Kaiserschmarrn
Kaiserschmarrn (Kaiserschmarren[1][2]; omlet cesarski[3]) – rodzaj deseru w kuchni austriackiej, słodki placek[a], czy też gruby omlet, porwany na kawałki w trakcie smażenia[4][5][2][6]. W Austrii często serwowany jako słodkie danie główne[1]. Potrawa ta znajduje się na ministerialnej Liście austriackich produktów tradycyjnych[1].
Kaiserschmarrn przyrządzany jest z mleka, mąki pszennej, jaj, cukru pudru i odrobiny soli (dokładne proporcje zależą od przepisu[b])[2][6]. Często dodaje się rodzynki[2][6]. Dodatkowym składnikiem bywają też mielone migdały[6]. Rodzynki można namoczyć w rumie[6], masę żółtkową wzbogacić niewielkim dodatkiem stopionego masła[2], przyprawić wanilią i skórką otartą z cytryny, a do ubijania piany dodać nieco soku z cytryny[6].
Ubitą na sztywno pianę z białek łączy się z mieszaniną pozostałych składników i wylewa na patelnię z gorącym tłuszczem[2][6]. Na wierzch wysypuje się rodzynki[6]. Masę smaży się pod przykryciem[6], na wolnym ogniu, nie mieszając jej[2]. Gdy spód placka zarumieni się, należy porozrywać go za pomocą pary widelców na kawałki, następnie poodwracać je (lub odwrócić cały omlet przed podzieleniem) i dosmażyć z obu stron[2][6]. Inny sposób przygotowania polega na krótkim podsmażeniu omletu na patelni bez przykrycia, następnie upieczeniu w piekarniku (w tej samej patelni), a w końcu podzieleniu na części i dosmażeniu z obu stron[7].
Omlet cesarski konsumuje się na gorąco, zaraz po przyrządzeniu[6]. Przed podaniem należy obsypać go obficie cukrem pudrem i, opcjonalnie, cynamonem[2][6]. Jako dodatek podaje się tradycyjnie śliwkowy sos Zwetschkenröster[1]. Może to być też mus żurawinowy lub jabłkowy, duszone owoce etc.[6]
Cesarz Franciszek Józef I
[edytuj | edytuj kod]Wedle tradycji, niekoniecznie pokrywającej się z opinią historyków[1], potrawa ta otrzymała swoją nazwę na cześć cesarza (niem. Kaiser) Franciszka Józefa I (1830–1916)[6]. Miała być przysmakiem tego władcy[8][6]. Kaiserschmarrn był jednym ze specjałów założonej w 1832 roku cesarsko-królewskiej cukierni Zauner w Bad Ischl, gdzie Franciszek Józef I często bywał[6]. Istnieje kilka wersji historii powstania tego dania.
Według jednej z nich, pewien kucharz stworzył ten deser dla Elżbiety Bawarskiej (żony Franciszka Józefa I), nazywając go Kaiserinschmarrn[6][8]. Ponieważ znana z nienagannej figury cesarzowa unikała tak wysokokalorycznego jedzenia, omlet został przemianowany na cześć cesarza, który znany był z zamiłowania do słodkości[6][8].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Za podanymi dalej anglojęzycznymi źródłami, ang. pancake można też przetłumaczyć jako naleśnik (jak w naleśnik amerykański).
- ↑ W przytoczonych tu źródłach zastosowano następujące proporcje wagowe (mleko:mąka:jaja:cukier): 5:2:2:⅓ M.E. Halbański, 4:5:5:⅓ Adrea Mach.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Eva Sommer, Erhard Höbaus: Kaiserschmarren. [w:] Traditionelle Lebensmittel in Österreich [on-line]. Bundesministerium für Land- und Forstwirtschaft, Umwelt und Wasserwirtschaft (Federalne Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa, Środowiska i Gospodarki Wodnej), 2014-10-09. [dostęp 2020-07-07]. (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i „Austria”, przepis „«Omlet w kawałkach» (Kaiserschmarren)”. W: Maciej Erwin Halbański: Potrawy z różnych stron świata. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, s. 10–11.
- ↑ Leszek Mazan, Mieczysław Czuma: Austriackie gadanie, czyli encyklopedia galicyjska. Oficyna Wydawniczo-Handlowa Anabasis, 1998, s. 329. ISBN 83-85931-06-6, ISBN 978-83-85931-06-5.
- ↑ Austria. K. Baedeker, 1970, s. 42, seria: Baedeker’s Touring Guides. Cytat: „Flour Dishes. (...) Schmarrn, pancakes torn into small pieces while being fried; Kaiserschmarrn, the same made with eggs;” link. (ang.).
- ↑ Southern Bavaria: with excursions to Innsbruck and Salzburg; handbook for travellers. K. Baedeker, 1953, s. 18. Cytat: „Flour Dishes. (...) Schmarrn, chopped pancake of flour and fat; Kaiser schmarrn, the same made with eggs;” link. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Adrea Mach: Exploring Austria: Vienna and Beyond. Bloomington: iUniverse, Inc., 2011, s. 89–90 link. (ang.).
- ↑ Kaiserschmarrn. [w:] Mein Österreich (www.mein-oesterreich.info) [on-line]. Bernd Zillich. [dostęp 2017-04-10]. (niem.).
- ↑ a b c Erhard Gorys: Das neue Küchenlexikon. Wyd. trzynaste. Monachium: Deutscher Taschenbuch Verlag, 2011, s. 248. ISBN 978-3-423-36245-0. (niem.). Zobacz Eine Annotation von Ingrid Schöppe.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Eva Sommer, Erhard Höbaus: Kaiserschmarren. [w:] Traditionelle Lebensmittel in Österreich [on-line]. Bundesministerium für Land- und Forstwirtschaft, Umwelt und Wasserwirtschaft (Federalne Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa, Środowiska i Gospodarki Wodnej). (niem.).