Pelin Esmer
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1972 |
|---|---|
| Zawód |
reżyserka, scenarzystka, producentka, montażystka |
| Lata aktywności |
od 1998 |
| Strona internetowa | |
Pelin Esmer (ur. 1972 w Stambule[1]) – turecka reżyserka, scenarzystka, producentka i montażystka filmowa. Założycielka niezależnej wytwórni filmowej Sinefilm[2]. Autorka filmów dokumentalnych i fabularnych, pokazywanych na prestiżowych festiwalach międzynarodowych, za swoje produkcje otrzymała liczne nagrody i wyróżnienia. W swojej twórczości Esmer podejmuje tematykę obyczajową, koncentrując na intymnych historiach jednostek wpisujących się dyskretnie w panoramę społeczną współczesnej Turcji[3].
Kariera
[edytuj | edytuj kod]Pelin Esmer studiowała nauki społeczne na Uniwersytecie Boğaziçi w Stambule[3]. W czasie studiów zafascynowała się pokazywanymi na zajęciach z antropologii filmami dokumentalnymi[1], co skłoniło ją do rozwijania swojej kariery w tym kierunku, w 1995 roku zrealizowała razem z amerykańską reżyserką Jeanne Finley film Conversations Across the Bosphorus, pełniąc funkcję asystentki autorki, odpowiedzialnej za większość realizacji[3]. Po ukończeniu studiów uniwersyteckich Esmer uczestniczyła w kursie warsztatowym Yavuza Özkana[3], cenionego tureckiego dokumentalisty, znanego przede wszystkim z zaangażowanego politycznie filmu The Mine (1978)[4], w 1997 roku współpracując z nim przy produkcji filmu Bir Erkeğin Anatomisi. W kolejnych latach pracowała jako asystentka reżysera m.in. w filmach dokumentalistów Enisa Rızy oraz Ziya Öztana[3].
W 2002 roku zrealizowała swój debiut, 47-minutowy dokument poświęcony Mithatowi Esmerowi, jej wujkowi, zatytułowany Koleksiyoncu („Kolekcjoner”)[3]. Na użytek przygotowania własnego dzieła założyła niezależną wytwórnię Sinefilm, którą prowadzi od tego czasu z Nidą Karabol, Tolgą Esmer i Dilde Mahallim i w której nakręciła wszystkie swoje kolejne filmy[2]. Pełnometrażowym debiutem Esmer było Przedstawienie (2005), dokument poświęcony dziewięcioosobowej, amatorskiej żeńskiej grupie teatralnej przygotowującej spektakl bazujący na ich własnych historiach życiowych[3]. W 2009 roku w konkursie głównym na MFF w San Sebastian pokazano Za dziesięć jedenasta, pierwszy fabularny film reżyserki, w którym ponownie jako protagonista wystąpił Mithat Esmer[5]. Film, przygotowany w ramach rezydencji MFF w Cannes był dystrybuowany w kinach w Turcji, Niemczech i Francji, a także pokazywany na przeglądach i festiwalach w kilkunastu krajach (w tym w USA). W 2012 roku na festiwalach w Toronto i Rotterdamie reżyserka zaprezentowała film Strażnica[2], dofinansowany z funduszy tureckiego Ministerstwa Kultury i Europejskiego Funduszu Wsparcia EURIMAGES[6]. Film zdobył sześć nagród na MFF w Adanie, w tym wyróżnienie dla najlepszej reżyserki[7]. Trzeci film fabularny Esmer, Użyteczne, również został zrealizowany w międzynarodowej koprodukcji[8], przyniósł autorce nagrodę za najlepszy scenariusz na festiwalu filmowym w Tallinnie[2] oraz wyróżnienie Międzynarodowej Federacji Krytyków Filmowych FIPRESCI na MFF w Stambule[9]. Produkcja Sinefilm trafiła także do międzynarodowej dystrybucji, m.in. w Polsce za pośrednictwem platform streamingowych[10]. Najnowszym filmem tureckiej reżyserki jest Queen Lear, dokument poświęcony znanej z Przedstawienia grupie teatralnej przygotowującej swoją kobiecą reinterpretację dramatu szekspirowskiego do wystawienia na tureckiej prowincji[3].
W 2019 roku Pelin Esmer była uczestniczką rezydencji Camargo Foundation we Francji, pracując nad nowym projektem[2].
