Punkty antropometryczne na głowie
Punkty antropometryczne lub wzorowane na antropometrycznych służą określaniu położenia poszczególnych struktur ciała ludzkiego względem innych oraz do pomiarów antropometrycznych, kraniometrycznych, cefalometrycznych (kefalometrycznych), gnatometrycznych, np. w ortodoncji (w diagnostyce i badaniach szczękowoortopedycznych)[1], anatomii opisowej[2], topograficznej[2] i plastycznej[2] oraz w antropologii[2].
Na głowie wyróżniamy punkty skórne i kostne oraz punkty nieparzyste, leżące na linii pośrodkowej głowy (ciała), i parzyste, znajdujące się symetrycznie po obu jej stronach[1].
| parzyste | ||
|---|---|---|
| skórne | kostne | położenie |
| Alare (Al) | – | najbardziej do boku na skrzydełkach nosa[1][2][3] |
| Cheilon (Ch) | – | w kącikach ust[1][2][3] |
| Tragion (T) | – | na górnych krawędziach skrawkach uszu[1][2][3] |
| Retrotragiale (Rt) | – | najbardziej do tyłu na skrawkach uszu[2] |
| – | Auriculare (Au)[a] | w środkach otworów słuchowych zewnętrznych[2][3] |
| – | Porion (Po) | na górnych brzegach otworów słuchowych zewnętrznych[2][3] |
| Euryon (Eu) | Euryon (Eu) | najbardziej do boku na poprzecznej przekątnej czaszki[2] |
| Orbitale (Or) | Orbitale (Or) | najniżej na brzegach podoczodołowych[1], w miejscu przecięcia się linii źrenicznej (pionowej linii przebiegającej przez środek źrenicy) przy patrzeniu w dal z dolnym brzegiem oczodołu[2][3] |
| Zygion (Zy) | Zygion (Zy) | najbardziej do boku na łukach jarzmowych[1][2][3] |
| Gonion (Go) | Gonion (Go) | na przejściu trzonu żuchwy w jej gałęzie[1][2], najbardziej ku tyłowi i dołowi na kątach żuchwy (w zasadzie punkty przecięcia stycznych do dolnego brzegu trzonu żuchwy po obu stronach ze stycznymi do tylnych krawędzi gałęzi żuchwy tej samej strony)[3] |
| nieparzyste | ||
| skórne | kostne | położenie |
| Trichion (Tr) | – | na górnej granicy czoła, na przejściu skóry głowy owłosionej w nieowłosionej[1][2][3] |
| Ophryon (Op) | (Ophryon (Op))[b] | na poziomie linii łączącej górne granice łuków brwiowych[1][2][3] często glabella i ophryon pokrywają się ze sobą[2][3] |
| Glabella (G) | Glabella (G) | najbardziej do przodu w dolnej części czoła między łukami brwiowymi[1][2] często glabella i ophryon pokrywają się ze sobą[2][3] |
| Nasion (N) | Nasion (N) | (skórny:) w najgłębszym zagłębieniu nosowo-czołowym[1][2][3] (kostny:) na szwie nosowo-czołowym[1][2][3] |
| Pronasale (Prn[4]) | – | najbardziej wysunięty do przodu punkt na czubku nosa[5][4][6] |
| Columella (ctg) | – | przejście dolnego prostego odcinka skóry przegrody nosa w wypukłość czubka nosa[3][6] |
| – | Spina nasalis anterior (Sp) | na wierzchołku kolca nosowego przedniego (łac. spina nasalis anterior)[2][3] |
| – | Subspinale (Ss), punkt A Downsa[2][3] |
w największym zagłębieniu wyrostka zębodołowego szczęki pod kolcem nosowym przednim[2][3] |
| Subnasale (Sn) | – | na przejściu skórnej przegrody nosa w wargę górną[1][2][3] |
| Labrale superius (Ls) | – | na przejściu skóry wargi górnej w jej czerwień[1][2][3] |
| Prosthion (Pr) | Prosthion (Pr) | (dziąsłowy:) najniżej na brzegu dziąsłowym wyrostka zębodołowego szczęki między siekaczami przyśrodkowymi[2][3] (kostny:) najniżej na brzegu kostnym wyrostka zębodołowego szczęki między siekaczami przyśrodkowymi[2][3] |
| – | Incision superius (Is) | (zębowy:) na wysokości brzegów siecznych siekaczy górnych przyśrodkowych[3] |
| Stomion (St)[c] | – | w miejscu zetknięcia się czerwieni obu warg[1][2][3] (w rozluźnieniu) |
| – | Incision inferius (Ii) | (zębowy:) na wysokości brzegów siecznych siekaczy dolnych przyśrodkowych[3] |
| Infradentale (Id) | Infradentale (Id) | (dziąsłowy:) najwyżej na brzegu dziąsłowym części zębodołowej żuchwy między siekaczami przyśrodkowymi[2][3] (kostny:) najwyżej na brzegu kostnym części zębodołowej żuchwy między siekaczami przyśrodkowymi[2][3] |
| Labrale inferius (Li) | – | przejście skóry wargi dolnej w jej czerwień[1][2][3] |
| Supramentale (Sm)[d] | Supramentale (Sm)[d], punkt B Downsa[1][2][3] |
(skórny:) w najgłębszym zagłębieniu bruzdy wargowo-bródkowej[1][2][e] (kostny:) w najgłębszym miejscu przejścia części zębodołowej żuchwy w bródkę[1][2][3][f] w przypadku braku wklęsłości profilu bródki ten punkt kostny oznacza się jako punkt styczny do linii poprowadzonej z punktu Nasion[3] |
