Mokobody

Mokobody
	wieś
	; Kościół pw. św. Jadwigi
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	siedlecki
Gmina	Mokobody
Liczba ludności (2011)	1677
Strefa numeracyjna	25
Kod pocztowy	08-124
Tablice rejestracyjne	WSI
SIMC	0682175
	Położenie na mapie gminy Mokobody Mokobody
	Położenie na mapie Polski Mokobody
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Mokobody
	Położenie na mapie powiatu siedleckiego Mokobody
	52°15′56″N 22°06′41″E/52,265556 22,111389
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Mokobody – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Mokobody^[5]^[6]

Wieś leży nad rzeką Liwiec. Siedziba gminy Mokobody, oraz rzymskokatolickiej parafii św. Jadwigi. Dawniej miasto prywatne, posiadało prawo chełmińskie, w 1496 roku położone było w ziemi drohickiej województwa podlaskiego^[7], prawa miejskie utraciło w 1870 roku.

Do 1954 roku istniała gmina Skupie, której siedzibą były Mokobody. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mokobody. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie siedleckim. We wsi działa jednostka ochotniczej straży pożarnej^[8].

Historia

Dawne nazwy miejscowości brzmiały Mąkobody i Makowody. Wieś leżała w ziemi drohickiej i była własnością rycerską. Właściciel wsi Jan Mąkobodzki w okresie władania Podlasiem przez Bolesława IV księcia mazowieckiego był kasztelanem i sędzią liwskim. Prawdopodobnie w okresie zbrojnego zatargu Kazimierza Jagiellończyka z Bolesławem stał po stronie tego ostatniego, wskutek czego utracił swoje dobra. Mokobody stały się królewszczyzną. W 1487 r. Kazimierz Jagiellończyk darował je wraz z innymi dobrami Iwaszce Bohdanowiczowi Litaworowi Chreptowiczowi, podskarbiemu dwornemu litewskiemu.

W 1496 roku miasto prywatne zostało lokowane na prawie chełmińskim^[9]. W 1510 r. potwierdzenie przywilejów i nazwę Nowe Miasto, która jednak się nie przyjęła. Do Unii brzeskiej istniała tu Cerkiew prawosławna. Mokobody należały m.in. do Ostrorogów, Ossolińskich, Jezierskich i Kuczyńskich. W 1673 roku miasto posiadał starosta drohicki Zbigniew Ossoliński^[10].

Bardzo duży wkład Mokobody włożyły w powstanie styczniowe. Już w styczniu wysłały do obrony Węgrowa ok. 600 chłopów, w większości byli uzbrojeni w kosy. 2 lutego brali oni udział w bitwie pod Węgrowem, a także słynnym w całej Europie ataku kosynierów na działa carskie. Następnego dnia, pod Mokobodami 1 tys. powstańców, w tym 200 strzelców, pod komendą kpt. Kuczkowskiego ps. Mucha, pobiło oddział rosyjski z Siedlec. Rosjanie ponieśli duże straty, było ok. 100 zabitych oraz dużo więcej rannych. W bitwie tej znaczący wkład mieli również mieszkańcy Mokobód i okolicznych wiosek. Wiele osób nie brało bezpośredniego udziału w walkach, ale pomagało walczącym. Chłopi dostarczali żywność oraz informowali o ruchach wojsk rosyjskich^[11].

Po stłumieniu powstania carska policja i wojsko rozpoczęły aresztowania powstańców. Najwybitniejszym powstańcem był urodzony w Świniarach Ludomir Benedyktowicz, który stracił w powstaniu obie dłonie. Pamiątkowa tablica na jego cześć znajduje się przy głównym wejściu do kościoła w Mokobodach. Za masowy udział mieszkańców Mokobód w powstaniu rząd carski w 1867 r., czyli kilka lat po upadku powstania styczniowego, ukarał miasteczko zabraniem mu praw miejskich i zdegradowaniem do roli wsi.

