Edmonia Lewis
 Edmonia Lewis, ok. 1870 | |
| Data i miejsce urodzenia |
prawdopodobnie 4 lipca 1844 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
17 września 1907 |
| Zawód, zajęcie |
rzeźbiarka |
Edmonia Lewis (Mary Edmonia Lewis, ur. prawdopodobnie 4 lipca 1844 w Greenbush, obecnie Rensselaer, w stanie Nowy Jork[a][1][2][3]; zm. 17 września 1907 w Londynie) – pierwsza zawodowa amerykańska rzeźbiarka pochodzenia afroamerykańskiego i rdzennoamerykańskiego[2][4]. Zasadniczą część życia spędziła w Rzymie. W swojej twórczości, wpisującej się w nurt neoklasycyzmu, wykorzystywała motywy religijne oraz związane ze swoim pochodzeniem i płcią[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Jej ojcem był Afroamerykanin, matka była rdzenną Amerykanką z plemienia Odżibwejów. Osierocona przed ukończeniem pięciu lat, do dwunastego roku życia mieszkała z plemieniem swojej matki, używając imienia Wildfire. W 1859 dostała się na uczelnię Oberlin College w Oberlin w stanie Ohio, gdzie przyjęła imię Mary Edmonia Lewis. Finansowo wspomagał ją starszy brat, który wyjechał do Kalifornii, gdzie pracował jako górnik. W 1862 oskarżona została o otrucie dwóch białych koleżanek. Po nagłośnionym procesie uznano ją za niewinną, wcześniej pobita została jednak przez tłum[1][3][4].
W 1863 została zmuszona do opuszczenia szkoły po oskarżeniu o kradzież przyborów plastycznych. W tym samym roku przeprowadziła się do Bostonu, gdzie przez krótki okres lekcji rzeźbiarstwa udzielał jej Edward Brackett. Zasadniczo była jednak samoukiem[2][4]. Karierę rozpoczęła w 1864, tworząc portrety medalionowe znanych abolicjonistów (m.in. Williama Lloyda Garrisona, Charlesa Sumnera i Wendella Phillipsa). W 1865 pieniądze zarobione na sprzedaży popiersi Johna Browna i pułkownika Roberta Goulda Shawa pozwoliły jej na sfinansowanie wyjazdu do Europy[3][4].
Po wizytach w Londynie, Paryżu i Florencji zdecydowała się osiąść w Rzymie. Zaznajomiła się tam z aktorką Charlotte Cushman, rzeźbiarką Harriet Hosmer i innymi osobami z tamtejszej społeczności amerykańskich artystów. Wbrew popularnemu wówczas zwyczajowi, wedle którego artyści wykonywali gipsowe modele rzeźb, a następnie zatrudniali lokalnych rzeźbiarzy w celu przekucia ich w marmurze, Lewis wykonywała całość tej pracy samodzielnie. Prawdopodobnie wynikało to ze względów finansowych, jak i obawy o możliwość zakwestionowania autorstwa jej dzieł[3][4].
Przebywając w Rzymie, Lewis stworzyła najważniejsze ze swoich rzeźb – Forever Free („Na zawsze wolni”, 1867), The Marriage of Hiawatha („Małżeństwo Hiawathy”, ok. 1868), Hagar (1875) i The Death of Cleopatra („Śmierć Kleopatry”, 1876)[3][2][4]. Ta ostatnia prezentowana była podczas wystawy światowej w Filadelfii w 1876[3][2].
Wraz ze spadkiem popularności neoklasycyzmu zainteresowanie twórczością Lewis zmalało. Ostatnim większym otrzymanym przez nią zleceniem była płaskorzeźba Adoration of the Magi („Adoracja Dzieciątka przez Trzech Króli”) dla kościoła w Baltimore w 1883[3][5]. Późniejsze lata życia Lewis owiane są tajemnicą. Nigdy nie wyszła za mąż, nie miała dzieci. Zmarła w 1907 w Londynie. Fakt ten nie był znany do początku XXI wieku – według wcześniejszych doniesień miano ją widzieć w Rzymie jeszcze w 1909 czy 1911[3][4].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Forever Free (1867) w zbiorach Howard University Art Gallery -
The Marriage of Hiawatha (1868) w zbiorach Cincinnati Art Museum -
Hagar (1875) w zbiorach Smithsonian American Art Museum -
The Death of Cleopatra (1876) w zbiorach Smithsonian American Art Museum
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Datę 4 lipca 1844 roku i miejscowość Greenbush w stanie Nowy Jork podaje m.in. Encyklopedia Britannica. Inne źródła podają lata z przedziału 1840–1845. Miejsce urodzenia również nie jest pewne – inne możliwości to Greenhigh (stan Ohio) i Newark (stan New Jersey). Sama Lewis w różnych okolicznościach podawała rozbieżne informacje.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Edmonia Lewis, an artist with African and Native American roots. African American Registry. [dostęp 2019-03-20]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Edmonia Lewis. Oxford Reference. [dostęp 2019-03-20]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Edmonia Lewis, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-03-20] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Edmonia Lewis. Smithsonian American Art Museum. [dostęp 2019-03-20]. (ang.).
- ↑ The Adoration of the Magi. Edmonia Lewis. [dostęp 2019-03-20]. (ang.).