Jan Salamucha

Jan Salamucha
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	10 czerwca 1903 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	11 sierpnia 1944 ; Warszawa
Miejsce pochówku	cmentarz Powązkowski w Warszawie
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	archidiecezja warszawska
Prezbiterat	1925
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grób Jana Salamuchy na warszawskim cmentarzu Powązkowskim

Jan Salamucha (ur. 10 czerwca 1903 w Warszawie, zm. 11 sierpnia 1944 tamże^[1]) – filozof chrześcijański związany z tzw. kołem krakowskim, logik, ksiądz katolicki, członek ONR. Znana jest jego analiza i próba formalizacji dowodu „z ruchu” na istnienie Boga, podanego przez Tomasza z Akwinu.

Życie

W roku 1920 ukończył gimnazjum w Warszawie, jako sanitariusz brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Wstąpił do seminarium duchownego i w roku 1925 otrzymał święcenia kapłańskie. Kontynuował naukę na wydziale teologicznym Uniwersytetu Warszawskiego, studiował również logikę matematyczną (zwaną wówczas logistyką) u Łukasiewicza i Leśniewskiego. Doktorat na podstawie pracy Zdania modalne u Arystotelesa uzyskał w roku 1927, po czym wyjechał do Rzymu kontynuować studia. 17 listopada 1937 roku otrzymał habilitację na Uniwersytecie Jagiellońskim. 6 grudnia 1938 został profesorem nadzwyczajnym teologii chrześcijańskiej na Wydziale Teologicznym UJ^[2], obejmując tam katedrę filozofii chrześcijańskiej. Razem z Józefem Marią Bocheńskim i Janem Drewnowskim współtworzył koło krakowskie zajmujące się logiką matematyczną.

Przed wyborami do Rady Miasta Krakowa z 1938 został członkiem komitetu Polskiego Bloku Katolickiego^[3].

6 listopada 1939 został wraz z innymi profesorami Uniwersytetu aresztowany w ramach Sonderaktion Krakau i wywieziony do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, a stamtąd w grudniu 1940 do Dachau. Wyszedł na wolność 4 stycznia 1941 i przedostał się do Warszawy. Działał w konspiracji pełniąc obowiązki kapelana NSZ i starając się doprowadzić do porozumienia między NSZ a Armią Krajową. W czasie powstania warszawskiego oficjalnie pełnił funkcję kapelana oddziałów Obwodu Ochota. Zginął 11 sierpnia 1944 r. na Ochocie rozstrzelany przez żołnierzy z oddziałów RONA.

Odznaczony Krzyżem Walecznych^[4].

Został pochowany w mogile zbiorowej księży emerytów Warszawskiej Kapituły Metropolitalnej na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 107–VI–23/30)^[5]^[6].

Dzieło

Badania Salamuchy dotyczyły przede wszystkim możliwości wykorzystania logiki matematycznej do formalizacji rozumowań w filozofii średniowiecznej i nowożytnej. Pomagała mu w tym znajomość paleografii, wykorzystywanej do odczytywania dawnych tekstów. Pod wpływem Łukasiewicza, który dokonał współczesnej interpretacji pism logicznych Arystotelesa i zrekonstruował logikę stoików, Salamucha starał się wykorzystać metody logiczne w metafizyce.

Publikacje

Rola logistyki w filozofii chrześcijańskiej, 1936
Krytyka poznania, 1995
Wiedza i wiara. Wybrane pisma filozoficzne (red. Jacek Jadacki i Kordula Świętorzecka), Lublin 1997

Przypisy

↑ Salamucha Jan, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-20] .
↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 26, 7 lutego 1939.
↑ Prezydium Polskiego Bloku Katolickiego. „Głos Narodu”, s. 9-10, Nr 314 z 15 listopada 1938.
↑ Jan Salamucha. [dostęp 2013-08-20].
↑ Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.
↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW KOSTKA ZWOLIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-01-03] .

Bibliografia

Biografia w iPSB
Leksykon filozofów współczesnych, JanJ. Szmyd, Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Branta, 2004, ISBN 83-89073-54-4, OCLC 749316781 .
PawełP. Skibiński PawełP., Człowiek o sercu bohaterskim. Ksiądz Jan Salamucha 1903-1944, Warszawa: Fronda, 2005, ISBN 83-88747-01-0, OCLC 234349914 .

Linki zewnętrzne

Bożena Czarnecka-Rej, Salamucha Jan, Powszechna Encyklopedia Filozofii, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, ptta.pl [dostęp 2024-05-16].
Publikacje Jana Salamuchy w bibliotece Polona

[epwn-1] Salamucha Jan, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-20] .

[2] Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 26, 7 lutego 1939.

[3] Prezydium Polskiego Bloku Katolickiego. „Głos Narodu”, s. 9-10, Nr 314 z 15 listopada 1938.

[4] Jan Salamucha. [dostęp 2013-08-20].

[5] Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.

[6] Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW KOSTKA ZWOLIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-01-03] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]