Zabytki

Kościół parafialny, klasycystyczny z lat 1792–1818, fundacji starosty Jana Onufrego Ossolińskiego. Projekt architektoniczny autorstwa Jakuba Kubickiego jest czterokrotnie pomniejszonym projektem tegoż autora wyróżnionego w ogłoszonym przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego konkursie architektonicznym na świątynię – votum za Konstytucję 3 maja^[12],
- obraz Matki Boskiej Budzieszyńskiej z XVII w., otaczany wielkim kultem,
- rokokowe rzeźby ewangelistów, wykonane przez Macieja Polejowskiego,
- obraz "Chrystus Nauczający" z końca XVIII wieku, którego autorstwo przypisuje się Franciszkowi Smuglewiczowi,
- obraz "Hołd Pasterzy" z XIX wieku autorstwa Piotra le Bruna,
- model kościoła wykonany w 1793 roku przez Jakuba Kubickiego,
Drewniana organistówka z XIX w.obecnie znajdująca się w skansenie we wsi Nowa Sucha, w miejscu organistówki znajduje się obecnie pomnik Jana Pawła II
Drewniana dzwonnica z XIX w.

Ludzie związani z Mokobodami‎

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Mokobodami‎.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 82668
↑ Wieś Mokobody w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-02-25] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 792 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich, w: Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Maria Kwapień, Józef Maroszek, Andrzej Wyrobisz, Wrocław 1976, s. 96.
↑ OSP Mokobody [online], www.siedlce-straz.pl [dostęp 2020-11-06] .
↑ Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich w XVI-XVIII w., w: Maria Kwapień; Józef Maroszek; Andrzej Wyrobisz, Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Wrocław 1976, s. 96.
↑ Anna Laszuk, Zaścianki i królewszczyzny : struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998, s. 120.
↑ Kuczkowski - Katalog Powstańców Styczniowych [online], genealogia.okiem.pl [dostęp 2021-08-03] .
↑ dr Rafał Dmowski: Świątynia Opatrzności Bożej w pomniejszeniu czyli kościół pw. św. Jadwigi w Mokobodach. [w:] "Prestiż", 2014, nr 10, s. 12-13 [on-line]. [dostęp 2015-05-26]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Mokobody, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 620 .
Mokobody. Historia miejscowości oraz parafii
Mokobody w "Pamiętniku Sandomierskim" t.1 Tomasza Ujazdowskiego w tekście o Budzieszynie str. 364
Mokobody w tekście z 1590 r

Zobacz też

Cmentarz żydowski w Mokobodach

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 82668

[pwl-2] Wieś Mokobody w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-02-25] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[nsp-3] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 792 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-5] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-6] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[7] Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich, w: Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Maria Kwapień, Józef Maroszek, Andrzej Wyrobisz, Wrocław 1976, s. 96.

[8] OSP Mokobody [online], www.siedlce-straz.pl [dostęp 2020-11-06] .

[9] Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich w XVI-XVIII w., w: Maria Kwapień; Józef Maroszek; Andrzej Wyrobisz, Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Wrocław 1976, s. 96.

[10] Anna Laszuk, Zaścianki i królewszczyzny : struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998, s. 120.

[11] Kuczkowski - Katalog Powstańców Styczniowych [online], genealogia.okiem.pl [dostęp 2021-08-03] .

[12] r Rafał Dmowski: Świątynia Opatrzności Bożej w pomniejszeniu czyli kościół pw. św. Jadwigi w Mokobodach. [w:] "Prestiż", 2014, nr 10, s. 12-13 [on-line]. [dostęp 2015-05-26]. (pol.).

