Stanisław Julian Ostroróg

Królowa Wiktoria

Nagrobek Stanisława J. Ostroroga w Brompton Cemetery

Stanisław Julian Ostroróg (ur. 1834 lub 1835 w Mohylewie, zm. 31 maja 1890 w Londynie) – polski fotograf działający we Francji i Anglii pod pseudonimem „Walery”. Właściciel zakładów fotograficznych o tej samej nazwie w Marsylii, Paryżu i Londynie. Działalność Ostroroga w Londynie – wraz z jego pseudonimem, Walery – przejął jego syn, Stanisław Julian Ignacy Ostroróg.

Młodość

Ukończył Korpus Paziów w Petersburgu. Z gwardii cesarskiej, gdzie służył w randze kapitana, podczas wojny krymskiej w nieznanych okolicznościach trafił do polskiego oddziału, Dywizji Kozaków Sułtańskich. Pełnił rolę Adiutanta gen. Władysława Zamoyskiego. Według informacji przekazanej przez Nadara w jego wspomnieniach pt. Quand j’étais photographe, Ostroróg fotografią (a dokładniej dagerotypią) zajął się jeszcze w trakcie wojny. Inny niepotwierdzony przekaz głosi, że w 1855 roku wykonał zdjęcie Adama Mickiewicza na łożu śmierci.

Po zakończeniu wojny w 1856 roku prawdopodobnie krótko przebywał w Anglii, a rok później znalazł się w Paryżu, gdzie prowadził prace nad opatentowanym przez siebie instrumentem muzycznym o nazwie melodina. Zajmował się także – bez większych sukcesów – publicystyką i poezją. W 1862 roku, po uzyskaniu obywatelstwa brytyjskiego, ożenił się z Teodozją Walerią Gwozdecką, nieślubną córką solistki baletu Teodozji Gwozdeckiej i prezesa dyrekcji Warszawskich Teatrów Rządowych, Ignacego Abramowicza (od której imienia być może pochodził pseudonim „Walery”). 12 września 1863 roku w Londynie urodził się ich syn Stanisław Julian Ignacy (zm. 1929), w Marsylii drugi syn, Julian Alfred (zm. 1867 w Warszawie), a 20 czerwca 1867 trzeci syn, Leon Walerian, doktor prawa koranicznego i doradca rządu tureckiego (zm. 1932). W Paryżu doczekali się jeszcze dwóch synów w 1874 i 1875.

Fotografia portretowa

Od 1864 r. Ostroróg prowadził zakład fotograficzny w Marsylii, gdzie pozostał do około 1871 roku, poza roczną przerwą w Warszawie (1866–1867). W 1874 r. w Paryżu przy rue de Londres 9bis otworzył studio pod nazwą „Walery”. Problemy finansowe spowodowane upadkiem Société de l’Union Général zmusiły go do wydzierżawienia w 1878 roku paryskiego atelier.

W roku 1884 otworzył przedsiębiorstwo przy Conduit Street 5 w Londynie, które z zakładu produkującego emalię szybko przekształcił z kolejne studio fotograficzne. Dwa lata później sfotografował królową Wiktorię, a dzięki patronatowi królewskiemu posługiwał się tytułem „Photographer to the Queen”. Wkrótce przeniósł studio na Regent Street 164, posługując się w latach 1887–1890 nazwą „Walery Limited”. Zatrudniał kilku fachowców do kolorowania zdjęć, m.in. Richarda Henry’ego Ramsdena, i drukował je na emalii lub na jedwabiu. Oprócz tego firma Sampson Low, Son & Co. publikowała jego prace w serii Celebrity Portraits. Wśród osobistości których zrobił portrety byli, Gustave Eiffel, Victor Hugo, Frederic Leighton, Ferdynand Lesseps, Louis Pasteur, Henry Morton Stanley i członkowie brytyjskiej rodziny królewskiej.

Zmarł w 1890 roku, został pochowany na cmentarzu Brompton w Londynie. Zakład fotograficzny przejął starszy syn, prowadząc go z partnerem Anglikiem, Alfredem Ellisem, w latach 1890–1900 przy 51 Baker Street pod nazwą „Alfred Ellis & Walery”.

• 
  Victor Hugo, fot. „Walery”, ok. 1875
• 
  Elizabeth Garrett Anderson, fot. „Walery”
• 
  Hayden Coffin, fot. „Walery”, 1887
• 
  Pedro II, cesarz brazylijski, fot. „Walery”, 1887
• 
  Frances Evelyn Maynard ‘Daisy’ Greville, Countess of Warwick, „Walery” (1887)

Bibliografia

• Aneta Ostroróg, Znany – nieznany – zapomniany. Nieco informacji o Stanisławie Julianie Ostrorogu, „Dagerotyp” 2005, nr 14, s. 5–13.
• Zygmunt Wielowiejski, Raport w sprawie Ostrorogów – aneks fotograficzny, „Dagerotyp” 2008, nr 17, s. 31–47.

Linki zewnętrzne

• Victorian Women by Walery, National Portait Gallery
• Publikacje Sampson Low & Co.
• Fotografie z zakładu „Walery” w zbiorach Francuskiej Biblioteki Narodowej
• Fotografie Stanislawa Juliana Ostroroga w bibliotece Polona
• Hugues Fontaine dodaje zdjęcia z okresu francuskiego i częściowo opiera się na badaniach Yves Lebreca byłego konserwatora fotografii z Institut Catholique w Paryżu. Pod koniec Lebrec błędnie myli „Valerego Ostrogę” (1840–1889), polskiego fotografa z Menton w tym samym okresie, z Ostrorogiem który urzędował w Nicei po wycofaniu się z Paryża i zanim powrócił ostatecznie do Londynu.