Jose Maria Panganiban
Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
| |
| Data urodzenia |
1 lutego 1863 |
|---|---|
| Data śmierci |
19 sierpnia 1890 |
| Zawód, zajęcie |
pisarz |
Jose Maria Panganiban (ur. 1 lutego 1863, zm. 19 sierpnia 1890[1]) – filipiński pisarz.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Mambulao w prowincji Camarines Norte jako syn Vincenta Panganibana i Juany Envergi. Podstawową edukację zapewniła mu matka, ucząc go między innymi katechizmu. Po jej przedwczesnej śmierci ojciec chłopaka wysłał go do seminarium w Naga w prowincji Camarines Sur. Po jego ukończeniu z dyplomem z zakresu filozofii w 1882 dostał się, z pomocą jednego z nauczycieli, do prestiżowego Colegio de San Juan de Letran. Absolwentami tej placówki było wielu przedstawicieli ówczesnej filipińskiej elity intelektualnej. Podjął następnie studia medyczne na manilskim Universidad de Santo Tomas. W 1887 napisał Anatomia de Regines, jeden ze swych cenionych tekstów o tematyce medycznej. Jego prace poświęcone chirurgii, terapeutyce oraz patologii ogólnej również spotykały się z uznaniem i były nagradzane. Ojciec Pedro Echevarria, rektor Universidad de Santo Tomas stworzył z nich antologię, zaprezentowaną następnie podczas Exposicion General de Filipinas w Madrycie w 1887[1].
Panganiban kontynuował swoją edukację już w Hiszpanii. Podjął studia na uniwersytecie w Barcelonie w 1888. Także podczas pobytu w metropolii związał się z ruchem na rzecz głębokich przemian politycznych na wciąż będących kolonialną posiadłością Hiszpanii Filipinach. Dołączył do będących częścią tego ruchu stowarzyszeń, takich jak Asociacion Hispano-Filipina oraz La Solidaridad. W rozległej działalności publicystycznej, którą wkrótce rozwinął skupiał się na problemach systemu edukacyjnego na Filipinach. Starał się także oddać w swoich tekstach filipińską mentalność oraz sposób myślenia, zwłaszcza w połączeniu z jej implikacjami dla kraju. Nazywano go z tego powodu obrońcą filipińskiego honoru[2]. Jose Rizal, jeden z liderów ruchu na rzecz reform, współcześnie uznawany za najważniejszego filipińskiego bohatera narodowego z wielkim uznaniem wyrażał się o pisarstwie Panganibana[3]. Niektóre z pozostawionych przezeń artykułów to El Pensamiento, La Universidad de Manila: Su Plan de Estudio oraz Los Nuevos Ayuntamientos de Filipinas. Pisywał także krótkie formy prozatorskie, na przykład Ang Lupang Tinubuan, Noches en Mambulao, Sa Aking Buhay, Bahia de Mambulao, Clarita Perez i Kandeng[1].
Błyskotliwą karierę Panganibana przerwały poważne komplikacje zdrowotne. Zapadł na gruźlicę. Zmarł w Barcelonie. W 1934 na cześć pisarza nazwano jego miasto rodzinne. Dzięki staraniom historyka Domingo Abelli szczątki Panganibana sprowadzono ostatecznie z Barcelony na Filipiny[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d V. Almario: Jose Maria Panganiban. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-12-12]. (tagalski).
- ↑ Cielito Mahal Del Mundo: Gunitain ang mga bayani. [w:] Phil Star Global [on-line]. philstar.com, 2004-08-29. [dostęp 2024-12-14]. (tagalski).
- ↑ V. Almario: Jose Rizal. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-12-13]. (tagalski).