Diecezja włocławska
 Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba |
Włocławek |
| Data powołania | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Metropolia | |
| Katedra | |
| Biskup diecezjalny | |
| Biskup senior | |
| Dane statystyczne (2021[1]) | |
| Liczba wiernych • odsetek wiernych |
748 506 |
| Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych |
594 |
| Liczba dekanatów |
33 |
| Liczba parafii |
233 |
| Powierzchnia |
8824 km² |
| |
| 52°39′39″N 19°04′04″E/52,660833 19,067778 | |
| Strona internetowa | |
Diecezja włocławska (łac. Dioecesis vladislaviensis) – jedna z trzech diecezji obrządku łacińskiego w metropolii gnieźnieńskiej w Polsce. Ustanowiona w XII wieku, jako jedna z pierwszych na ziemiach polskich.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Początkowo biskupi rezydowali w Kruszwicy. Wolbórz był miastem rezydencjonalnym biskupów włocławskich, wzniesiono tam Pałac Biskupów Kujawskich.
Stolicę biskupią do Włocławka przeniesiono prawdopodobnie 4 kwietnia 1148 roku. Wówczas diecezja otrzymała bullę protekcyjną papieża Eugeniusza III, wystawioną dla biskupa włocławskiego Warnera. Do XIX wieku nazywana diecezją kujawską lub kujawsko-pomorską (należało do niej Pomorze Gdańskie). 16 sierpnia 1569 przez bpa Stanisława Karnkowskiego erygowane zostało pierwsze w Królestwie Polskim – Wyższe Seminarium Duchowne we Włocławku.
W latach 1818–1925 tradycje diecezji kujawskiej przejęła diecezja kujawsko-kaliska. W 1925 została przywrócona jako diecezja włocławska. 25 marca 1992 bullą papieża Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae populus, wyłączającą pięć dekanatów z miastem Kalisz, utworzono diecezję kaliską.
Na przestrzeni wieków administracyjnie należała do:
- metropolii gnieźnieńskiej (do 1818);
- metropolii warszawskiej (1818–1925);
- metropolii gnieźnieńskiej i poznańskiej, będących w unii personalnej aeque principaliter (1925–1946);
- metropolii gnieźnieńskiej (od 1946).
Wśród świętych i błogosławionych związanych z diecezją włocławską znajdują się:
- św. św. Pięciu Braci Męczenników (zm. 1003) – pierwsi polscy męczennicy;
- św. Faustyna Kowalska (zm. 1938) – siostra zakonna ze Zgromadzenia Sióstr Matki Miłosierdzia, apostołka Miłosierdzia Bożego, wizjonerka, urodzona w Głogowcu;
- św. Maksymilian Maria Kolbe (zm. 1941) – franciszkanin konwentualny, prezbiter, męczennik z Auschwitz, urodzony w Zduńskiej Woli;
- bł. Bogumił z Dobrowa (zm. XII wiek) – arcybiskup gnieźnieński, pustelnik;
- bł. Leon Nowakowski (zm. 1939) – prezbiter, męczennik z Piotrkowa Kujawskiego;
- bł. Józef Kurzawa (zm. 1940) – prezbiter, męczennik z Osięcin;
- bł. Wincenty Matuszewski (zm. 1940) – prezbiter, męczennik z Osięcin;
- bł. Tadeusz Dulny (zm. 1942) – alumn, męczennik z Dachau;
- bł. Edward Grzymała (zm. 1942) – prezbiter, męczennik z Dachau;
- bł. Dominik Jędrzejewski (zm. 1942) – prezbiter, męczennik z Dachau;
- bł. Henryk Kaczorowski (zm. 1942) – prezbiter, rektor Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku, męczennik;
- bł. Bronisław Kostkowski (zm. 1942) – alumn, męczennik z Dachau;
- bł. Józef Straszewski – (zm. 1942) – prezbiter, męczennik z Dachau
- bł. Michał Kozal (zm. 1943) – biskup pomocniczy włocławski, męczennik z Dachau;
- bł. Stefan Wyszyński (zm. 1981) – prymas Polski, prezbiter diecezji włocławskiej, rektor Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku;
- bł. Jerzy Popiełuszko (zm. 1984) – prezbiter, męczennik, zamordowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa na tamie włocławskiej.
Biskupi
[edytuj | edytuj kod]
Biskup diecezjalny
[edytuj | edytuj kod]- bp Krzysztof Wętkowski – ordynariusz włocławski od 2021
Biskupi seniorzy
[edytuj | edytuj kod]- bp Wiesław Mering – biskup diecezjalny w latach 2003–2021, senior od 2021
- bp Stanisław Gębicki – biskup pomocniczy w latach 2000–2020, senior od 2020
Patroni diecezji
[edytuj | edytuj kod]Od 1818 roku na terenie diecezji znalazł się Kalisz ze swoim sanktuarium św. Józefa. Łaskami słynący obraz Świętej Rodziny, gdzie św. Józef był szczególnie czczony, został ozdobiony koronami papieskimi już w 1796 roku. To zdaniem historyków było przyczyną obrania tego świętego za patrona diecezji. Dzięki staraniom bpa Wincentego Popiela, w 1880 roku Stolica Apostolska wydała dekret ustanawiający głównym patronem diecezji św. Józefa. Sanktuarium św. Józefa znajduje się we Włocławku. Drugim patronem został obrany błogosławiony Bogumił z Dobrowa[2].
