K-129
| |
| Historia | |
| Położenie stępki | |
|---|---|
| Wodowanie | |
 Marynarka Wojenna ZSRR
| |
| Wejście do służby |
31 grudnia 1959 |
| Zatonął | |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
w zanurzeniu: 2700 t |
| Długość |
98 m |
| Szerokość |
8,2 m |
| Napęd | |
| 3 silniki wysokoprężne, 3 silniki elektryczne, 3 śruby napędowe | |
| Prędkość |
na powierzchni: 17 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 3 pociski balistyczne R-21 6 wyrzutni torped kaliber 533 mm | |
| Załoga |
80 |
K-129 – radziecki okręt podwodny o napędzie dieslowo-elektrycznym projektu 629A (NATO: GOLF II) wyposażony w pociski balistyczne. Okręt zatonął w 1968 podczas swojego trzeciego patrolu, na północny zachód od Hawajów. W 1974 dziobowa część okrętu została wydobyta podczas tajnej operacji przez CIA.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Zamówienie na K-129 zostało złożone 26 stycznia 1954 w stoczni nr 199 Komsomolsk nad Amurem. Rozpoczęcie budowy nastąpiło 15 marca 1958, wodowanie miało miejsce 6 maja 1959, a wejście do służby 31 grudnia 1959. Okręt wszedł w skład radzieckiej Floty Oceanu Spokojnego. Przydzielono go do 15 Eskadry Okrętów Podwodnych stacjonującej na Kamczatce.
Po odbyciu w 1967 dwóch 70-dniowych patroli na Oceanie Spokojnym, 24 lutego 1968 okręt wyruszył z bazy w Pietropawłowsku Kamczackim w trzeci rejs, który miał się zakończyć w maju 1968[1]. Na początku patrolu okręt dokonał próbnego zanurzenia, po którym przesłał na Kamczatkę informacje o dobrym stanie technicznym i kontynuowaniu misji. Był to ostatni kontakt z okrętem. Kolejne próby nawiązania kontaktu nie przyniosły skutków. Pod koniec marca 1968 radziecka Marynarka Wojenna rozpoczęła zakrojone na dużą skalę poszukiwania zaginionego okrętu. Radziecka aktywność w rejonie Pacyfiku była dowodem dla strony amerykańskiej, że ZSRR utracił w tym rejonie jedną ze swoich jednostek. Dzięki systemowi nasłuchowemu SOSUS służącemu do monitorowania położenia okrętów podwodnych, Stany Zjednoczone po przejrzeniu archiwalnych zapisów ustaliły orientacyjną pozycję, na której, 8 marca 1968, doszło do katastrofy. Po zlokalizowaniu wraku na głębokości ok. 5000 m, podjęto decyzję o jego wydobyciu na powierzchnię[1]. W wyniku tajnych operacji CIA o kryptonimie Azorian i Jennifer, które wymagały m.in. zbudowania specjalnej jednostki dźwigowej Hughes Glomar Explorer, w sierpniu 1974 wydobyto przednią część kadłuba radzieckiego okrętu (okręt przełamał się na pół w trakcie podnoszenia). CIA zdobyła w ten sposób prawdopodobnie dwie torpedy z głowicami atomowymi. Niepewny jest fakt wydobycia urządzeń szyfrujących i książek kodowych[1]. Wraz ze szczątkami okrętu wydobyto także ciała 6 radzieckich marynarzy, które pochowano 4 września 1974 z honorami i zwyczajem marynarskim.
Przyczyny katastrofy
[edytuj | edytuj kod]Ekspertom badającym katastrofę nie udało się jednoznacznie ustalić przyczyny zatonięcia okrętu. Do katastrofy mogły doprowadzić następujące przyczyny:
- wybuch wodoru wydobywającego się z baterii akumulatorów
- kolizja z amerykańskim okrętem podwodnym USS „Swordfish”
- wybuch pocisku balistycznego spowodowany przeciekiem i nieszczelnością włazu
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Matthew Aid, William Burr, Thomas Blanton: Project Azorian. The CIA's Declassified History of the Glomar Explorer. National Security Archive, 2010-02-12. [dostęp 2011-09-03]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Norman Polmar: Cold War Submarines: The Design and Construction of U.S. and Soviet Submarines. Dulles: Potomac Books, 2004. ISBN 978-1-57488-594-1. (ang.).