| Pogonion (Pg) | Pogonion (Pg) | najbardziej doprzednio na szczycie guzowatości bródkowej[1][2][3] |
| Gnathion (Gn) | Gnathion (Gn) | najbardziej ku dołowi i do przodu na dolnym zarysie bródki[1][2][3] |
| Menton (Me) | Menton (Me) | na dolnej krawędzi bródki[3], najbardziej ku dołowi i tyłowi na bródce |
| Opisthocranion (Op) | Opisthocranion (Op) | najbardziej tyłowi i dołowi na czaszce[2] (na kości potylicznej[3]) |
| parzyste | ||
|---|---|---|
| skórne | kostne | położenie |
| – | Lateroorbitale (Lo) | punkt przecięcia się krawędzi oczodołu i zarysu skrzydła większego kości klinowej[6] |
| Endocanthion (En[potrzebny przypis]) | Endocantion (En) | (skórny:) wewnętrzny kąt oka[7] (kostny:) najbardziej przyśrodkowy punkt krawędzi oczodołu[potrzebny przypis] |
| Exocanthion (Ex) | Exocantion (Ex) | (skórny:) zewnętrzny kąt oka[8][9][10] |
| – | Maxillare (Mx) | największe wgłębienie wyrostka zębodołowego szczęki[6] |
| – | Mastoidale (Ms) | najniższy punkt zarysu wyrostka sutkowatego[12] |
| nieparzyste | ||
| skórne | kostne | położenie |
| – | Basion (B) | najbardziej dotylnie i do dołu położony punkt stoku[3] |
| – | Sella (S) | geometryczny środek siodła tureckiego, środek największej średnicy siodła tureckiego[3] |
| – | Sella turcica (Se) | środek linii łączącej przedni guzek siodła tureckiego z górna krawędzią grzbietu[3] |
| – | Pterygomaxillare (Pm) | punkt przecięcia się tylnego zarysu szczęki (=przednie ograniczenie dołu skrzydłowo-podniebiennego) z zarysem podniebienia twardego[3] |
| – | articulare (a, Ar) | w miejscu przecięcia się podstawy kości klinowej z tylnym zarysem głowy lub szyjki żuchwy[3] |
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ani Karłowska, ani Łabiszewska-Jaruzelska (wymieniające ten punkt) nie określiły, czy auriculare jest punktem skórnym czy kostnym; trudno jest to określić, skoro punkt nie znajduje się ani na kości, ani na skórze, tylko w powietrzu.
- ↑ Według Pisulskiej-Otremby Ophryon jest też punktem kostnym.
- ↑ Według Pisulskiej-Otremby: (Sto).
- ↑ a b Według Pisulskiej-Otremby: (Sn).
- ↑ Według Karłowksiej Supramentale jest tylko punktem kostnym.
- ↑ Według Łabiszewskiej-Jaruzelskiej Supramentale jest tylko punktem skórnym; punktem kostnym jest tylko punkt B Downsa.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Pisulska-Otremba 1988 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al Łabiszewska-Jaruzelska 1995 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an Karłowska 2008 ↓.
- ↑ a b 32935-9: Nasion-glabella line to nasion-pronasale line [Angle] Skull CT measured.
- ↑ Stephan, Carl N., Henneberg, Maciej, Sampson, Wayne. Predicting nose projection and pronasale position in facial approximation: A test of published methods and proposal of new guidelines. „American Journal of Physical Anthropology”. 122 (3), s. 240–250, 2003. DOI: 10.1002/ajpa.10300. (ang.).
- ↑ a b c d Anil Govindrao Ghom: Textbook Of Oral Radiology. Elsevier, 2008, s. 261–262. ISBN 978-81-312-1148-9. (ang.).
- ↑ SpringerImages – The three horizontal facial proportion canons.. [dostęp 2013-05-13]. (ang.).
- ↑ a b Swennen, G.R.J., Schutyser, F.A.C., Hausamen, J.E.: Three-Dimensional Cephalometry: A Color Atlas and Manual. Springer, 2005, s. 192. ISBN 978-3-540-25440-9. (ang.).
- ↑ Kevin M. Kelly, Ph.D.: Craniofacial Anthropometry. [dostęp 2013-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
- ↑ Rosalío Ávila Chaurand, Lilia R. Prado León, Elvia L. González Muñoz: Dimensiones antropométricas de población latinoamericana. Wyd. 2. Universidad de Guadalajara, Centro Universitario de Arte, Arquitectura y Diseño, 2007, s. 27. ISBN 978-970-27-1193-3. (hiszp.).
- ↑ Du Plessis, M.; Navsa, Nadia; Bosman, M.C: A study of the pterygopalatine fossa and it’s ganglion in a South African skeletal and cadaver population. 2008-09-29. [dostęp 2013-05-13]. (ang.).
- ↑ Mastoidale – Medical Definition and More from Merriam-Webster. [dostęp 2013-05-13]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Agnieszka Pisulska-Otremba: Wprowadzenie do ćwiczeń z ortopedii szczękowej (ortodoncji). Katowice: ŚAM, 1988, s. 61–63.
- Florentyna Łabiszewska-Jaruzelska: Ortodoncja: zasady i praktyka. Warszawa: PZWL, 1995, s. 54–56.
- Irena Karłowska: Zarys współczesnej ortodoncji. Podręcznik dla studentów i lekarzy dentystów. Wyd. 3. Warszawa: PZWL, 2008, s. 103–105, 176, 184–185, 196. ISBN 978-83-200-3687-9.
