Oskar Sosnowski

Oskar Sosnowski
Pełne imię i nazwisko	Oskar Wiktor Sosnowski
Data i miejsce urodzenia	6 listopada 1880 ; Petersburg
Data i miejsce śmierci	1939 ; Warszawa
Zawód, zajęcie	architekt
Narodowość	polska
Alma Mater	Instytut Politechniczny w Warszawie
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Warszawie (1911–1923)

Pastel *Glosa św. Teresy* – przykład twórczości plastycznej Sosnowskiego, 1928

Grób Oskara Sosnowskiego na cmentarzu Powązkowskim

Oskar Wiktor Sosnowski (ur. 6 listopada 1880 w Petersburgu, zm. 1939 w Warszawie) – polski architekt i konserwator zabytków.

Życiorys

W 1903 ukończył studia w Instytucie Politechnicznym w Warszawie. Po studiach pracował w wydziale budowlanym kolei warszawsko-wiedeńskiej. Pracował także u Józefa Piusa Dziekońskiego. W 1914 został profesorem zwyczajnym Politechniki Lwowskiej, zaś w 1919 Politechniki Warszawskiej. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej^[1]. Był kierownikiem wydziału w Ministerstwie Spraw Polskich Ukraińskiej Republiki Ludowej^[1].

W swoich projektach nawiązywał do form historycznych, stosując jednak nowe materiały, jak na przykład żelbet. W projekcie osiedla Miasto-Ogród Czerniaków po raz pierwszy zastosował formę urbanistyczną, znaną jako okolnica.

W 1922 był inicjatorem utworzenia Towarzystwa Urbanistów Polskich. W 1929 założył Zakład Architektury Polskiej na Politechnice Warszawskiej.

Po wybuchu II wojny światowej w trakcie obrony Warszawy osobiście czuwał nad bezpieczeństwem gmachu Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej przy ul. Koszykowej 55, na podwórzu którego w dniu 24 września 1939 podczas bombardowania został trafiony odłamkiem, wskutek czego utracił obie nogi, po czym zmarł 4 października 1939^[2]. Według A. Kunerta zmarł na zakażenie krwi po zmiażdżeniu nogi podczas ratowania zbiorów zbombardowanego gmachu WA PW^[1]. Prowizorycznie został pochowany na dziedzińcu Wydziału Architektury PW^[3]. W późniejszym czasie jego szczątki zostały złożone w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 88-6-20/21)^[4] w Warszawie, gdzie inskrypcja podała, iż poległ 24 września 1939^[5]. Według innego źródła zmarł 28 września 1939^[6].

Dzieci

Jego dwaj synowie zginęli w powstaniu warszawskim^[1].

Wybrane prace

Współautorstwo kamienicy Bałabanów we Lwowie (1908),
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Warszawie (1911–1923)
Kościół św. Agnieszki w Goniądzu (1924)
Kościół św. Rocha w Białymstoku (1927–1939)
Kościół pw. Świętego Andrzeja Boboli w Białymstoku (1937–1938)
kościół św. Michała Archanioła na Bronowicach w Lublinie (1930–1938)
Przebudowa z regotycyzacją Fary Witoldowej w Grodnie (1924–1934)
Kościoły w Orłowie, Grudziądzu, Chlewiskach i Chotczy Dolnej
Otoczenie pomnika Fryderyka Chopina w Warszawie (cokół oraz basen)
Kościół Świętej Trójcy w Fałkowie (1920–1948)

Publikacje

Powstanie, układ i cechy charakterystyczne sieci ulicznej na obszarze wielkiej Warszawy (1930)
Dzieje budownictwa w Polsce (nieukończone, t. 1 opublikowany przez PWN w 1964)

Odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[7]

Upamiętnienie

Tablica pamiątkowa w miejscu śmierci, na podwórzu gmachu Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej przy ul. Koszykowej 55, odsłonięta w 1979^[8].
W 1975 jego imieniem nazwano ulicę w obecnej dzielnicy Ursynów w Warszawie^[9].
W 2012 jego imieniem nazwano ulicę w Białymstoku^[10].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d A. K. Kunert, Z. Walkowski, Kronika kampanii wrześniowej 1939, Wydawnictwo Edipresse Polska, Warszawa 2005, ISBN 83-60160-99-6, s. 109.
↑ Kronika żałobna. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 266, s. 4, 6 października 1939.
↑ Ś. p. prof. Oskar Sosnowski. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 267, s. 2, 7 października 1939.
↑ Cmentarz Stare Powązki: Michał Rzodkiewicz, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-22] .
↑ Cmentarz Stare Powązki: Michał Rzodkiewicz, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-11-10] .
↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 796. ISBN 83-01-08836-2.
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 21.
↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 132. ISBN 83-912463-4-5.
↑ Uchwała nr 34 Rady Narodowej m. st. Warszawy z dnia 24 listopada 1975 r. w sprawie nadania nazw ulicom, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 30 grudnia 1975 r., nr 16, poz. 115, s. 1.
↑ Uchwała nr XXXII/363/12 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 24 września 2012 r. w sprawie nadania nazwy ulicy, położonej w Białymstoku w granicach osiedli Nr 1 – Centrum oraz Nr 6 - Przydworcowe. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Podlaskiego nr 2881 [on-line]. 10 października 2012. [dostęp 2023-09-11].

Bibliografia

Maria Brykowska, Sosnowski Oskar, [w:] Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, red. Henryk Kondziela, Hanna Krzyżanowska, z. 2, Poznań, Wydaw. Poznańskie 2006, ISBN 83-7177-416-8
Oskar Sosnowski. sowa.website.pl. [dostęp 2016-06-13]. (pol.).

[Kunert-1] A. K. Kunert, Z. Walkowski, Kronika kampanii wrześniowej 1939, Wydawnictwo Edipresse Polska, Warszawa 2005, ISBN 83-60160-99-6, s. 109.

[2] Kronika żałobna. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 266, s. 4, 6 października 1939.

[3] Ś. p. prof. Oskar Sosnowski. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 267, s. 2, 7 października 1939.

[4] Cmentarz Stare Powązki: Michał Rzodkiewicz, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-22] .

[5] Cmentarz Stare Powązki: Michał Rzodkiewicz, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-11-10] .

[6] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 796. ISBN 83-01-08836-2.

[7] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 21.

[8] Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 132. ISBN 83-912463-4-5.

[9] Uchwała nr 34 Rady Narodowej m. st. Warszawy z dnia 24 listopada 1975 r. w sprawie nadania nazw ulicom, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 30 grudnia 1975 r., nr 16, poz. 115, s. 1.

[10] Uchwała nr XXXII/363/12 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 24 września 2012 r. w sprawie nadania nazwy ulicy, położonej w Białymstoku w granicach osiedli Nr 1 – Centrum oraz Nr 6 - Przydworcowe. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Podlaskiego nr 2881 [on-line]. 10 października 2012. [dostęp 2023-09-11].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]