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Wsie	Bale Dąbrowa Jeruzale Kapuściaki Kisielany-Kuce Kisielany-Żmichy Książopole-Jałmużny Księżopole-Smolaki Męczyn Męczyn-Kolonia Mokobody Mokobody-Kolonia Niwiski Osiny Dolne Osiny Górne Pieńki Skupie Świniary Wesoła Wólka Proszewska Wólka Żukowska Wyłazy Zaliwie-Brzozówka Zaliwie-Piegawki Zaliwie-Szpinki Zemły Ziomaki Żuków
Integralne części wsi	Tuszetów

Przynależność wojewódzka	gubernia siedlecka (1867–1912) gubernia lubelska (1912–1915) woj. lubelskie (II RP) (1919–39) woj. lubelskie (PRL) (1944–48) woj. warszawskie (1949–75)
Miasta	Łosice (← 1932–55 →) Mokobody (do 1870) Mordy (do 1870 i od 1919) Siedlce (do 1948 →)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Czuryły (do 1954) Domanice (do 1954) Górki (← 1932–54) Huszlew (← 1932–54) Jasionka (do 1928) Jastrzębie (do ?) (Stara) Kornica (← 1932–54) Kotuń (od 1973) Królowa Niwa (do 1954) Krześlin (do 1954) Łysów (← 1932–54) Mokobody (od 1973) Mordy (do ?) Mordy (od 1973) Niwiski (do 1954) Olszanka (← 1932–54) Paprotnia (od 1973) Pióry (do 1928) Przesmyki (← 1923–54) Sarnaki (← 1932–54) Seroczyn (do 18??) Siedlce (od 1973) Skórzec Skupie (do 1954) Stara Wieś (do 1954) Stok Ruski (ok. 1915–54) Suchożebry (od 1973) Świniarów (← 1932–54) Tarków (do 1954) Wiśniew (do 1954) Wodynie (do 1954) Zbuczyn (Poduchowny) Żeliszew (do 1954)
Gromady (1954–72)	Bejdy (1954–55 →) Białki (1954–61) Bojmie (← 1956–72) Borki-Wyrki (1954–59) Chotycze (1954–55 →) Czeberaki (1954–55 →) Czołomyje (1954–61) Dąbrówka-Niwka (1954–61) Domanice (1954–72) Golice (1954–58) Górki (1954–55 →) Grala-Dąbrowizna (1954–59) Hadynów (1954–55 →) Hołubla (1954–72) Huszlew (1954–55 →) Izdebki-Wąsy (1954–59) Kamianki Lackie (1954–55 →) Kobylany (1954–55 →) Kornica Nowa (1954–55 →) Koszewnica (1954–59) Kotuń (1954–72) Krynica (1954–61) Krzesk (1954–72) Krzesk Stary (1954–61) Krześlin (1954–72) Krzymosze (1954–59) Krzywośnity (1954–55 →) Lipno (1954–55 →) Łysów (1954–55 →) Mierzwice Kolonia (1954–55 →) Mokobody (1954–72) Mordy (1954–72) Mostów (1954–55 →) Niemojki (1954–55 →) Niwiski (1954–72) Olszanka (1954–55 →) Olszyc Szlachecki (1954–59) Opole Nowe (1954–61) Paprotnia (1954–72) Platerowo-Pasieka (1954–55 →) Podnieśno (1954–59) Pruszyn (1954–68) Przesmyki (1954–55 →) Radomyśl (1954–61) Radzików Wielki (1954–72) Ruda Wolińska (1954–59) Rusków (1954–55 →) Sarnaki (1954–55 →) Sekuła (1954–57) Seroczyn (1954–72) Siedlce (1961–72) Skórzec (1954–72) Skupie (1954–59) Stok Lacki (1954–61) Strzała (1954–61) Suchożebry (1954–72) Szpaki Stare (1954–55 →) Śmiary (1954–61) Tarcze (1954–72) Wiśniew (1954–72) Wodynie (1954–72) Wojnów (1954–55 →) Wołyńce (1958–59) Zakrze (1954–55 →) Zbuczyn Poduchowny (1954–72) Żabokliki (1959–61) Żeliszew Podkościelny (1954–72) Żelków-Kolonia (1954–68)