Kamienie ozdobne
Kamienie ozdobne (dekoracyjne) – minerały i zwykle jednomineralne skały powstałe w przyrodzie w warunkach naturalnych, odznaczające się dość trwałymi cechami fizycznymi, które po oszlifowaniu i wypolerowaniu wykazują właściwości zdobnicze i znajdują zastosowanie w jubilerstwie[1][2] oraz sztuce rzeźbiarskiej i rzemiośle artystycznym[3].
Kamienie ozdobne stanowią jedną z kategorii kamieni jubilerskich. Kategoria kamieni ozdobnych obejmuje te kamienie, które nie spełniają kryteriów definicji kamieni szlachetnych ani kryteriów definicji kamieni półszlachetnych[4], do których zalicza się również stałe substancje naturalne pochodzenia organicznego, roślinnego lub zwierzęcego, łącznie z perłami hodowanymi[2].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Większość kamieni ozdobnych jest zwykle nieprzezroczysta lub półprzezroczysta[5], a swoje piękno zawdzięcza barwie i wzorom[3]. Kamienie ozdobne są używane nie tylko w jubilerstwie, ale także w rzeźbiarstwie do wytwarzania artystycznych przedmiotów dekoracyjnych i ornamentów[3]. Ich twardość w skali Mohsa wynosi 7 lub mniej[6]. Nie wszystkie kamienie ozdobne są rzadkie[6]. W porównaniu do kamieni szlachetnych, tzw. „Wielkiej Czwórki”, kamienie ozdobne są mniej trwałe i pospolite[7].
Przykłady
[edytuj | edytuj kod]Przykładami kamieni ozdobnych wykorzystywanych „od wieków” są m.in. rodochrozyt, howlit, malachit, turkus, lapis lazuli, odmiany chalcedonu (agat, chryzopraz, heliotrop, karneol, onyks, sardonyks i inne)[3], sodalit, rodonit, kamień księżycowy, amazonit, labradoryt, kamień słoneczny, jaspis i kwarcowe tygrysie oko[6].
- Kamienie ozdobne – kamyki
-
Jaspis -
Fasetowany kamień słoneczny -
Rodochrozyt -
Kwarcowe tygrysie oko -
Karneol -
Labradoryt
- Kamienie ozdobne – biżuteria i przedmioty
-
Szkatułka ozdobiona lapis lazuli, 1600-1650 rok -
Naszyjnik z lapis lazuli, Afganistan, połowa XX wieku -
Słoń wyrzeźbiony z howlitu -
Pierścionek z turkusami, XVIII wiek -
Waza z malachitu, Ermitaż -
Filiżanka z agatu
Współcześnie na rynku jubilerskim dostępne są nie tylko kamienie ozdobne pochodzenia naturalnego, ale także wyprodukowane przez człowieka jako kamienie syntetyczne (np. syntetyczny lapis lazuli[8], syntetyczny malachit[9], syntetyczny turkus – wg metody P. Gilsona otrzymywany w wyniku reakcji chemicznych zachodzących między węglanem miedzi, wodorotlenkiem glinu i kwasem fosforowym, przeprowadzanych w temperaturze 1000°C[10]) lub rekonstruowane (np. turkus w różnych odcieniach, z matriksem lub bez, agat, czarny onyks, howlit, jadeit, jaspis, lapis lazuli, malachit itd[11]).
Podział wg Fersmana
[edytuj | edytuj kod]Jednym z podziałów kamieni ozdobnych (dekoracyjnych) są trzy klasy wyróżnione przez Fersmana[12]:
- I klasa: minerały nieprzezroczyste, np. nefryt i jadeit, lazuryt, niektóre odmiany skaleni (amazonit, labrador), rodonit, malachit, niektóre odmiany kwarcu i chalcedonu.
- II klasa: serpentyn, agalmatolit, onyks, fluoryt.
- III klasa: alabaster, marmur, porfir – architektoniczny materiał dekoracyjny.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wytyczne dotyczące kamieni szlachetnych, ozdobnych, pereł i korali (RAL 560 A5 z 1963 r. i RAL 560 A5E z 1970 r.)
- ↑ a b Nikodem Sobczak, Tomasz Sobczak, Nazewnictwo kamieni szlachetnych i ozdobnych w świetle ustaleń międzynarodowych, „Mineralogia Polonica”, 16 (2), 1985, s. 95-97 [dostęp 2024-08-19].
- ↑ a b c d Ornamental gemstones. The Gem Museum in Singapore, 2020. [dostęp 2024-09-02]. (ang.).
- ↑ Tomasz Ochmański: Drogocenne kamienie (w) Minerały numer 6, Gazeta Targowa, str. 6. Giełdy Minerałów, 2010. [dostęp 2024-08-31].
- ↑ Gemstones. Ministère des Ressources naturelles et des Forêts Québec, 2012. [dostęp 2024-09-02]. (ang.).
- ↑ a b c Gemstones of décor: ornamental gems. Jeweller Magazine, 2012. [dostęp 2024-09-02]. (ang.).
- ↑ Czym są kamienie szlachetne, a czym ozdobne?. Muzeum Minerałów i Skamieniałości, Galeria „Tajemnice Klejnotów” w Świętej Katarzynie. [dostęp 2024-09-02].
- ↑ Łapot 2000 ↓, s. 220.
- ↑ Łapot 2000 ↓, s. 226.
- ↑ Łapot 1999 ↓, s. 221.
- ↑ Lab created gemstones. Gems N Gems. [dostęp 2024-09-05]. (ang.).
- ↑ Szlachetne odmiany korundu. Uprawnienia Budowlane, 2021. [dostęp 2024-09-14]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Włodzimierz Łapot, Gemmologia szczegółowa: vademecum, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2000, ISBN 83-226-0939-6.
- Włodzimierz Łapot, Gemmologia ogólna, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1999, ISBN 978-83-226-0891-3.