Rusztowanie

Rusztowanie – tymczasowa konstrukcja, umożliwiająca pracę na wysokości od dwóch do kilkudziesięciu metrów ponad podłożem (ziemią, podłogą pomieszczenia, powierzchnią pokładu statku itp.), tzn. poza zasięgiem rąk stojącego człowieka.

Rusztowania wykorzystywane są przy budowie i remontach budynków (przez tynkarzy, malarzy, dekarzy itp.), ale także jako tymczasowe konstrukcje nośne do różnych innych celów (np. do budowy scen i estrad na wolnym powietrzu), przy czym w zależności od potrzeby buduje się je jako konstrukcje wolnostojące, lub też jako rusztowania przyścienne.

Historia

Z materiałów źródłowych wynika, że już starożytni Grecy, Chińczycy, Nubijczycy i Egipcjanie używali czasem konstrukcji podobnych do rusztowań do wznoszenia budowli.

Konstrukcja rusztowań

Składają się z połączonych ze sobą pionowych słupów nośnych, do których przymocowane (przykręcone, przywiązane lub przybite) są żerdzie poziome, na których ułożony jest pomost (w najprostszych rozwiązaniach z desek lub innych elementów drewnianych, w konstrukcjach nowocześniejszych – z lekkich metalowych prefabrykatów). Pionowe słupy, dawniej zazwyczaj długie drewniane żerdzie (we wschodniej Azji z powodzeniem wykorzystywano i nadal bywa wykorzystywany do tego celu bambus), obecnie częściej wykonane są ze stalowych rur. Do konstrukcji rusztowań wykorzystuje się także lżejsze od stali aluminium.

Rodzaje rusztowań

ramowe
modułowe
stojakowe
kozłowe
wspornikowe
jezdne
systemowe
specjalne

Rusztowania warszawskie

Jest to rusztowanie kolumnowe łączone czopowo. Łatwe w montażu, ale stosunkowo ciężkie są tzw. rusztowania warszawskie, budowane z identycznych ram-modułów spawanych ze stalowych rur. Moduł składa się z dwóch pionowych rur nośnych długości ok. 0,7 m każda, połączonych ze sobą dwiema półtorametrowymi cieńszymi rurami, które dodatkowo są ze sobą połączone dwoma krótkimi odcinkami cienkiej rury. Całość waży około 8-10 kg i może być bez wysiłku przenoszona i ustawiana przez pojedynczego człowieka. Ramy te są skonstruowane w ten sposób, że można je łączyć ze sobą bez użycia dodatkowych elementów, co umożliwia szybkie zbudowanie samodzielnie stojącego rusztowania kilkumetrowej wysokości. Zgodnie z przepisami wolno stojące rusztowanie tego rodzaju nie może być wyższe, niż 8 metrów (pod warunkiem zakotwienia w ziemi czterema odciągami, bez kotwienia tylko 5 metrów), a kotwione do ściany – nie wyższe, niż 10 metrów.

Rusztowania jezdne

Innym typem rusztowań, są rusztowania jezdne, które wykonane są najczęściej z aluminium. Rusztowania te składają się z ram bocznych, stężeń ukośnych i poziomych, podestów (z klapą i bez klapy), burt oraz podpór narożnych. Ramy nakładane są na siebie podobnie jak w rusztowaniach warszawskich, a stężenia posiadają system samozatrzaskowy co umożliwia szybki montaż bez użycia narzędzi. Przepisy dotyczące rusztowań jezdnych są takie same jak dla rusztowań warszawskich. Rusztowania jezdne mogą być przesuwane w stanie zmontowanym.

Zestawienie polskich norm dotyczących rusztowań

PN-M-47900 Rusztowania stojące metalowe robocze.
PN-B-03163 Konstrukcje drewniane. Rusztowania.
PN-M-48090 Rusztowania stalowe z elementów składanych do budowy mostów. Wymagania i badania przy odbiorze zmontowanych rusztowań.
PN-B-03163-1 Konstrukcje drewniane. Rusztowania. Terminologia
PN- EN 1298 Przejezdne pomosty robocze Zasady i wytyczne opracowania instrukcji obsługi
PN-EN 39 Rury stalowe do budowy rusztowań. Warunki techniczne dostawy
PN-EN 13377 U Prefabrykowane belki drewniane do deskowań Wymagania, klasyfikacja i ocena
PN-EN 12810 U Rusztowania elewacyjne z elementów prefabrykowanych
PN-EN 74- 1 U Złącza, sworznie centrujące i podstawki stosowane w deskowaniach i rusztowaniach
PN-EN 1004 Ruchome rusztowania robocze wykonane z prefabrykowanych elementów konstrukcyjnych. Materiały, wymiary, obciążenia projektowe, wymagania bezpieczeństwa, warunki wykonania i ogólne zasady projektowania
PN-EN 12811-1 Tymczasowe konstrukcje stosowane na placu budowy. Rusztowania. Warunki wykonania i ogólne zasady projektowania

Linki zewnętrzne

Rusztowanie ramowe systemowe