Grossular
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
krzemian wapnia i glinu (Ca3Al2(SiO4)3) |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
7–7,5 |
| Przełam |
muszlowy; kruchy |
| Łupliwość |
brak |
| Układ krystalograficzny |
regularny |
| Gęstość minerału |
3,4–3,6 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
biały, wszelkie odmiany zielonego, brązowy, rzadko czarny, niekiedy bezbarwny |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
żywiczny lub szklisty |
| Inne |
minerał izotropowy |
Grossular – rzadki minerał z gromady krzemianów zaliczany do grupy granatów, rozpowszechniony tylko w niektórych regionach Ziemi.
Nazwa pochodzi od łacińskiej nazwy agrestu Ribes grossularia, gdyż barwą i kształtem przypomina owoc tej rośliny.
Właściwości
[edytuj | edytuj kod]- Luminescencja: promieniowanie rentgenowskie daje efekt intensywnego jarzenia o barwie pomarańczowej.
- Inkluzje: liczne. Częste wtrącenia kryształków diopsydu, apatytu, aktynolitu i cyrkonu.
Występuje w formie skupień zbitych, ziarnistych, naskorupień oraz prawidłowo wykształconych, dużych kryształów. Spotykany jest jako minerał wrosły i narosły. Jest kruchy, przezroczysty, spotykany jest w wielu kolorach; niektóre noszą odrębne nazwy mineralogiczne i gemmologiczne:
- hessonit (kamień cynamonowy) – pomarańczowoczerwony, pomarańczowy, zasobny w żelazo,
- tsavoryt – szmaragdowy, bogaty w wanad (najczęściej z Kenii i Tanzanii),
- rosolit – różowy,
- romanzovit – brunatnoczerwony (z Finlandii),
- nefryt transvaalski (jadeit, żad) – zielony (z Afryki Południowej),
- leukogranat – bezbarwny,
- hydrogrossular – hydrogranat.
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Minerał skał metamorficznych, występuje głównie w wapieniach, marmurach, żyłach serpentynitów i rodonitów. Niekiedy występuje w skałach okruchowych, najczęściej w piaskach i żwirach.
Miejsca występowania:
- Chiny – białe,
- Sri Lanka – hessonity o czerwonym zabarwieniu,
- Kenia – kryształy o barwie różowej i zielonej,
- Tanzania – ciemnozielone tsaworyty, kryształy żółte i różowe,
- USA – Kalifornia, Kolorado (kryształy pomarańczowe i bezbarwne),
- Kanada – Asbestos w prowincji Quebec (pomarańczowe lub różowe znacznych rozmiarów),
- Meksyk – Region Chihuahua (rosolit, dobrze wykształcone kryształy białe i zielone),
- RPA – Transvaal, Pakistan, Rosja – Ural, Jakucja, Syberia (zielone),
- Brazylia,
- Szwajcaria – masyw Zermatt.
W Polsce spotykany w skałach metamorficznych okolic Strzelina, w rejonie Sobótki, w okolicach Kowar.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- W jubilerstwie dość znaczne, zwykle w postaci kaboszonów. Okazy oszlifowane mogą osiągać znaczną masę, prócz tsaworytu.
- Do najbardziej poszukiwanych należą kamienie o zabarwieniu cynamonowym i pomarańczowoczerwonym. Okazy oszlifowane o masie ponad 60 ct są ozdobą kolekcji gemmologicznych, np. kamea z hessonitu z rzeźbą głowy Chrystusa o masie 61,5 ct.
- Materiał biały, zbity wykorzystywany jest w rzeźbiarstwie.
- Cieszy się dużym uznaniem wśród kolekcjonerów
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
- Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1.