Powiat sarneński

Powiat sarneński
	powiat
Państwo	Polska
Województwo	wołyńskie
Data powstania	15 marca 1920
Siedziba	Sarny
Powierzchnia	5478 km²
Populacja (1931); • liczba ludności	; 181,3 tys.
• gęstość	33,1 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	3
Liczba gmin wiejskich	9
	Położenie na mapie województwa;

Powiat sarneński – dawna jednostka samorządu terytorialnego II stopnia i podziału administracyjnego, utworzona 15 marca 1920 r. pod Zarządem Cywilnym Ziem Wołynia i Frontu Podolskiego z dotychczasowych gmin powiatu rówieńskiego: Wysock, Dąbrowica, Lubikowicze, Niemowicze i Wiry oraz gmin powiatu owruckiego: Kisorycze, Olewsk i Jurowo^[1]. 1 czerwca 1920 r. przekazany Rządowi Rzeczypospolitej Polskiej (w granicach należących dawniej do powiatu rówieńskiego)^[2]. 12 grudnia 1920 r. do powiatu pod Zarządem Terenów Przyfrontowych i Etapowych przyłączono gminy: Bereźnica, Włodzimierzec, Horodziec, Rafałówka i Bielska Wola z powiatu łuckiego^[3]. 19 lutego 1921 r. wszedł w skład nowo utworzonego województwa poleskiego II Rzeczypospolitej^[4]. 16 grudnia 1930 r. został przyłączony do województwa wołyńskiego^[5]. Jego siedzibą było miasto Sarny. W skład powiatu wchodziło 9 gmin wiejskich, 3 miejskie, 172 gromady wiejskie (sołectwa), 1 miasto i 5 miasteczek. 1 stycznia 1923 r. wyłączono gminę Wysock do nowo utworzonego powiatu stolińskiego^[6].

Dane

Powiat sarneński zajmował północno-wschodnią część województwa wołyńskiego i graniczył: od zachodu z powiatami kowelskim i łuckim, od północy z województwem poleskim (powiaty piński i stoliński), od wschodu granica jego przebiegała wzdłuż granicy państwowej Polska-ZSRR, zaś od południa graniczył z powiatem kostopolskim.

Powierzchnia powiatu wynosiła 5.478 km², a ludność 181,3 tys. osób (według spisu z 1931 r.), a więc dawała wskaźnik zamieszkania 33 osoby na 1 km².

Według drugiego powszechnego spisu ludności z 1931 roku powiat liczył 181 284 mieszkańców, 28 192 było rzymskokatolickiego wyznania, 450 – unickiego, 132 241 – prawosławnego wyznania, 816 – augsburskiego, 65 – reformowanego, 57 – unijne ewangelickie, 762 osób podało wyznanie ewangelickie bez bliższego określenia, 2 478 – inne chrześcijańskie, 16 088 – mojżeszowe, 5 – inne niechrześcijańskie, 122 osób nie podało przynależności konfesyjnej^[7].

Podział administracyjny

Gminy

gmina Antonówka nad Horyniem (od 1928, wcześniej: gmina Horodziec^[8]^[9])
gmina Bielska Wola
gmina Bereźnica (do 1928)^[10]
gmina Dąbrowica (miejska)
gmina Dąbrowica
gmina Horodziec (do 1928, następnie: gmina Antonówka nad Horyniem)^[8]
gmina Kisorycze
gmina Klesów
gmina Lubikowicze
gmina Niemowicze
gmina Rafałówka
gmina Rokitno (miejska)
gmina Sarny (miejska)
gmina Włodzimierzec
gmina Wysock (do 1922)^[11]

Miasta

Bereźnica (do ?)
Dąbrowica
Rokitno^[12]
Sarny
Włodzimierzec (do ?)
Wysock (do 1922)^[11]

Starostowie

Stanisław Rutkowski (1920-)^[13]

Zobacz też

Przypisy

↑ Dz. Urz. ZCZWiFP z 1920 r. Nr 2, poz. 20
↑ Dz. Urz. ZCZW z 1920 r. Nr 42, poz. 1058
↑ Dz. Urz. ZTPiE z 1920 r. Nr 5, poz. 49
↑ Dz.U. z 1921 r. nr 16, poz. 93
↑ Dz.U. z 1930 r. nr 82, poz. 649
↑ Dz.U. z 1922 r. nr 116, poz. 1051
↑ Drugi Powszechny Spis Ludności z Dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i Gospodarstwa Domowe. Ludność. Stosunki /Zawodowe. Województwo Wołyńskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1938, s. 27.
↑ ^a ^b M.P. z 1929 r. nr 93, poz. 223
↑ "Polesie" (tygodnik), nr 16, 18 listopada 1928, s. 12
↑ Dz.U. z 1928 r. nr 46, poz. 452
↑ ^a ^b 1 stycznia 1923 r. wyłączono z powiatu sarneńskiego i przyłączono do powiatu stolińskiego Dz.U. z 1922 r. nr 116, poz. 1051
↑ zdegradowane (Dz.U. Z.C.Z.W. Nr 13 poz. 112)
↑ Ruch służbowy. W starostwach. „Dziennik Urzędowy Zarządu Terenów Przyfrontowych i Etapowych”, s. 6, Nr 1 z 20 października 1920.

[1] Dz. Urz. ZCZWiFP z 1920 r. Nr 2, poz. 20

[2] Dz. Urz. ZCZW z 1920 r. Nr 42, poz. 1058

[3] Dz. Urz. ZTPiE z 1920 r. Nr 5, poz. 49

[4] Dz.U. z 1921 r. nr 16, poz. 93

[5] Dz.U. z 1930 r. nr 82, poz. 649

[6] Dz.U. z 1922 r. nr 116, poz. 1051

[7] Drugi Powszechny Spis Ludności z Dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i Gospodarstwa Domowe. Ludność. Stosunki /Zawodowe. Województwo Wołyńskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1938, s. 27.

[autonazwa2-8] M.P. z 1929 r. nr 93, poz. 223

[9] "Polesie" (tygodnik), nr 16, 18 listopada 1928, s. 12

[10] Dz.U. z 1928 r. nr 46, poz. 452

[autonazwa1-11] 1 stycznia 1923 r. wyłączono z powiatu sarneńskiego i przyłączono do powiatu stolińskiego Dz.U. z 1922 r. nr 116, poz. 1051

[12] zdegradowane (Dz.U. Z.C.Z.W. Nr 13 poz. 112)

[13] Ruch służbowy. W starostwach. „Dziennik Urzędowy Zarządu Terenów Przyfrontowych i Etapowych”, s. 6, Nr 1 z 20 października 1920.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Przynależność wojewódzka	woj. poleskie (1921–30) woj. wołyńskie (1930–39)
Miasta	Bereźnica (do 1926) Dąbrowica Rokitno (do 1922 i od 1927) Sarny Włodzimierzec (do 1926) Wysock (do 1922 →)
Gminy wiejskie	Antonówka nad Horyniem (od 1928) Bereźnica (do 1928) Bielska Wola Dąbrowica Horodziec (do 1928) Jurowo (do 1920) Kisorycze Klesów (od 1922) Lubikowicze Niemowicze Olewsk (do 1920) Rafałówka Wiry (do 1922) Włodzimierzec Wysock (do 1922 →)