Sekretariat Stanu Stolicy Apostolskiej

Sekretariat Stanu Stolicy Apostolskiej – najważniejszy urząd Kurii Rzymskiej, najściślej współdziałający z Papieżem w sprawowaniu jego najwyższej posługi.

Historia urzędu

Początki Sekretariatu Stanu sięgają XV wieku. Papież Innocenty VIII 31 grudnia 1487 ustanowił na mocy konstytucji apostolskiej Non debet reprehensibile – Sekretariat Apostolski, w skład którego weszło 24 sekretarzy. Jeden z nich nosił tytuł Secretarius domesticus i przewodził pozostałym. Secretaria Apostolica dała początek urzędom takim jak: Sekretariat ds. Brewe Apostolskich czy Sekretariat Brewe do Władców i Sekretariat Listów Łacińskich. Leon X powierzył Sekretariatowi niektóre kwestie polityczne i zarządu nad Państwem Kościelnym. Utworzył też urząd Secretarius intimus, który miał wspomagać kardynała sekretarza kierującego sprawami Państwa Papieskiego oraz prowadzić korespondencje w językach innych niż łacina, także z nuncjuszami apostolskimi. Rola Sekretariatu wzrosła najbardziej podczas soboru trydenckiego, kiedy to zaczął przejmować pierwszorzędną pozycję w Kurii Rzymskiej od Kancelarii Apostolskiej. Innocenty X był pierwszym papieżem, który nadał nowoczesny charakter urzędowi sekretarza stanu. Aż do pontyfikatu Innocentego XII jednak urząd obsadzony był zazwyczaj kardynałami nepotami. Po likwidacji Państwa Kościelnego w 1870, Sekretariat Stanu został przebudowany na mocy konstytucji apostolskiej Sapienti Consilio wydanej przez papieża Piusa X dnia 29 czerwca 1908. Ponowna reforma sekretariatu nastąpiła po soborze watykańskim II na mocy konstytucji apostolskiej Regimini Ecclesiae Universae z 15 sierpnia 1967. Papież Paweł VI w motu proprio "Quo aptius" z 27 lutego 1973 zlikwidował Kancelarię Apostolską i urząd kardynała-kanclerza, przekazując ich kompetencje do Sekretariatu Stanu. W tej samej konstytucji zlikwidował Kancelarię Brewe Apostolskich, czyli dotychczasową trzecią sekcję Sekretariatu. Przekształcił też dwie pozostałe sekcje -

Obecna struktura

Na czele Sekretariatu Stanu stoi kardynał Sekretarz Stanu Jego Świątobliwości (zwany też: kardynałem sekretarzem stanu, sekretarzem stanu Stolicy Apostolskiej). Jest on głównym współpracownikiem papieża w dziele kierowania Kościołem powszechnym, najwyższym przedstawicielem Stolicy Apostolskiej na arenie międzynarodowej, a w określonych okolicznościach reprezentuje osobę samego papieża.

Sekretariat Stanu składa się z trzech sekcji:

Sekcja Spraw Ogólnych

Sekcja Spraw Ogólnych, którą kieruje arcybiskup Substytut do Spraw Ogólnych, wspomagany przez Asesora. Do zadań tej sekcji należy:

• załatwianie spraw związanych z codzienną posługą kierowania Kościołem powszechnym,
• zapewnianie kontaktu z innymi dykasteriami Kurii Rzymskiej,
• określanie funkcji i kierowanie działalnością przedstawicieli Stolicy Apostolskiej, szczególnie w odniesieniu do Kościołów lokalnych,
• zajmowanie się sprawami dotyczącymi ambasad w Watykanie; w porozumieniu z innymi dykasteriami zajmowanie się sprawami związanymi z aktywną obecnością Stolicy Apostolskiej przy organizacjach międzynarodowych.

Ponadto Sekcja Pierwsza:

• redaguje konstytucje apostolskie, dekrety, listy apostolskie i inne dokumenty, które powierza jej papież,
• wykonuje akty urzędowe związane z nominacjami w Kurii Rzymskiej i innych organizmach zależących od Watykanu,
• przechowuje pieczęć ołowianą i pierścień Rybaka,
• przygotowuje do publikacji «Acta Apostolicae Sedis» i «Annuario Pontificio»,
• przygotowuje oficjalne komunikaty dotyczące działalności papieża i Stolicy Apostolskiej,
• razem z Drugą Sekcją czuwa nad działalnością oficjalnych środków przekazu Stolicy Apostolskiej,
• opracowuje dane statystyczne dotyczące życia Kościoła w różnych częściach świata.

W ramach tej sekcji istnieją sekcje językowe: włoska, angielska, niemiecka, francuska, hiszpańska, portugalska, łacińska, a także od początku pontyfikatu Jana Pawła II sekcja polska.

Sekcja ds. Relacji z Państwami

Sekcja ds. Relacji z Państwami, którą kieruje arcybiskup, Sekretarz ds. Relacji z Państwami, wspomagany przez Podsekretarza ds. Relacji z Państwami, we współpracy z kardynałami i biskupami. Głównym zadaniem Sekcji Drugiej jest utrzymywanie kontaktów dyplomatycznych z państwami. Do kompetencji tej sekcji należą:

• zapewnianie stosunków dyplomatycznych Stolicy Apostolskiej z innymi państwami i podmiotami prawa międzynarodowego,
• promowanie wspólnych inicjatyw mających na celu dobro Kościoła i społeczeństwa cywilnego,
• zawieranie konkordatów i podobnych umów,
• reprezentowanie Stolicy Apostolskiej na forum międzynarodowych organizacji i konferencji,
• w szczególnych okolicznościach – na zlecenie papieża i w porozumieniu z kompetentnymi dykasteriami Kurii – przygotowywanie dekretów nominacyjnych w Kościołach lokalnych, a także ich ustanawianie i zmiana ich struktur,
• w ścisłej współpracy z Kongregacją ds. Biskupów mianowanie biskupów w krajach, które zawarły ze Stolicą Apostolską traktaty lub umowy oparte na prawie międzynarodowym.

Sekcja Personelu Dyplomatycznego

Sekcja Personelu Dyplomatycznego, którą kieruje arcybiskup, który jest delegatem do spraw przedstawicielstw papieskich. Sekcja trzecia ma za zadanie nadzorowanie korpusu dyplomatycznego Stolicy Apostolskiej, pracującego na całym świecie.

Obecny zarząd

• Sekretarz Stanu: kard. Pietro Parolin

Sekcja Spraw Ogólnych

• Substytut do Spraw Ogólnych: abp Edgar Peña Parra
• Asesor: ks. Roberto Campisi

Sekcja ds. Relacji z Państwami

• Sekretarz do Spraw Relacji z Państwami: abp Paul Gallagher
• Podsekretarz: ks. Mirosław Wachowski
• Podsekretarz: ks. Daniel Pacho

• Szef protokołu dyplomatycznego Stolicy Apostolskiej – ks. Javier Domingo Fernández González

Sekcja ds. Przedstawicielstw Papieskich

• Sekretarz do Spraw Przedstawicielstw Papieskich: abp Luciano Russo
• Podsekretarz: ks. Joseph Murphy

Bibliografia

• Opracowano na podstawie konstytucji apostolskiej „Pastor Bonus” (wersji włoskiej) i „Annuario Pontificio” oraz oficjalnych komunikatów Stolicy Apostolskiej.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Sekretariatu stanu Stolicy Apostolskiej. [dostęp 2023-09-10]. (wł.)
• Sekretariat Stanu Stolicy Apostolskiej [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2023-02-25]  (ang.).