisko w Łodzi (28.10.1982). youtube.com, 2017-03-17. [dostęp 2023-03-07]. (pol.).
- ↑ a b Marcin Brański: Nowe płyty Polskich Nagrań: Krzysztof Cugowski i Cross. facebook.com, 2023-02-04. [dostęp 2023-03-07]. (pol.).
- ↑ a b Marcin Brański: Gwiazdy, gwiazdki, gwiazdeczki - Gwiazdy, gwiazdki, gwiazdeczki. Melodie sprzed lat - Krzysztof Cugowski i Cross (fragment). facebook.com, 2023-01-20. [dostęp 2023-03-08]. (pol.).
- ↑ a b Jacek Wenzel: Gwiazdy, gwiazdki, gwiazdeczki - Gwiazdy, gwiazdki, gwiazdeczki. Melodie sprzed lat - Krzysztof Cugowski i Cross. tvp.pl, 2018. [dostęp 2023-03-07]. (pol.).
- ↑ a b Jacek Wenzel: Gwiazdy, gwiazdki, gwiazdeczki - Gwiazdy, gwiazdki, gwiazdeczki. Melodie sprzed lat - Krzysztof Cugowski i Cross. faceboock.com, 2023-01-22. [dostęp 2023-03-07]. (pol.).
- ↑ a b c d Cross – Podwójna twarz. www.discogs.com. [dostęp 2020-07-24]. (ang.).
- ↑ Krzysztof Cugowski – Wokół cisza trwa. www.discogs.com. [dostęp 2020-07-24]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bogusław Klimsa: Rock we Wrocławiu 1959-2000. Wrocław: Wydawnictwo c2, 2016, s. 98. ISBN 978-83-63037-19-2.
- O Crossie na stronie zespołu CrossRecydywa