Sanktuaria
[edytuj | edytuj kod]
- rejon koniński
- sanktuarium bł. Bogumiła w Dobrowie
- sanktuarium Przemienienia Pańskiego w Galewie
- sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski w Licheniu Starym
- sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skulsku
- sanktuarium Urodzin i Chrztu św. Siostry Faustyny w Świnicach Warckich
- rejon sieradzki
- sanktuarium Matki Bożej Księżnej Ziemi Sieradzkiej w Charłupii Małej
- sanktuarium św. Maksymiliana Kolbe w Zduńskiej Woli
- sanktuarium św. Józefa w Sieradzu[3]
- rejon włocławski
- sanktuarium Matki Bożej Łaskawej Księżnej Kujaw w Błennie
- sanktuarium Matki Bożej Zwycięskiej w Brdowie
- sanktuarium Męczenników Eucharystii i Jedności Kapłańskiej w Osięcinach
- sanktuarium Matki Bożej Pani Kujaw w Ostrowąsie
- sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Radziejowie
- sanktuarium Matki Bożej Łaskawej Niezawodnej Nadziei we Włocławku
- sanktuarium Męczeństwa bł. Jerzego Popiełuszki we Włocławku
- sanktuarium św. Józefa we Włocławku
Bazyliki mniejsze
[edytuj | edytuj kod]- bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku – tytuł nadany w 1907 r. przez papieża Piusa X
- bazylika Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej w Licheniu Starym – tytuł nadany 2 lutego 2005 r. przez papieża Jana Pawła II
- bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zduńskiej Woli – tytuł nadany 28 listopada 2008 r. przez papieża Benedykta XVI
- bazylika kolegiacka Wszystkich Świętych w Sieradzu – tytuł nadany 19 marca 2018 r. przez papieża Franciszka
Kapituły
[edytuj | edytuj kod]- kapituła katedralna włocławska przy bazylice katedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku – prepozyt: ks. infułat Krzysztof Konecki
- kapituła kolegiacka ciechocińska przy kolegiacie Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Ciechocinku – prepozyt: ks. prałat Grzegorz Karolak
- kapituła kolegiacka sieradzka przy bazylice kolegiackiej Wszystkich Świętych w Sieradzu – prepozyt: ks. infułat Marian Bronikowski
- kapituła kolegiacka uniejowska przy kolegiacie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Uniejowie – prepozyt: ks. infułat Andrzej Ziemieśkiewicz
Statystyka
[edytuj | edytuj kod]| rok | ludność | kapłani | parafie | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ochrzczeni | mieszkańców | % | liczba | diecezjalni | zakonni | ochrzczonych na kapłana | ||
| 1950 | 994 000 | 1 004 000 | 99,0 | 431 | 361 | 70 | 2306 | 249 |
| 1970 | 953 000 | 956 000 | 99,7 | 593 | 495 | 98 | 1608 | 258 |
| 1980 | 1 086 590 | 1 094 680 | 99,3 | 621 | 509 | 112 | 1749 | 273 |
| 1990 | 1 052 728 | 1 103 042 | 95,4 | 671 | 568 | 103 | 1568 | 300 |
| 2000 | 844 255 | 864 732 | 97,6 | 622 | 497 | 125 | 1357 | 256 |
| 2002 | 847 428 | 866 075 | 97,8 | 629 | 504 | 125 | 1347 | 256 |
| 2004 | 839 694 | 859 725 | 97,7 | 640 | 507 | 133 | 1312 | 256 |
| 2010 | 767 511 | 775 245 | 99,0 | 555 | 465 | 90 | 1382 | 232 |
| 2017 | 754 621 | 746 339 | 98,9 | 637 | 523 | 114 | 1171 | 233 |
| 2021[4] | 748 506 | 758 348 | 98,7 | 594 | 488 | 106 | 1277 | 233 |
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]Diecezja włocławska podzielona jest na 33 dekanaty:
Miasta diecezji
[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- „Schematyzm Diecezji Włocławskiej”
- Biskupi włocławscy
- Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Diecezja włocławska w 2021 roku liczyła ponad 748 tysięcy wiernych.
- ↑ Patronowie diecezji. diecezja.wloclawek.pl. [dostęp 2020-02-27]. (pol.).
- ↑ Diecezja Włocławska [online], www.diecezja.wloclawek.pl [dostęp 2023-05-19].
- ↑ Diecezja Włocławska [online], www.diecezja.wloclawek.pl [dostęp 2022-03-23].
- ↑ http://www.polskawliczbach.pl, na podstawie danych GUS.
- ↑ Parafia położona na osiedlu Karsznice administracyjnie podlega archidiecezji łódzkiej.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ks. Witold Zdaniewicz, Ks. Sławomir H. Zaręba, Robert Stępisiewicz Wykaz parafii w Polsce 2006 (s. 757–773) Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Warszawa 2006 ISBN 83-85945-17-2.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Diecezja włocławska
- Seria Monumenta Historica Dioeceseos Wladislaviensis T.1 – T.25, Wladislaviae 1881–1912. Kopia cyfrowa w KPBC
- Stanisław Chodyński Biblioteka Kapituły Włocławskiej, Włocławek 1949
- Statuta synodalia dioecesis Wladislaviensis et Pomeraniae / collegit et edidit Zeno Chodyński, Warszawa 1890
| rzymskokatolickie | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| greckokatolickie |
|
