Kemp Tolley
| |
 Rear Admiral
| |
| Data i miejsce urodzenia |
29 kwietnia 1908 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 października 2000 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1929–1959 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
Kemp Tolley (ur. 29 kwietnia 1908 w Manili, zm. 28 października 2000 w Corbett) – amerykański wojskowy, historyk i publicysta, kontradmirał United States Navy, oficer wywiadu, uczestnik II wojny światowej, w czasie której wsławił się między innymi ucieczką z zajętych przez Japończyków Filipin do Australii na starym żaglowcu, po trwającym niemal trzy miesiące rejsie przez kontrolowane przez nieprzyjaciela akweny.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Kemp Tolley urodził się w rodzinie amerykańskiego wojskowego służącego na Filipinach. Akademię Marynarki Wojennej ukończył w 1929 roku. Po okresie służby na morzu, w tym na pancernikach "Florida" i "Texas"[1], w maju 1934 roku został skierowany do Europy, gdzie pełnił obowiązki oficera wywiadu wojskowego. W tym czasie nauczył się płynnie władać językiem rosyjskim[2]. Poza tym posługiwał się swobodnie także językami: francuskim, niemieckim i hiszpańskim[3].
W 1937 roku został adiutantem dowódcy South China Patrol i zastępcą dowódcy kanonierki rzecznej "Tutuila" na górnej Jangcy, w ramach Yangtze Patrol. Równolegle pełnił obowiązki oficera wywiadu w Szanghaju[2]. Po okresie pobytu w Stanach Zjednoczonych, jako instruktor w Akademii Marynarki Wojennej, powrócił do Azji. 4 grudnia 1941 roku został wyznaczony na dowódcę zmobilizowanego starego żaglowca z pomocniczym napędem dieslowskim, "Lanikai". Zgodnie z osobistym, tajnym rozkazem prezydenta Roosevelta miał on pełnić dozór na wysuniętej, narażonej na atak japoński pozycji. Według późniejszych słów samego Tolleya okręt, uzbrojony jedynie w antyczne działo trzyfuntowe i karabin maszynowy, miał być łatwym celem dla nieprzyjaciela i w razie potrzeby stanowić casus belli dla amerykańskiej administracji[3][4]. Po ataku na Pearl Harbor misja została jednak odwołana. 26 grudnia 1941 roku szkuner opuścił Manilę, uciekając przed japońską ofensywą. Przepłynął na Jawę, gdzie uczestniczył w działaniach kampanii w Holenderskich Indiach Wschodnich, zaś tuż przed ich poddaniem odpłynął w dalszy rejs[5]. Po trwającym 82 dni rejsie przez kontrolowane przez przeciwnika wody, 18 marca następnego roku dopłynął do Fremantle w Australii, jako jeden z nielicznych amerykańskich okrętów, któremu udało się opuścić wody filipińskie i indonezyjskie[4].
W maju 1942 roku Tolley został mianowany asystentem attaché morskiego w Moskwie. Pozostawał na tym stanowisku przez dwa kolejne lata, w 1944 roku żeniąc się z Rosjanką, Władą Gricenko. W tym samym czasie został awansowany do stopnia komandora (Captain)[1]. Ostatni rok wojny spędził na Pacyfiku, biorąc udział w walkach o Leyte, Iwo Jimę, Okinawę i operacjach na japońskich wodach wewnętrznych[2]. Był raniony w kampanii na Okinawię[3].
Po zakończeniu wojny pełnił między innymi funkcje dyrektora wydziału wywiadowczego Armed Forces Staff College w Norfolk (1949–1952), dowódcy Amphibious Squadron 5 (1954–1956) oraz komendanta bazy floty w Jokosuce (1958–1959)[2]. W stan spoczynku przeszedł w lipcu 1959 roku, zaś w roku następnym został awansowany do stopnia kontradmirała (Rear Admiral) i, w związku z wojną wietnamską, powrócił na krótki czas do służby czynnej jako dowódca konwoju z San Diego na Hawaje[1].
Na emeryturze osiadł w Monkton w stanie Maryland. Współpracował z licznymi pismami fachowymi, w tym "Proceedings of the US Naval Institute" oraz "Shipmate", wydawanym przez US Naval Academy[2]. Był autorem książek: Yangtze River Patrol: the U.S. Navy in China (1971), Cruise of the Lanikai: Incitement to War (1973) oraz Caviar and Commisars: the Experiences of a U.S. Naval Officer in Stalin’s Russia (1983). 9 czerwca 1992 roku został członkiem Defense Attaché System Hall of Fame[1]. Zmarł 28 października 2000 roku w swoim domu w Corbett w stanie Maryland[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Guide to the O. Kemp Tolley Papers, 1924–2000, w: Nimitz Library
- ↑ a b c d e John T. Mason, Jr.: The Pacific War Remembered: An Oral History Collection. Annapolis: 2003, s. 23–24. ISBN 1-59114-478-7.
- ↑ a b c d Jacques Kelly: Kemp Tolley, 92, retired rear admiral, linguist and 'legend'. "Baltimore Sun". 1 listopada 2000.
- ↑ a b Kemp Tolley: The Strange Mission Of The Lanikai "American Heritage". Vol. 24, Issue 6. Październik 1973.
- ↑ Rear Admiral Kemp Tolley, U.S.N. Retired. "Muse of the Yangtze River Rats"