Kiwerce
50°49′59″N 25°27′41″E/50,833056 25,461389
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Data założenia |
1870 | ||||
| Burmistrz |
Ołeksandr Kowalczuk | ||||
| Powierzchnia |
8,48 km² | ||||
| Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 3365 | ||||
| Kod pocztowy |
45200-45204 | ||||
Położenie na mapie obwodu wołyńskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
| 50°49′59″N 25°27′41″E/50,833056 25,461389
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Kiwerce (ukr. Ківерці) – miasto na Ukrainie i stolica rejonu w obwodzie wołyńskim. Leży na Wołyniu.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Kiwerce założono w 1870 w związku z budową linii kolejowej Żytomierz-Kowel i do dziś to miasto jest ważnym węzłem kolejowym. W Kiwercach od głównej trasy kolejowej odchodzi także odnoga prowadząca do pobliskiego Łucka.
W okresie II Rzeczypospolitej Kiwerce były siedzibą gminy wchodzącej w skład powiatu łuckiego. W 1923 r. erygowana została Parafia Najświętszego Serca Jezusowego w Kiwercach. Miejscowość była siedzibą gminy Kiwerce.
W dniach 14–15 września 1939 r. w Kiwercach zorganizowana została Samodzielna Kompania Czołgów R-35.
Podczas okupacji niemieckiej dla żydowskich mieszkańców miejscowości utworzono getto. 25 maja 1942 roku Sicherheitsdienst wraz z 1. zmotoryzowanym plutonem żandarmerii z Łucka i ukraińską policją rozstrzelało Żydów w liczbie 270[4].
Podczas rzezi wołyńskiej do Kiwerc ściągali polscy uchodźcy z eksterminowanych przez UPA wsi, licząc na ochronę załogi niemieckiej. 13 czerwca 1943 ksiądz Kazimierz Batowski pochował we wspólnej mogile na cmentarzu 150 Polaków zamordowanych przez UPA w okolicznych koloniach. Pod koniec[potrzebny przypis] lipca 1943 węgierska i holenderska ochrona stacji kolejowej w Kiwercach wraz z niemieckimi posiłkami z Łucka odparła atak UPA na Kiwerce. Ujęto i rozstrzelano 30 upowców oraz towarzyszącego im ukraińskiego duchownego[5].
W czasie II wojny światowej w mieście miał swoją siedzibę Obwód Armii Krajowej Kiwerce. Czasowo stacjonowała tu także część 202 batalionu policyjnego złożonego z Polaków; pododdział ten zdezerterował i przyłączył się do samoobrony Przebraża[5].
W 1945 roku zaczęto wydawać gazetę[6].
Prawa miejskie Kiwerce otrzymały w 1951[2][3].
W 1989 liczyło 16 722 mieszkańców[3][7].
W 2013 liczyło 14 611 mieszkańców[8].
Współcześnie w Kiwercach znajduje się stacja kolejowa, dwie cerkwie prawosławne (patriarchatu moskiewskiego i patriarchatu kijowskiego), kościół rzymskokatolicki i kościół ewangelicki.
Urodzeni w Kiwercach
[edytuj | edytuj kod]- Olga Bielska – polska aktorka
- Edmund Malinowski – polski nauczyciel, żołnierz, powstaniec warszawski
- Zdzisław Nikodem – polski śpiewak operowy, tenor
- Danuta Wierzbicka – polska stomatolog i polityk, posłanka na Sejm III RP I kadencji
- Janusz Wąsowicz – polski historyk sztuki, były dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku
- Henryk Zalewski – polski ekonomista
- Zbigniew Załuski – polski pisarz, eseista i scenarzysta filmowy
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
-
Cerkiew patriarchatu moskiewskiego -
Cerkiew patriarchatu kijowskiego -
Cerkiew patriarchatu kijowskiego
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Pryłućke – do 1964 Kiwerce, wieś w rejonie kiwereckim, dawny folwark Kiwerce, majątek rodziców Gabrieli Zapolskiej
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.16
- ↑ a b Киверцы // Большая Советская Энциклопедия. / под ред. А. М. Прохорова. 3-е изд. том 12. М., «Советская энциклопедия», 1973. стр.83
- ↑ a b c Киверцы // Большой энциклопедический словарь (в 2-х тт.). / редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. том 1. М., "Советская энциклопедия", 1991. стр.573
- ↑ Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6 s. 404
- ↑ a b Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 556, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
- ↑ № 2635. Ленинским путём // Летопись периодических и продолжающихся изданий СССР 1986—1990. Часть 2. Газеты. М., «Книжная палата», 1994. стр.345
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Objaśnienia na mapie: Topograficzna mapa w skali 1 : 100 000, arkusze Maniewicze i Łuck. Kijewskaja Wojenno-Kartograficzeskaja Fabrika, 2005.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Kiwirce, wś, powiat łucki, par. Łuck, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 117.
- Kiwerce, Kiwirce, wś, powiat łucki, gm. Poddubce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 80. ob. Poddębce
- Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona
