Etatyzm
Etatyzm (fr. l’État „państwo”) – koncepcja zakładająca podporządkowanie jednostkowych i grupowych interesów społeczeństwa interesowi państwa.
Etatyzm oznacza ingerencję państwa w różne dziedziny życia gospodarczego, społecznego, kulturalnego, w życie samorządów, stowarzyszeń, małych grup i jednostek i przejęcie odpowiedzialności za wiele sfer aktywności społecznej; w znaczeniu gospodarczym etatyzm jest odmianą interwencjonizmu państwowego i oznacza przejmowanie przez państwo funkcji podmiotu gospodarczego: Państwo jest inwestorem, pracodawcą, producentem, nabywcą i sprzedawcą określonych surowców, półproduktów, wyrobów gotowych, usług i technologii, eksporterem i importerem, kredytodawcą lub pożyczkodawcą, organizatorem procesów gospodarczych, zarządcą, dysponentem i właścicielem przedsiębiorstw. Historycznie etatyzm jest przeciwieństwem anarchizmu[2], dziś jednak rozumiany jest raczej jako alternatywa dla wolnorynkowej gospodarki kapitalistycznej[3].
W szerszym znaczeniu często utożsamiany z interwencjonizmem państwowym. Ten pogląd na kierunek polityki gospodarczej państwa uzyskał duże poparcie w oczach wielu ekonomistów w czasach wielkiego kryzysu gospodarczego (1929–1935). Przedstawicielem nowego etatyzmu (ang. statism) jest John Maynard Keynes, a głównymi oponentami ekonomiści z austriackiej szkoły ekonomii, między innymi Ludwig von Mises[4].
Przykładem państwa realizującego politykę etatyzmu była II RP za rządów sanacji[5] czy Japonia od zakończenia II wojny światowej do połowy lat 70.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Chłopcy z zapałkami [online], Do Rzeczy, 30 marca 2017 [dostęp 2017-09-23].
- ↑ Michaił Bakunin, Państwowość i anarchia, 1873 [dostęp 2012-08-06] [zarchiwizowane z adresu 2010-12-07].
- ↑ Murray Rothbard, For a New Liberty, Ludwig von Mises Institute , 2006, s. 395–396.
- ↑ kanopiadmin, Omnipotent Government: The Rise of the Total State and Total War, „Mises Institute”, 18 sierpnia 2014 [dostęp 2017-12-31] (ang.).
- ↑ Adam Heydel, Etatyzm po polsku [online].