Gematria

Gematria (hebr. גימטריה z grec. γεωμετρια) – system numerologii opierający się na języku i alfabecie hebrajskim, zaś samo słowo gematria pochodzi od greckiego słowa geometria. Istnieje kilka form gematrii, między innymi "odkryta" i "mistyczna".

Gematria odkryta

Jest to najbardziej powszechna forma gematrii, używana czasami w Talmudzie i Midraszu i szczególnie popularna u wielu potalmudycznych komentatorów. Polega na przekształcaniu słów na liczby, zwykle przez przypisanie liczby do każdej litery alfabetu hebrajskiego. Po konwersji na liczbę słowa są porównywane do podobnie przekształconych innych słów i z podobieństw wyciągane są wnioski. Komentarzem niemal w całości poświęconym gematrii jest Baal ha-Turim autorstwa rabina Jakuba ben Aszera.

Gematria była często używana przez Maharala z Pragi i chasydzkich komentatorów Tory (jak na przykład Sefath Emmeth z Góry Kalwarii).

Gematria mistyczna

Gematria mistyczna jest systemem rozpoznawania związków między sefirami a literami alfabetu hebrajskiego. System ten był rozwijany przez mistyczny nurt judaizmu, w pismach takich jak Zohar.

Przykładem zastosowania gematrii są liczby hebrajskie. Choć są 22 litery hebrajskie, do wyrażenia liczb w zakresie od 1 do 999 potrzebnych jest 27 znaków – po dziewięć dla jednostek, dziesiątek i setek. Mistyczny hebrajski system notacji liczb uzupełnia brakujące pięć znaków tak zwanymi sofit – formami liter końcowych stosowanymi na końcu wyrazów. Znaki te nie są używane w niemistycznej numeracji.

Wartości liczbowe liter

Liczba Litera Nazwa litery 1 א Alef 2 ב Bet 3 ג Gimel 4 ד Dalet 5 ה Hej 6 ו Waw 7 ז Zajin 8 ח Chet 9 ט Tet

Liczba Litera Nazwa litery 10 י Jud 20 כ Kaf 30 ל Lamed 40 מ Mem 50 נ Nun 60 ס Samech 70 ע Ajin 80 פ Pej 90 צ Cadi

Liczba Litera Nazwa litery 100 ק Kof 200 ר Resz 300 ש Szin 400 ת Taw 500 ך Kaf (końcowe) 600 ם Mem (końcowe) 700 ן Nun (końcowe) 800 ף Pej (końcowe) 900 ץ Cadi (końcowe)

Zobacz też

• Kabała
• Temura
• Notarikon
• Grecki system liczbowy
• Rzymski system zapisywania liczb
• Chronostych
• Kod Biblii

Bibliografia

• Andrzej Wierciński, Przez wodę i ogień. Biblia i Kabała, Nomos, Kraków 1996, ISBN 83-85527-36-2