György Ránki

György Ránki
Data i miejsce urodzenia	30 października 1907 ; Budapeszt
Pochodzenie	węgierskie
Data i miejsce śmierci	22 maja 1992 ; Budapeszt
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor
	Multimedia w Wikimedia Commons

György Ránki (ur. 30 października 1907 w Budapeszcie, zm. 22 maja 1992 tamże^[1]^[2]) – węgierski kompozytor.

Życiorys

W latach 1926–1930 studiował w Akademii Muzycznej w Budapeszcie u Zoltána Kodálya^[1]^[2]. Od 1938 do 1939 roku przebywał w Paryżu, gdzie studiował etnomuzykologię u André Schaeffnera w Musée de l’Homme^[1]^[2]. Po powrocie na Węgry poświęcił się wyłącznie komponowaniu^[1]^[2]. Otrzymał nagrody im. Erkela (1952, 1957), im. Kossutha (1957) i im. Bartóka-Pásztory (1987)^[1]^[2]. W 1963 roku został uhonorowany państwowym tytułem Zasłużonego Artysty (Érdemes Művésze díj)^[2].

Tworzył w tradycyjnych formach, posługując się tonalnym językiem dźwiękowym, stworzył jednak oryginalny styl wprowadzający elementy jazzu, muzyki popularnej i folkloru^[1]. Większość jego wczesnych kompozycji spłonęła podczas oblężenia Budapesztu pod koniec II wojny światowej^[1].

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych)^[1]^[2]

Utwory orkiestrowe

2 symfonie (I 1977, II 1981)
Kárdtánc (1949)
Tańce węgierskie z XVI wieku (1950)
suita Arystofanes na skrzypce i orkiestrę smyczkową (1958)
Don Qujiote y Dulcinea na obój i małą orkiestrę (1961)
Fantazja na fortepian i orkiestrę (1962)
suita z baletu Circus (1965)
preludium Aurora Tempestuosa (1967)
Raga di notte na skrzypce i orkiestrę (1974)
Concertino na cymbały, ksylofon, kotły, perkusję i kwartet smyczkowy (1978)
Koncert na altówkę, 2 orkiestry smyczkowe, perkusję i fortepian (1979)
Divertimento na klarnet i orkiestrę smyczkową (1986)

Utwory kameralne

suita Arystofanes na skrzypce i fortepian (1947)
Serenata all’antiqua na skrzypce i fortepian (1956)
Pentaerophonia na kwintet dęty (1958)
Don Qujiote y Dulcinea na obój i klawesyn lub fortepian (1961)
Kwartet smyczkowy (1985)

Utwory fortepianowe

3 sonaty (I 1931 zaginiona, II 1947, III 1980)
Scherzo (1961)

Utwory wokalno-instrumentalne

A város peremén na chór i orkiestrę (1947)
oratorium 1944 na baryton, chór i orkiestrę kameralną (1967)
Lament in memoriam Zoltán Kodály na głosy żeńskie, chór, cymbały i klawesyn lub organy (1971)
Cantus urbis na 4 solistów, chór i zespół instrumentów (1972)
monodram Leverkühn’s Abschied na tenora i 10 instrumentów (1979)
Nyitány a 21 századhoz na chór i orkiestrę (1987)
oratorium Kain i Abel na 4 głosy solowe, chór i orkiestrę (1989)

Opery

Pomádé király új ruhája (1953, wyst. Budapeszt 1953; także wersja 1-aktowa 1967, wyst. Budapeszt 1972)
As ember tragédiája (1970, wyst. Budapeszt 1970)
A holdbeli csónakos (1979)
dramat muzyczny Végelszamolas (1988)

Balety

Circus (1965)
A verázisital (1975)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 309. ISBN 978-83-224-0837-7.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2922. ISBN 0-02-865530-3.

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 309. ISBN 978-83-224-0837-7.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2922. ISBN 0-02-865530-3.

[1]

[2]