Franz Kline
| Imię i nazwisko |
Franz Rowe Kline |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
23 maja 1910 |
| Data i miejsce śmierci |
13 maja 1962 |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
| |
Franz Kline, właśc. Franz Rowe Kline (ur. 23 maja 1910 w Wilkes-Barre, zm. 13 maja 1962 w Nowym Jorku)[1] – amerykański malarz, przedstawiciel ekspresjonizmu abstrakcyjnego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W latach 1931–1935 studiował malarstwo i rysunek na Uniwersytecie Bostońskim. Następnie wyjechał na rok do Londynu, gdzie doskonalił umiejętności ilustratora i rysownika w Heatherley School of Fine Art[1][2]. Po powrocie do USA w 1938 zamieszkał w Nowym Jorku, gdzie tworzył miejskie pejzaże, rysował wnętrza i portrety, a na początku lat 40. zdobył kilka dorocznych nagród National Academy of Design[2][3].
Abstrakcją zainteresował się w połowie lat 40., pod wpływem Willema de Kooninga[2]. Mimo iż nadal uprawiał malarstwo przedstawiające[3], zaczął eksperymentować z małymi, czarno-białymi rysunkami pędzlem[1]. Pod koniec dekady użycie projektora przez De Kooninga zainspirowało Kline’a do wyświetlania owych rysunków na ścianie swojej pracowni, przekształcając je w wielkoformatowe ideogramy. Eksperymenty te zapoczątkowały styl jego abstrakcji, który szybko stał się rozpoznawalny[1][2][3].
W latach lat 50. wykładał na kilku uczelniach artystycznych, w tym Black Mountain College w Karolinie Północnej i Pratt Institute na Brooklynie[4]. Jego uczniem i asystentem był Howard Kanovitz[5].
W tym czasie często wystawiał w nowojorskim Whitney Museum of American Art w ramach Whitney Annuals and Biennials (1952, 1953, 1955, 1961)[2]. Jego twórczość była też prezentowana za granicą, w tym na Biennale w Wenecji (1956, 1960), Biennale w São Paulo (1957) czy documenta w Kassel (1959)[2]. Pięć jego prac – Cardinal (1950), Chief (1950), Accent Grave (1955), Wanamaker Block (1955) i Garcia (1957) – było eksponowanych podczas głównej wystawy MoMA „The New American Painting”, która w latach 1958–1959 była prezentowana w ośmiu europejskich miastach[4][6]. W 1960 spędził miesiąc w Europie, podróżując głównie po Włoszech. Dwa lata później, u szczytu swojej kariery, Kline zmarł z powodu niewydolności serca[2].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Malarski idiom Kline’a utrwalił się już w 1950[4]. Ograniczał się do prostych czarnych form na białym tle, malowanych zamaszystymi ruchami pędzla[2][4]. Stosował intensywne kontrasty tonalne, często pracując w nocy przy silnym świetle[2]. Używał pędzli do malowania ścian i farby mającej płynną konsystencję[1][2][4]. W efekcie uzyskiwał surowe, ekspresyjne kompozycje przywodzące na myśl wschodnioazjatycką kaligrafię. Zaprzeczał jednak sugestiom takich zapożyczeń; wyjaśniał, że jego intencją jest przywoływanie tego, co znane lub rozpoznawalne, unikając przy tym dosłownych odniesień[2][4].
Podobnie jak kilku innych abstrakcyjnych ekspresjonistów, takich jak Willem de Kooning i Mark Rothko, Kline nie ustawał w rozwijaniu swojej stylistyki. W latach 1959–1961 stworzył cykl wielkoformatowych panoramicznych prac zwanych „malowidłami ściennymi”, których monumentalność znalazła odbicie w późniejszych obrazach Roberta Motherwella i Clyfforda Stilla[1][2]. Zdecydował się również na wzbogacenie swojej monochromatycznej palety o intensywne krzykliwe kolory (King Oliver, 1958)[1][2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g David Anfam, Kline, Franz (Rowe), Oxford Art Online. Grove Art Online, 16 października 2013, DOI: 10.1093/gao/9781884446054.article.T046894, via Oxford University Press [dostęp 2020-10-13] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Franz Kline, Franz Kline [online], Guggenheim [dostęp 2020-10-13] (ang.).
- ↑ a b c Altmann 2012 ↓, s. 280.
- ↑ a b c d e f Franz Kline (1910–1962) [online], The Phillips Collection. American Art [dostęp 2020-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-27] (ang.).
- ↑ Altmann 2012 ↓, s. 267.
- ↑ The New American Painting (katalog wystawy), pdf, MoMA, New York 1959, s. 92 [dostęp 2020-10-13] (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Lothar Altmann (red.), Leksykon malarstwa i grafiki, wyd. I, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2012, s. 267, 280, ISBN 978-83-213-4729-5 (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Franz Kline. MoMA. [dostęp 2020-10-13]. (ang.).
- Franz Kline. Artcyclopedia. [dostęp 2020-10-13]. (ang.).