Modlitwa

Modlitwa konfederatów barskich,
obraz Artura Grottgera z 1863 r.

Starsza kobieta z młynkiem modlitewnym w Lhasa (Tybet)

Modlitwa – czynność kultowa, występująca w wielu religiach. Polega na skierowaniu swoich myśli do istoty lub istot, mogących być lub będących przedmiotem kultu (bogowie, święci, aniołowie).

Charakterystyka modlitwy

Modlitwa jest czynnością kultową, charakterystyczną dla wielu religii, polegającą na wezwaniu do bóstwa. Wywodzi się z praktyk magicznych i początkowo miała formę zaklęcia, które według wierzeń posiadało moc oddziaływania na rzeczywistość za pomocą słów. Za skuteczny element zaklęcia-modlitwy uchodziło wymawianie imienia wzywanego bóstwa. Wraz z rozwojem religii i kultu religijnego powstały inne rodzaje modlitwy (np. dziękczynne). Współcześnie najczęściej modlitwa łączy w sobie różne cechy wezwania: prośbę, podziękowanie, hołd itd.

Często język modlitwy jest sformalizowany i zrozumiały jedynie dla znających język sakralny. Niekiedy modlitwie towarzyszą określone gesty (np. klękanie), a podczas jej odmawiania używa się przeznaczonych do tego akcesoriów (np. różaniec). W religiach plemiennych towarzyszy jej często taniec rytualny. W niektórych religiach siła modlitwy zależy od liczby powtarzalnych sformułowań (tzw. modlitwa mechaniczna, np. młynki modlitewne w lamaizmie).

Modlitwa w poszczególnych religiach

Modlitwa muzułmanów w kierunku Mekki.

Akty modlitewne są powszechne we wszystkich religiach. Choć modlitwa może przyjmować formę indywidualnej rozmowy z istotą boską, to w wielu religiach ukształtował się pewien kanon modlitw, których treść jest ściśle określona i przekazywana w takiej formie wyznawcom.

Chrześcijaństwo

W chrześcijaństwie modlitwa jest rozmową z Bogiem osobowym, zwróceniem się do niego w prośbie, dziękczynieniu czy uwielbieniu. Chrześcijanie uczą się modlitwy od proroków, świętych, a przede wszystkim od Jezusa, który według Ewangelii za życia wiele razy zwracał się do Boga i przekazywał słowa modlitwy swoim uczniom. Modlitwa jest rozmową duchową, w której większość chrześcijan zwraca się również (np. w kościele rzymskokatolickim) do świętych o wstawiennictwo u Boga.

Trzy główne formy modlitwy w życiu chrześcijanina: modlitwa ustna, rozmyślanie i kontemplacja.

Hinduizm

Modlitwa w hinduizmie: om, puja, medytacja;

Islam

Modlitwa w islamie: salat, dhikr, medytacja (halvet, muraqaba)

Judaizm

Modlitwa w judaizmie: kadisz, Amida, Szema, kidusz, Mode ani.

Zobacz też

• medytacja – modlitwa w myślach i ciszy

Bibliografia

• Zarys dziejów religii, JózefJ. Keller (red.), JózefJ. Bielawski, Warszawa: „Iskry” , 1986, ISBN 83-207-0849-4, OCLC 830217472 . Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Scott A.S.A. Davison Scott A.S.A., Petitionary Prayer, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 2 maja 2017, ISSN 1095-5054 [dostęp 2017-12-30]  (ang.). (Modlitwa błagalna)
• Prayer (ang.), Routledge Encyclopedia of Philosophy, rep.routledge.com [dostęp 2023-05-13].