Herb Gdańska
| |
| Typ herbu | |
|---|---|
| Wprowadzony |
25 maja 1457 |
| Ostatnie zmiany |
1 sierpnia 1996 |
Herb Gdańska – jeden z symboli miejskich Gdańska. Występuje w dwóch postaciach: herbu Miasta Gdańska i Herbu Wielkiego Miasta Gdańska (z trzymaczami i dewizą)[1].
Wygląd i symbolika
[edytuj | edytuj kod]Herb przedstawia na tarczy hiszpańskiej (z zaokrąglonym dołem), na czerwonym polu złotą koronę otwartą i dwa równoramienne srebrne krzyże w słup, niewchodzące w koronę.
Herb Wielki Miasta Gdańska posiada dodatkowo u bocznic tarczy dwa podtrzymujące ją złote lwy wspięte, zwrócone do siebie. U podstawy tarczy złota wstęga z czarno kreśloną łacińską dewizą „Nec temere, nec timide” (pol.: „Bez strachu, ale z rozwagą”, dosłownie: „Ani zuchwale, ani bojaźliwie”).
Historia
[edytuj | edytuj kod]Do XIV wieku godłem używanym na pieczęciach miejskich był żaglowy statek typu koga. Wysoko nad dziobem statku widnieje siedmioramienna gwiazda. Najstarsze zachowane do dnia dzisiejszego przedstawienie tego herbu pochodzi z 1299. Na przełomie XIV i XV wieku kogę zastąpił na pieczęciach nowszy typ statku – holk[2]. W okresie panowania zakonu krzyżackiego herbem były dwa białe (srebrne) krzyże równoramienne w słup na czerwonym polu. W XV wieku herbem były ustawione w słup dwa białe krzyże równoramienne na czerwonym polu. Lwy przy herbie pojawiły się na pieczęci wydanej w 1457.
25 maja 1457 roku został nadany miastu herb przedstawiający dwa krzyże i złotą koronę przez Kazimierza IV Jagiellończyka.
Herb Gdańska w heraldyce
[edytuj | edytuj kod]
Herb Gdańska, lub godła herbu Gdańska występują w kilku szlacheckich herbach rosyjskich, m.in. hrabiów Szeremetiewów[3], rodu Łodiginów[4], Konownicynów[5] i Nieplujewów[6]. Są to prawdopodobnie udostojnienia herbów nadane za udział w walkach o Gdańsk, w 1734, 1807 i 1813. W przypadku herbu Szeremetiewów i Konownicynów herb Gdańska nawiązuje do legendarnego pochodzenia rodu od wodza jednego z pruskich plemion[7]. Korona i krzyż kawalerski, występujące w herbie Lecha Wałęsy, nadanym z okazji odznaczenia go szwedzkim Królewskim Orderem Serafinów, mają zgodnie z intencją autora projektu, Adama Heymowskiego[8], nawiązywać do herbu Gdańska.
Herb Gdańska występuje naturalnie w godłach, odznakach i herbach wielu gdańskich szkół, instytucji i firm, także w herbie historycznej dzielnicy miasta, dawniej osobnej miejscowości, Oliwy.
Pieczęć Miasta Gdańska
[edytuj | edytuj kod]Pieczęć urzędowa Miasta Gdańska przedstawia herb Miasta Gdańska w okrągłym środkowym polu oraz napis w otoku: "Miasto Gdańsk". Średnica pieczęci to 62 milimetry.
Herb Gdańska na zabytkach
[edytuj | edytuj kod]-
Herb nad wejściem do Ratusza Głównego Miasta ma nietypowe lwy: jeden z nich jest odwrócony, jakby wyczekiwał pomocy. -
-
-
-
Brama Wyżynna (po prawej) -
-
Brama Stągiewna (po prawej) -
-
-
Detal Bramy Mariackiej. Herby Gdańska i Prus Królewskich przedstawione w formie uniżonej względem herbu Polski
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Uchwała nr LI/1431/10 Rady Miasta Gdańska z dnia 26 sierpnia 2010 r. w sprawie uchwalenia Statutu Miasta Gdańska. Biuletyn Informacji Publicznej. [dostęp 2021-02-01].
- ↑ Piotr Olender: Okręty północy w: Morza, Statki i Okręty nr 3/2004
- ↑ Общий Гербовник дворянских родов Всероссийской Империи
- ↑ Общий Гербовник дворянских родов Всероссийской Империи
- ↑ Часть 1 Общего гербовника дворянских родов Всероссийской империи, стр. 39
- ↑ Общий Гербовник дворянских родов Всероссийской Империи
- ↑ ГРАФЫ ШЕРЕМЕТЕВЫ
- ↑ Biuletyn Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, nr specialny, Warszawa, 1995, ISSN 0867-6623
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- historia herbu gdańskiego. gdansk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-10)].