Styl
[edytuj | edytuj kod]Kino Pelin Esmer ukształtowało się pod silnym wpływem konwencji dokumentalnej, z którą pracowała na początku kariery. Jej wczesny styl zdradza inspiracje mocnym realizmem Yavuza Özkana oraz minimalizmem Jeanne Finley. Wpływy dokumentalne są również widoczne w fabularnych produkcjach tureckiej reżyserki, której styl opisywany jest często w kontekście przenikania się dokumentalizmu i fikcji[3]. W swoich filmach Esmer skupia się na indywidualnych, „małych” historiach jednostek, wokół których buduje wrażliwą obserwację kondycji społecznej Turcji, jej skomplikowanej historii, nierównościach, a także sytuacji kobiet w patriarchalnym społeczeństwie. Częstym motywem w filmach reżyserki jest samotność, podkreślana przez kontemplacyjną narrację i ekspozycję postaci na tle pustej bądź anonimowej przestrzeni.[potrzebny przypis]
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]| Rok | Tytuł (międzynarodowy) | Tytuł (oryginalny) | Tytuł (polski) | Gatunek |
|---|---|---|---|---|
| 2002 | The Collector | Koleksiyoncu | dokumentalny | |
| 2005 | The Play | Oyun | Przedstawienie | dokumentalny |
| 2009 | 10 to 11 | 11'e 10 kala | Za dziesięć jedenasta | fabularny |
| 2012 | Watchtower | Gozetleme Kulesi | Strażnica | fabularny |
| 2017 | Something Useful | İşe Yarar Bir Şey | Użyteczne | fabularny |
| 2019 | Queen Lear | dokumentalny |
Na podstawie strony reżyserki[11], warianty tytułów na podstawie portali Filmweb[12] oraz IMDB[13].
Nagrody i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]| Nagroda | Festiwal/Konkurs | Film |
|---|---|---|
| Nagroda – Najlepszy dokument | MFF w Rzymie 2002 | The Collector |
| Nagroda Jury – Najlepszy nowy twórca dokumentu | Tribeca Film Festival 2006 | The Play |
| Nagroda Yılmaza Güneya | Adana Golden Boll Film Festival 2006 | The Play |
| Nagroda Specjalna Jury | MFF w Stambule 2009 | 10 to 11 |
| Wyróżnienie | IndieLisboa International Independent Film Festival 2009 | 10 to 11 |
| Nagroda – Najlepsza reżyseria | Adana Golden Boll Film Festival 2012 | Watchtower |
| Wyróżnienie: Nagroda Don Kichota | MFF we Fribourgu 2013 | Watchtower |
| Wyróżnienie Jury Ekumenicznego | MFF we Fribourgu 2013 | Watchtower |
| Nagroda – Najlepszy scenariusz | Tallinn Black Nights Film Festival 2017 | Something Useful |
| Nagroda FIPRESCI | MFF w Stambule 2017 | Something Useful |
| Nagroda Yılmaza Güneya | Adana Golden Boll Film Festival 2019 | Queen Lear |
| SİYAD Cüneyt Cebenoyan Award | Adana Golden Boll Film Festival 2019 | Queen Lear |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Pelin Esmer | Filmmaker Profile [online], TCM PRESENTS WOMEN MAKE FILM [dostęp 2020-12-12] (ang.).
- ↑ a b c d e Biography [online], Pelin Esmer Resmi Sitesi [dostęp 2020-12-12] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Rendezvous with Directors 7: Pelin Esmer – İstanbul Modern [online], www.istanbulmodern.org [dostęp 2020-12-12].
- ↑ who’s who. Yavuz ozkan [online], www.turkishculture.org [dostęp 2020-12-12].
- ↑ 10 to 11. [dostęp 2020-12-12].
- ↑ Eurimages supports 19 European co-productions, Council of Europe Press Release from 25.10.2011, online: https://rm.coe.int/168071fb5e [dostęp 2020-12-12].
- ↑ Watchtower – Pelin Esmer Resmi Sitesi [online] [dostęp 2020-12-12] (ang.).
- ↑ Something Useful (Ise yarar bir sey) [online], Cineuropa – the best of european cinema [dostęp 2020-12-15] (ang.).
- ↑ 36th International Istanbul Film Festival [online] [dostęp 2020-12-12] (ang.).
- ↑ Użyteczne dostęp VOD w Polsce [online], Upflix.pl [dostęp 2020-12-12] (pol.).
- ↑ Films – Pelin Esmer Resmi Sitesi [online] [dostęp 2020-12-12] (ang.).
- ↑ Pelin Esmer [online], Filmweb [dostęp 2020-12-12] (pol.).
- ↑ Pelin Esmer [online], IMDb [dostęp 2020-12-12].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Pelin Esmer w bazie Filmweb
- Pelin Esmer w bazie IMDb (ang.)