Dominacja (biologia)
Dominacja – wskaźnik używany w badaniach faunistycznych i zoocenologicznych. W sensie matematycznym dominacja jest tożsama z udziałem procentowym. Niesie jednak inną treść ekologiczną. Dla przypadkowego zbioru prób poprawniejsze byłoby pisanie o udziale procentowym. Jeśli jednak sposób zbierania prób pozwala je traktować jako odzwierciedlenie układu ekologicznego, wtedy właściwe jest pisanie o dominacji. Dla przykładu w materiale zbieranym w krajobrazie – dla całości materiału właściwsze byłoby używanie "udział procentowy" danego gatunku (udział w zbiorze), natomiast dla poszczególnych zbiorników wodnych można już pisać o dominacji. Ale jeśli dobór stanowisk i liczba prób odpowiadają ilości i powierzchni danych siedlisk i środowisk, można pisać o dominacji w odniesieniu do całości materiału. W tym sensie dominacja odnosić się będzie do całego krajobrazu. Dominacja wskazuje na udział ilościowy danego gatunku w badanym ekosystemie (układzie ekologicznym), a nie tylko o udziale procentowym w zebranym materiale. Zawsze w mniejszym czy większym stopniu dominacja obarczona jest pewnym błędem i niedokładnością.
Dominację wyliczamy ze wzoru:
gdzie: Di – dominacja i-tego gatunku, ni – liczebność i-tego gatunku, N – łączna liczebność wszystkich gatunków. W takim ujęciu dominacja odnosi się do liczebności. Jednakowo więc traktowany jest osobnik mały i osobnik duży, a przecież ich znaczenie w ekosystemie jest różne. Dlatego czasem dominacja wyliczana jest nie dla liczebności a dla biomasy (Kasprzak i Niedbała, 1981).
Dominacja (D) odnosi się do pojedynczego gatunku, charakteryzuje jego udział w biocenozie. Można znaleźć inny wzór wskaźnika dominacji (według Simpsona, 1949, za Odumem, 1982), jednak odnoszący się do całej biocenozy:
gdzie: c – wskaźnik dominacji Simpsona ni – współczynnik znaczenia dla każdego gatunku (liczba osobników, biomasa, produkcja itd.), N – suma współczynników znaczenia. Wskaźnik dominacji Simpsona (c) służy do porównywania całych biocenoz (zoocenoz), natomiast dominacja (D) służy do porównywania gatunków w ramach biocenozy (co nie przeszkadza porównywać zoocenozy ze względu na dominujące gatunki). W badaniach zoocenologicznych wykorzystuje się zazwyczaj tylko liczebność.